Лекция 10. Этика. Философия ценностей
жүктеу/скачать 1,92 Mb.
|
Дәріс 9. Этика. Құндылықтар философиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- Утилитаризм
- Имморализм (әдепсіздік) Ф.Ницше
| (1875-1965),
неміс философ-гуманист, дәрігер, заңгер Этикалық ілімдердің натуралистік-прагматикалық типіАдамның мәні оның табиғи биофизикалық қажеттіліктеріне байланысты деген көзқарас. Мақсатқа сәйкестік пен пайда болу принципіне негізделіп, бұл этикалық ілім релятивизация барысында нигилизмге дейін апарады: мәңгі, өзгермейтін және абсолютті моральдық принциптер мен нормаларды жоққа шығарады. Мысалы, Герберт Спенсер өмір сүрудің негізгі заңы - тірі жаратылыстардың табиғи ортаға бейімделуінде деген. Сонда индивид пен рудың сақталуына ғана емес, сонымен бірге өмірдің толық болуына, яғни неғұрлып көп ляззат алудың максимумына жетеді, ал бұл - адам іздеген бақыт. Осы бақытқа жетуде мінез-құлықтың дұрыс немесе бұрыс болуына мән берілмейді Герберт Спенсер (1820-1903) УтилитаризмУтилитариизм (лат utilis - пайда) мінез- құлықтың немесе іс-қылықтың этикалық құндылығын оның пайдалы болуынан көреді. Иеремия Бентам: «неғұрлым көп адамға неғұрлым көп бақыт әкелетін іс- қылық құнды болады» Утилитаризм адамды «жақсы» не «жаман» деп бағаламайды, оған «жақсы болды ма» немесе «жаман болды ма» деп оның жағдайына баға береді. Сондықтан утилитаристер «борыш», «абырой», «жазалау» деген ұғымдарға мән бермейді Иеремия (Джеремия) Бентам (1748-1832), утилитаризмнің негізін қалаушы, «Деонтология немесе мораль туралы ғылым» (т. 1—2, 1834) Имморализм (әдепсіздік) Ф.НицшеИмморализм Ф.Ницше (( лат. im (жоқ) + moralis (әдеп-ті): «Дәрігерлер үшін мораль. Барлық жағдайларда жаңа жауапкершлікті, дәрігердің жауапкершілігін қалыптастыру керек, егер жоғары өрлеп келе жатқан өмірге қызығушылық азғындап бара жатқан өмірді басып тастауды және жоюды талап етсе - мысалы, ұрықталуға құқық үшін, дүниеге келуге құқық үшін, өмір сүруге құқық үшін... Ауру адам - қоғам үшін масыл (паразит). Белгілі қалпына жеткенде оның өмірін әрі қарай жалғас-тыруы ерсілік болады … өмірдің мәнінен айы-рылған науқастың өмір сүруге құқығы қоғамның зор жеккөрушілігін тудыруы тиіс. Дәрігерлер бұл жеккөрушілікті білдіруде делдал болғаны қажет, - олар рецепттерді емес, қайта әр күн сайын өз науқасына жеккөрушіліктің жаңа мөлшерін көрсетуі керек...» жүктеу/скачать 1,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|