Жазбаша сауал , аз уақыттың ішінде көптеген адам санын қамти алады. Мұның ең көп тараған
түрі – анкета. Оның кемшілігі мынада, қойылған сұрақтарға зерттелушілердің реакциясын біле
алмайсың және зерттеу барысында оның мазмұнын өзгерте алмайсың.
Еркін сауал , жазбаша және ауызша саулнаманың бір түрі, мұнда қойылатын сұрақтар алдын ала
белгілі болмайды. Мұндай сауалнамада зерттеудің тактикасы мен мазмұнын оңай өзгертуге болады,
онда зерттелуші жайлы әртүрлі ақпарат алуға болады. Сонымен қатар, стандартты сауалнама уақытты
аз алады, ең бастысы нақты зерттелуші жайлы алынған ақпарат басқа адамның ақпаратымен
салыстырылады, өйткені мұнда сұрақтар өзгеріп отырады.
Мұндай психологиялық әдістерге
тест жатады. Бұл әдіс жиі қолданылады. Ол психологиялық
құбылысқа дәл және сапалы мінездеме бере алатындықтан, сонымен қатар алдымен шешілуі қажет
практикалық мәні бар нәтижелерді салыстыруға болатындықтан тиімді. Тесттердің де бірнеше нұсқасы
бар. Олар:сауал-тесттер, тапсырма-тесттер, жобалаушы тесттер.
