Лекция жоспары: Қою экстрактар Сұйық экстрактар
бет 1/2 Дата 29.03.2024 өлшемі 0,56 Mb. #200367 түрі Лекция
Лекция жоспары: Майлы экстрактар немесе медициналық майлар Экстрактар деп дәрілік өсiмдiк шикiзатынан алынатын концентрлi сығындылар аталады. Экстрактар деп дәрілік өсiмдiк шикiзатынан алынатын концентрлi сығындылар аталады. Экстракт – концентраттар (Extracta standartisata) Спиртті (Extracta spirituosa) Эфирлі (Extracta aetherea) Құрғақ экстракттар (Extacta sicca) Қою экстаркттар (Extracta spissa) Сұйық экстракттар (Extracta fluida) СҰЙЫҚ ЭКСТРАКТТАР Сұйық экстрактар кептiрiлген өсiмдiк материалынан алынған , ерімейтiн тұнбалардан тазартылған және дербес дәрiлiк препараттар ретiнде қолданылатын концентрлi спирттi-сулы сығындылар. Тамшылар түрiнде қабылданады немесе күрделi сұйық дәрiлердiң құрамына кiредi және өте сирек жағдайларда күрделi ұнтақтардың құрамына кiредi. 1:1 қатынасында дайындайды МФ Х басылымы бойынша долана, су бұрышы, шәңкiш, итшомырт экстрактары заңды болып есептеледi. Шикiзат пен экстрагенттi дайындау Сығынды алу (экстракциялау) Қойылтылған сығындыны кептіру (құрғақ экстракттар) Сығындыны қойылту (қою экстракттар) Сұйық экстрактарды алудың техiнологиялық сатылары: Шикiзат пен экстрагенттi дайындау Сығынды алу (экстракциялау ) Сұйық экстракттар алу тәсілдері қарсы ағымды бөлшектi мацерация Арнайы тұндырғыштарда (+8)ºС-тан жоғары емес температурада 4-7 тәулiк бойына тұндыру арқылы жүргiзiледi. Декантациялау және фильтрлеу Фильтрлеу үшін қолданылады: фильтр- пресс; друк- фильтр: Центрифуга; Ұсынылмайды: нутч- фильтр Әсер етуші немесе экстрактивті заттардың мөлшері Органолептикалық көрсеткіштері: түсі, иісі, дәмі. Құрғақ қалдық ( 25%дейін). ауыр металдар (0,01%) жеңiл және оңай дозаланады өндiрiс сатылары қарапайым сығындыны жылулық өңдеу қажет емес Әсер етушi заттары табиғи күйде сақталады. (+8°С) температурадан төмен жағдайларда тұнба түсуi. Бұл препараттың әртүрлi қосарлы заттармен қаныққандығының нәтижесi. ҚОЮ ЭКСТРАКТТАР Қою экстрактар дәрiлiк өсiмдiк шикiзатынан алынатын қойылтылған концентрлi сығындылар болып табылады. Жекеленген жағдайларда балласты (косарлы) заттардан тазартылған және ылғалдылығы 25%-дан аспауы керек. Бұл экстрактардың ерекше тобы олар құрамында ащы , ащы-ароматты немесе тәттi заттары бар өсiмдiктерден алынады. байланыстырғыш заттар корригенттер ретiнде қолданылады, ұнтақтар,микстуралар құрамына кiредi және т.б. Қою экстрактар алу сатылары шикiзат пен экстрагенттi дайындау сығындыны балласты заттардан тазарту Үздiксiз қарсы ағымды экстракция Сығындыны тазарту Сулы сығындыны қысқа мерзiм аралығында қайнау температурасына дейiн, кейде, адсорбенттер қосу арқылы, қыздырады Салқын жерде адсорбциялык тазарту Бүрiсiп қалған балласты заттар оңай тұндырылады Спирттік тазарту – сығындыны бастапқы шикізат салмағының жарты көлеміне дейін қойылтады. Осы қойылтылған және салқындатылған сығындыға екі көлем 95% спирт қосады. Сығындыны 50-60°С температурада, 600-700 мм.сын. бағанасына дейiн сұйылтылған жағдайда вакуум астында қажеттi қоюлыққа дейiн қойылтады. Стандартизация әсер етушi заттардың мөлшерi ауыр металдардың (0,01%) мөлшерi. Қою экстракттардың номенклатурасы Extractum Belladonnae spissum – итжидек қою экстракты Extractum Glycyrrhizae spissum – мия тамырының қою экстракты Extractum Polygonii hydropiperis – су бұрышы қою экстракты Extractum Absinthii spissum – ащы жусан қою экстракты Extractum Taraxaci spissum – дәрілік бақ-бақ қою экстракты Extractum Urticae spissum – қалақай қою экстракты Extractum Valerianae spissum – шүйгiн шөп қою экстракты Extractum Filicis maris aethereum – еркек усасыр папоротнигi эфирі қою экстракты Extractum Menyanthidis spissum – үшжапырақ сүбеделер қою экстракты. Құрғақ экстракттар Құрғақ экстрактар ұнтақ тәрiздес, ылғалдылығы 5%-ға дейiн болатын, экстрагентi толық аластатылған сусымалды массалар. Құрғақ экстракттар Extractum Belladonnae siccum – итжидек экстрактысы. Extractum Strychni siccum- чилибуха экстрактысы Extractum Frangulae siccum- итшомырт экстрактысы Extractum Phеi siccum- рауғаш экстрактысы Extractum Clycyrrhizae siccum- мия тамырының экстрактысы Extractum Helichrysi siccum- салаубас экстрактысы. Итшомырт, рауғаш, мия тамыры, риян, салаубас құрғақ экстрактары толықтырғыш заттар қоспай дайындалады. Итжидек, чилибуха, құсықтамыр экстракттары сүт қанты, глюкоза және т.б. заттар қосып дайындалады. Достарыңызбен бөлісу:
