Лекция тезистері Тақырып №1. Кіріспе Мақсаты: Жалпы студенттерге тарихи өлкетану сабағының мақсаты мен міндетімен таныстыру Жоспары: «Өлкетану»
Тақырып №7. Туған өлкенің ауызша деректері
жүктеу/скачать 41,94 Kb.
|
факультатив ист каз
| Тақырып №7. Туған өлкенің ауызша деректері.
Мақсаты:Ауызша деректердің түрлерін анықтап, олардың мазмұнын ашу.Анықтамаларға түсініктеме беру. Жоспары: 1. Тарихи аңыздардың қалыптасуы. 2. Ономастика. 3. Топонимика. 4. Антропонимика. 5. Даланың ауызша тарихнамасы Қазіргі кезеңде қоғамдық пікірде тарихи ес мәселесіне айрықша көңіл беріліп, жиі назар аударуда. Тарихи зерденің елеулі бір саласы ретінде танылған адамзат баласының тербеліп өскен төл бесігі – жер Ананың географиялық елді мекен атауларына дейін қоғамдық пікірде қайта ерекшеленіп, сын көзбен қаралып, жаңаша мән-мағына берілуде. Атамекен жеріміздегі топонимикалық атаулардың шығар көзі ғасырлар бойы фолбклор мен эпостық, тарихи жыр-дастандар арқылы тарих кешінде жиі алмасқан ұрпақтар сахнасында сақталып, жалғастық дәстүр негізінде тұрақтанып, қорланатын тарихи естің жиынтығы іспеттес. Түркі халқының тарих сахнасына шығып, мемлекет құрған кезеңі. Түркі қағанаты дәуіріндегі елді мекен, жер-су атаулары тікелей сол халықтың ана тілінде жаслаып, сап алатындай қоспасыз таза сақталған түрін тасқа мәңгілікке қашалып жазылған Орхон-Енисей жазба ескерткіштері талассыз айғақтап отыр емес пе? Ал, кейбір халықтарда гидроним, ороним, ойконим, этноним саласында атауларды қою тәжірибесінде жеке кісі атына сәйкес қою жағы басым жататын ерекшелікті де аңғартады. Жеке тұлға (антропоним) демекші, бір халықтың құрамындағы адам есімдері мен фамилиясына қарап отырып, олардың мағынасы мән беретін мәніне қарай жіктеп-жүйелегенде, ол антропонимдік атауларының сан қырлы қатпарында сол халықтың басынан өткен әр түрлі тарихи және саяси-әлеуметтік өзгерістердің себептерін танып білуге септігін тигізетін тарихи іздер табы ұшырасады. Халықтық топонимиканың бір ерекшелігі – топонимикалық атаулар сол халықтың тікелей авторлығымен қойылуы себепті фольклор мен көркем әдебиет шығармаларында өз көрінісін бермей тұра алмайды. Отаршылдық топонимдер – халықтың елді мекен, жер-су атауларының антиподы ретінде пайда болатын өмірдегі саяси-әлеуметтік, басқыншылық пен зорлық-зомбылықтың көрінісі. Ұлан-байтақ қазақ жеріндегі елді мекен, жер атауларының қалыптасқан түрлі қабаттарында елді мекен, жер атауларының пайда болуы, қалыптасу және өзгерістерге ұшырау себептері тарихи шындығының бар болмысын ономастика ғылымы өз дәрежесінде ашып бере алмай келеді. жүктеу/скачать 41,94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|