Экстрактар деп дәрілік өсiмдiк шикiзатынан алынатын концентрлi сығындылар аталады.
Экстрактар деп дәрілік өсiмдiк шикiзатынан алынатын концентрлi сығындылар аталады.
Жіктелуі:
Консистенциясы
бойынша:
Экстрагент
бойынша:
Сулы
(Extracta aquosa)
Экстракт – концентраттар
(Extracta standartisata)
Спиртті
(Extracta spirituosa)
Эфирлі
(Extracta aetherea)
Майлы
(Extracta oleosa)
Құрғақ экстракттар
(Extacta sicca)
Қою экстаркттар
(Extracta spissa)
Сұйық экстракттар
(Extracta fluida)
СҰЙЫҚ ЭКСТРАКТТАР
Сұйық экстрактар кептiрiлген өсiмдiк материалынан алынған, ерімейтiн тұнбалардан тазартылған және дербес дәрiлiк препараттар ретiнде қолданылатын концентрлi спирттi-сулы сығындылар.
Арнайы тұндырғыштарда (+8)ºС-тан жоғары емес температурада 4-7 тәулiк бойына тұндыру арқылы жүргiзiледi.
Декантациялау және фильтрлеу
Фильтрлеу үшін қолданылады:
фильтр- пресс;
друк- фильтр:
Центрифуга;
Ұсынылмайды:
нутч- фильтр
Стандартизация
Экстракттардың
тығыздығы
Әсер етуші
немесе
экстрактивті
заттардың
мөлшері
Органолептикалық
көрсеткіштері:
түсі, иісі, дәмі.
Құрғақ қалдық (25%дейін). ауыр металдар (0,01%)
Спирттің мөлшері
жеңiл және оңай
дозаланады
өндiрiс сатылары
қарапайым
сығындыны жылулық
өңдеу қажет емес
Әсер етушi заттары
табиғи күйде сақталады.
(+8°С) температурадан
төмен жағдайларда тұнба
түсуi.
Бұл препараттың
әртүрлi қосарлы заттармен
қаныққандығының
нәтижесi.
Кемшіліктері:
Артықшылықтары:
ҚОЮ ЭКСТРАКТТАР
Қою экстрактар дәрiлiк өсiмдiк шикiзатынан алынатын қойылтылған концентрлi сығындылар болып табылады. Жекеленген жағдайларда балласты (косарлы) заттардан тазартылған және ылғалдылығы 25%-дан аспауы керек.
Бұл экстрактардың
ерекше тобы
олар құрамында ащы,
ащы-ароматты немесе тәттi
заттары бар өсiмдiктерден
алынады.
байланыстырғыш
заттар корригенттер
ретiнде қолданылады,
ұнтақтар,микстуралар
құрамына кiредi
және т.б.
Қою экстрактар алу сатылары
шикiзат пен экстрагенттi дайындау
сығынды алу
қойылту (буландыру)
сығындыны балласты
заттардан тазарту
стандартизация
Қою экстракттар алу
тәсілдері
Перколяция
Циркуляциялық экстракция
Үздiксiз қарсы ағымды
экстракция
Бөлшектi мацерация
Реперколяция
Экстрагенттер
Қайнаған су
Салқын су
Этил
эфирі
Этил спирті
Сығындыны тазарту
Сулы сығындыны қысқа
мерзiм аралығында қайнау
температурасына дейiн, кейде,
адсорбенттер қосу арқылы, қыздырады
Салқын жерде адсорбциялык тазарту
Бүрiсiп қалған балласты
заттар оңай тұндырылады
Спирттік тазарту – сығындыны бастапқы шикізат
салмағының жарты көлеміне дейін қойылтады.
Осы қойылтылған және салқындатылған
сығындыға екі көлем 95% спирт қосады.
Қойылту
Сығындыны 50-60°С температурада,
600-700 мм.сын. бағанасына дейiн
сұйылтылған жағдайда вакуум
астында қажеттi қоюлыққа дейiн қойылтады.
Стандартизация
әсер етушi заттардың мөлшерi
ылғалдың мөлшері
ауыр металдардың
(0,01%) мөлшерi.
Қою экстракттардың номенклатурасы
Extractum Belladonnae spissum – итжидек қою экстракты
Extractum Glycyrrhizae spissum – мия тамырының қою экстракты
Extractum Polygonii hydropiperis – су бұрышы қою экстракты
Extractum Absinthii spissum – ащы жусан қою экстракты
Extractum Taraxaci spissum – дәрілік бақ-бақ қою экстракты
Extractum Urticae spissum – қалақай қою экстракты
Extractum Valerianae spissum – шүйгiн шөп қою экстракты
Extractum Filicis maris aethereum – еркек усасыр папоротнигi эфирі қою экстракты
Extractum Menyanthidis spissum – үшжапырақ сүбеделер қою экстракты.
Құрғақ экстракттар
Құрғақ экстрактар ұнтақ тәрiздес, ылғалдылығы 5%-ға дейiн болатын, экстрагентi толық аластатылған сусымалды массалар.
