Бақылау сұрақтары:
Эксурсия физиканы оқытудың бір формасы.
Экскурсиялар, олардың міндеттері мен түрлері.
Ілеспелі экскурсия.
Қортынды экскурсия.
Алдын-ала өткізілетін экскурсиялар.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Акитай Б.Е. Физиканы окыту теориясы және әдістемелік негіздері: Оқу құралы. -Алматы: Қазақ университеті, 2006. -280 бет.
2. М. Құдайқұлов, Қ. Жаңабергенов, «Орта мектепте физиканы оқыту әдістемесі», Алматы, «Рауан», 1998ж., 310 6.
3.«Основы методики преподавания физики», В.Г.Разумовский, А.Н. Бугаев, Ю.Н. Дик и др.-М, «Просвещение», 1984г., 397с.
4.«Физиканы оқыту методикасы 6-7», Орехов В.П., Усова А.В. Алматы,«Мектеп», 1978ж.
5.Орта мектепке арналған негізгі оқулықтар. 7-9 кл. «Физика және астрономия», «Физика» 10-11 кл. 2010.
6.«Физика жэне астрономия», «Физика» Орта жалпы білім беретін мектеп сыныптарына арналған оқу бағдарламалары. Астана, 2010 ж.
7.Анциферов Л.И., Пищиков И.М., Практикум по методике и технике школьного физического эксперимента, М., «Просвещение», 1984г.
8.Методика преподавания физики в средней школе: Частные вопросы. П/р. С.Е.Каменецкого, Л.А.Ивановой-М.: Просвещение, 1987. -336 с.
Лекция 10 Физика сабақтарында сынып тақтасына салынатын схемалар.
Дәрістің жоспары.
1.Суреттерді, плакаттарды, кестелерді сынып тақтасымен жұмыс жасай отырып пайдалану.
2.Слайдтарды, бейнефильмдерді және түрлі компьютерлік моделдерді пайдалану.
Дәрістің мақсаты: Физика сабақтарында сынып тақтасына салынатын схемаларды дұрыс пайдалана білуді үйрету.
Дәрістің мазмұны.
Әрбір оқу кабинетінде класс тақтасы бар, әрине ол физика кабинетінде де болады. Ол алдыңғы қабырғада, демонстрациялық үстелдің есігінен сәл жоғары немес оның деңгейінде биіктіке ілінеді, себебі ондағы жазу орныдарында отырған барлық класс оқушыларына көрінетін болуы керек.
Тақтаның жұмыс беті линолеумнан немесе қалың әйнектен жасалады, ол қоңыр немесе жасыл түсті болады, қара түсті де тақталар кездеседі.
Соңғы уақытта ақ әйнекті тақталар да шыға бастады, оған арнайы фломастер-маркерлермен жазады және суреттер салады. Қазіргі заманғы оқытудың техникалық құраларының (ОТҚ) енуіне байланысты класс тақтасына деген қажеттілік болмайды деген көзқарас қалыптасуы мүмкін. Мұнымен келісуге болмайды. Класс тақтасы физика кабинетінде болған және де бола да береді, себебі оның қажеттілі:
- жаңа материалды түсіндіру суреттермен, чертеждармен, схемалармен, формулалармен және жазбалармен жүргізілгенде мұғалімге қажет.
Жоғарыда көрсетілген кескіндер – бұл процесс, сабақ элементтері емес, өйткені бұл процесс түсіндіру, және бейнелеу, деталдар анықтап көрсетіледі, керек еместері сүртіледі, басқалармен алмастырылады (мұның барлығын графопроектор пленкасында немесе ЭЕМ-да жасау үнемі жүзеге аса бермейді) үйлеседі;
-тақтада жауап беріп тұрған оқушыға суреттерді салу, формулаларды жазу үшін қажет.
Физика мұғалімі тақтаға жақсы жаза алуы және сурет сала алуы керек. Егер мұны бірден жасай алмаса, онда сабақтан бос уақытта осы жұмыспен айналысу керек; осы үшін төмендегі дағдыларды қалыптастыру керек:
- жазу жақсы көрінуі үшін барды қатты басу керек;
- жазбалардың өлшемі өте үлкен, немесе өте кіші болмауын қадағалау керек;
- тақтадағы жазбаның горизонтальдығына көңіл аудару керек;
- тақтадан қажет емес жазбаларды өшіру үшін губка немес тряпкамен жұмыс істеуді әдітке айналдыру керек.
Сынып тақтасындағы сурет дидактикалық мақсатта орындалатындықтан, ол қарапайым болуы керек.
Кестелер мен моделдер
Кестелер негізінен жаңа оқу материалын түсіндіру үшін және тақтада жүзеге асыру мүмкін болмайтын мұғалімге қажетті иллюстративті материалды қамтиды. Кестелерде, ережеге сай табиғи түрінде көрсету мүмкін емес техникалық қондырғылар бейнеленген. Әдетте құрылымның жалпы түрінен басқа оның конструктивті ерекшеліктерін және барлық деталдарын көруге мүмкіндік беретін кесік бейнеленеді.
Кестелер жұқа қағаздарда әртүрлі авторлардың қолымен жасалған, олар рулондармен (класттар, тақырыптар бойынша) дайындалған, мұғалімдер оларды картонға жапсырады. Кестелер осы түрінде класс тақтасының төменгі жағындағы бөлек жәшіктерде сақталған. Қазіргі уақытта жаңа кестелер шығарылмайды. Оларды кестелер мазмұнын жүзеге асыруға мүмкіндік беретін басқа құралдар алмастыруда.
Физика мұғалімдерінің іс-тәжірибесіне өз сабақтары үшін қолдан жасалған плакаттар қолданысқа енді, олардың бағасы өте жоғары. Олар сабақтың мазмұнын арттырады, сабақтың көркін кіргізеді.
Плакаттардан басқа физика кабинетінде әртүрлі моделдер бар, бұл моделдердің бір бөлігі – заводта жасалған, бір бөлігі – қолдан жасалған моделдер. Моделдер сәйкес приборлармен қондырғыларды меңгеру кезінде көрнекілік функциясын арттыру ролін атқарады. Моделдер статикалық (кристалл тор) және динамикалық, немес кинематикалық (броундық қозғалыс моделі, бу турбиналары және т.б..). Оқушыларға моделдерді дайындау бойынша тапсырмаларды берген пайдалы.
Бағдарламаланған оқыту құралдары.
Компьютер – қазіргі уақытқа дейінгі мұғалімдердің қолданып жүрген техникалық құралдардың ішіндегі ең тиімді және қуатты құралдардың бірі.
Компьютерде бағдарламалық оқыту тәсілдерін жүзеге асыратын оқыту бағдарламаларын бағдарламалық оқыту құралдары деп атайды.
Физика сабақтарында ақпараттық компьютерлік технологияны (АКТ) қолдану пәнді меңгеруге деген қызығушылықты арттырады, вертуалды түрде демонстрациялық тәжірибелерді көрсету мүмкіндігін арттырады.
Сабақтың барлық түрлерінде компьютерді қолдануға болады: атап айтқанда, жаңа оқу материалын өз беттерінше меңгеруде, есептер шығаруда, білімдерін тексерудің тестік формасында және т.б. қолдану мүмкіндігі бар. Сондай-ақ физика сабақтарында компьютерді қолдану олардың нағыз шығармашылық қабілеттерін арттырады. Және дамыта оқыту принципін жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Сабақта компьютерлік техниканы қолдану білім алушылардың оқу процесіне деген мотивациясын көтереді, оқушыларға әлемді тану және таным процесін қабылдауға мүмкіндік береді.
Оқу процесінде ақпараттық компьютерлік технологияны қолдануда мұғалім білуі керек:
сабақтарда жұмыс жасай алуы үшін дидактикалық материалдарды дайындау үшін сәйкес редакторлардың көмегімен дыбыстық, сандық, текстік, графикалық ақпараттарды өндеуді;
сабақтарда презентацияларды демонстрациялау үшін MS Power Point редакторын қолданып, берілген оқу материалы бойынша слайдтарды құруды;
өз пәні бойынша дайын бағдарламалық өнімдерді қолдануды;
сабақта электронды оқулықтармен жұмыс істеуді ұйымдастыруды;
оқу бағдарламалық құралдарды қолдануды;
дайын қабықша-бағдарламаларды пайдаланып тестарды дайындауда.
Физика сабақтарында оқушыларды компьютерлік техникаға қатыстырудың әртүрлі тәсілдерін қолдануға болады. Олардың бірі – компьютердің көмегімен физикалық есептерді шығару.
Мысалы, 7-сыныпта физиканы оқыту барысында есеп шығаруда компьютерлік технологияны пайдалауға болады.
Массасы 14,7 кг тәждің судағы салмағы 13,4 кг массаға сәйкес келеді. Тәж алтыннан жасалған ба?
Бер:
|
Талдауы
Сұйыққа батырылған дененің салмағы дененің сұйықтан тыс кездегі салмағы мен ығыстырушы күштің айырымына тең болады. , мұндағы -дененің көлемі, -оның тығыздығы, -сұйықтың тығыздығы. Сонымен былай жазамыз:
.
|
Шешуі
|
|
Мысалы жоғарыда қарастырған есепті шығарып болғаннан кейін мәліметтер қоры терезесін пайдалану арқылы тәждің неден жасалғанын анықтауға болады. Ол үшін алдын-ала дайындалған заттардың тығыздықтар кестесін және есептің берілгендері мен анықталған шама енгізілген кестелер арасында байланыс орнатамыз.
|
|
Мәліметтер қоры терезесінде кесте құрылады. Кестеге есептің шарты мен анықталған шама енгізіледі.
|
|
Алын-ала құрылған заттардың тығыздығы енгізілген кесте пайдаланылады.
|
Есептің шарты бойынша құрылған кесте мен заттардың тығыздығы енгізілген кестелер арасында байланыс орнатылады.
|
|
Кестелер арасында байланыс орнатылғаннан кейін сұраныс жасалады.
|
Соңғы нәтиже берілген сұраныс кестесі алынады.
|
Алынған кесте бойынша тәждің қорғасынан жасалғанын анықтауға болады.
Excell бағдарламасының көмегімен есеп шығару және есептің шығарылуы арқылы график салу.
№27 (ПРГ, программалық есеп) Екі дененің қозғалыс теңдеулері былай берілген: x1=х01+vt және x2=x02+vt. Денелердің кездесетін уақытын және кездесетін орнының координатын табыңдар.
№
|
Х01,м
|
Х02,м
|
1x,м/с
|
2x,м/с
|
|
1
|
24
|
87
|
4,2
|
2,7
|
|
2
|
63
|
-12
|
-6,2
|
4,1
|
|
3
|
0
|
-17
|
1,1
|
2,6
|
|
4
|
263
|
0
|
0
|
4,9
|
|
5
|
12
|
-12
|
2,1
|
-2,1
|
|
Бер:
x1=х01+vt x2=x02+vt.
|
Талдауы
Кездесу уақыты кездесу шартынан анықталады:
Х1(t)= Х2(t), х01+ 1xt = x02+ 2xt
денелердің кездесу уақытын біле отырып, кедесетін орнының координатын кез-келген қозғалыс теңдеуі арқылы анықтауға болады.
x2=x02+vt.
|
|
Шешуі
|
№
|
Х01,м
|
Х02,м
|
v1x,м/с
|
v2x,м/с
|
t,c
|
x,м
|
|
|
|
1
|
24
|
87
|
4,2
|
2,7
|
42
|
200,4
|
|
|
|
2
|
63
|
-12
|
-6,2
|
4,1
|
7,281553
|
17,85437
|
|
|
|
3
|
0
|
-17
|
1,1
|
2,6
|
11,33333
|
12,46667
|
|
|
|
4
|
263
|
0
|
0
|
4,9
|
53,67347
|
263
|
|
|
|
5
|
12
|
-12
|
2,1
|
-2,1
|
-5,71429
|
0
|
|
|
|
Excel қолданбалы программасының көмегімен x(t) тәуелділігінің графигін салайық.
t,c
|
x1,м
|
x2,м
|
0
|
24
|
87
|
42
|
200,4
|
200,4
|
|
|
Осы есептің pascal бағдарламалау тілінде шығарылуын қарастырайық:
Program m1;
Var x01,x02, v1,v2,t:real;
Begin
Writeln (‘Введите нач координату1’);
Readln (х01);
Writeln (‘Введите нач координату2’);
Readln (х02);
Writeln (‘Введите скорость1’);
Readln (v1);
Writeln (‘Введите скорость2’);
Readln (v2);
t:=(x02-x01)/)v1-v2);
Writeln (‘время t=’,t:4:2);
Readln;
End.
Var x01,v1,t, x1:real;
Begin
Writeln (‘Введите нач координату1’);
Readln (х01);
Writeln (‘Введите скорость1’);
Readln (v1);
Writeln (‘Введите время’);
Readln (t);
X1:=x01+v1*t;
Writeln (‘коорд x=’,x:4:2);
Readln;
End.
Достарыңызбен бөлісу: |