Популяцияның статикалық жөне динамикалық сипаттамалары.
Популяцияның сипаттамасы:
1) Жыныстық сипаты бойынша;
2) Жас ерекшелігі бойынша әр-түрлі жастағы особьтар қатынасы бойынша;
3) Территориялық гаралуы бойынша;
4) Этологиялық сипаты бойынша ажыратылады.
Популяцияныц түрлері:
Қалыпты популяцияда - барлық жастағылар тең болуы қажет. Егер популяцияда кәрі особьтар көп болса, онда олар көбеюі функциясын бұзады. Мұндай популяциялар регрессивтік популяция немесе өліп бара жатқан популяция деп аталады. Популяцияда жас особьтар көп болса, жаңаратын немесе инвазивтік деп аталады. Популяцияның өмір жастары қорқыныш туғызбайды, бірақ особьтардың саны өте көп болып кетуі мүмкін, себебі мұндай популяцияда трофикалық байланыстар қалыптаспаған.
Популяция динамикасының екі түрі бар:
Особьтар санының тығыздығына байланысты биотикалық факторларға тәуелді. Мұндай өсу түрі экспоненциалдық деп аталады. Бқл адамдар популяциясына тән. Ол ең біріншіден, балалардың өлімінің төмендеуіне байланысты.
Популяциядағы особьтардың өсу санын биотикалық факторлар реттеп отырады. Оны популяцияның реттеуші факторы деп атайды.
2) Особьтар санының тығыздығына байланысты емес түрі - особьтар саны жоғаргы өлім-жітіммен сипатталады. Бұл жағдайда особьтар санының өсуі 5-тәрізді қисықпен сипатталады: мұндай қисықты логистикалық деп аталады. Логистикалық өсу қисығына абиотикалық факторлар әсер етеді (ауа- райы құбылыстары, тамақтың бар-жоқтығы, әр-түрлі апаттар т. б.). Осындай фактор популяцияның уақытша шексіз өсуіне, сондай-ақ 0-ге дейін төмендеуіне қамтамасыз етіп отырады. Осындай факторларды модификалық фактор деп атайды.
Популяциялық гомеостазы Популяциялық гомеостаз дегеніміз популяцияның сандық мәнін белгілі бір шегінде ұстап тұруы. Реттеуші фактор популяциялық гомеостазды туғызады. Реттеуші факторларға жыртқыш-жемтік типтегі ағзалардың қарым- қатынасы жатады. Жемтіктің көп саны жыртқыштардың көбею жағдайына себеп болады. Реттеуші факторлар түраралық фактор және түрішілік ағзалардың қарым-қатынас деңгейінде жүреді.
Гомеостаздың түраралық механизмдеріне жыртқыш-жемтік, паразит- қожайын типтегі қарым-қатынастар жатады.
