Лекциялық кешен 1- тақырып. Психология туралы түсінік
жүктеу/скачать 114,12 Kb.
|
Дәрістер
- Бұл бет үшін навигация:
- Динамикалық афазияға
| Сөйлеудің динамикалық локализациясы. Осыдан 130 жылдай бұрын (1961 ж) француз ғалымы П.Брока адамның ми қабығындағы сол жақ жарты шардың мыңдай алабының үшінші бөлігінде төменгі қатпарларда дыбысты дұрыс айта алмай, сөйлеуде қиналатын анықтаған. П.Брока мидың бұл бөлігін «сөздерді бейнелеудің қозғаушы орталығы » деп атады. Кейінірек, 1874 жылы К.Вернике мидың осы бөлігінің самай жағындыағы жоғары қатпарындағы сөздердің бейнелерін сезіп білу орталығы орналасқан деген қорытынды жасады. Дегенмен, мұндай көзқарастар мен зерттеулердің жеткіліксіздігін Д.Джексон (1835-1911 ж.) сынаған болатын. Одан кейінгі кезеңдерде физиологтар мен психологтар П.К.Анохин,Н.А.Бернштейн, А.Р.Лурия, А.Н.Леонтьев, Д.Н.Узнадзе, АҚШ-та Дж.Миллер т.б. өз зерттеулерінде сөйлеу әрекеті жөніндегі Брока мен Вернике түсініктерінің дәлелдері жеткіліксіз екендігін ашып көрсетті.
Сөйлеу әрекетінің бұзылуы мидың белгілі алабының зақымдауына байланысты, осындай зақымдану салдарынан адам сөзінің жүйесі және бірізділігі жойылып, афазиялық жағдайға ұшырайды. Афазиялар үлкен ми жарты шарларының белгілі бір алаптары жарақаттанып, ісік пайда болғанда, не түрлі ауруларға ұшырағанда пайда болады. Афазиялар динамикалық, эфференттік, афференттік қозғалысы және семантикалық, сенсорлық болып бөлінеді. Осы салады зерттеу жүргізген әйгілі психолог ғалым А.Р.Лурия еді. «Афазия» деген грек сөзінің мәнісі – мидың зақымдануы салдарыныан адамның сөйлеу қабілетінің толық жойылуы, не өзге адамдармен қарым-қатынасындағы сөйлеу қабілетінің мардымсыздығы дегенді білдіреді. Сөйлеу қабілетінің мұндай кемістігінің түрлері әрқилы. Динамикалық афазияға ұшыраған адам сөздерінің реттік құрылымы бұзылатын болса, ал эфференттік қозғалыс афазиясында сөздер мен сөйлемдердің грамматикалық жүйесі бұзылады. жүктеу/скачать 114,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|