ЛексикағА Үйретуде қолданатын әдіс тәсілдер

ЛЕКСИКАҒА ҮЙРЕТУДЕ ҚОЛДАНАТЫН ӘДІС - ТӘСІЛДЕР

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

• І.НЕГІГІ БӨЛІМ

ІІ.АҒЫЛШЫН ТІЛІНДЕ ЛЕКСИКАНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ

• III.ІС-ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ
• IV.ҚОРЫТЫНДЫ
• V.ҚОСЫМШАЛАР
• VI.ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
•  

Сөз – тілдің негізгі құралы. Белгілі бір тілде сөйлеп, сол тілді меңгеру үшін оқушыға ең керегі де сөздік қорының мол болуы. Сөздерді үйрену арқылы оқушы сол тілге қатысты түсініктерін қалыптастырады. Ал бұл өз кезегінде сол тілде оқушы ойының дамып, сойлеу әрекетінің қалыптасуына алып келеді.

• Сөз – тілдің негізгі құралы. Белгілі бір тілде сөйлеп, сол тілді меңгеру үшін оқушыға ең керегі де сөздік қорының мол болуы. Сөздерді үйрену арқылы оқушы сол тілге қатысты түсініктерін қалыптастырады. Ал бұл өз кезегінде сол тілде оқушы ойының дамып, сойлеу әрекетінің қалыптасуына алып келеді.
• Лексиканы оқытудың негізгі мақсаты - қарым-қатынасқа түсу кезінде қолданылатын қатынас-құралының бірліктерін меңгеру, яғни лексика белгілі бір ойды, түсінікті тұтас жеткізу үшін қолданылады.
• Оқытудың мақсаты - ауызша және жазбаша қарым-қатынас түрінің дамуы, яғни ағылшын тілінің лексикасын семантикалық дәлдік негізінде меңгеру, синонимдік қатардың молдығы, оларды орынды қолдана білу.
• Республикамыз өз алдына егеменді ел болуына байланысты шетел тілдерін оқытудың жаңа кезеңі туды, сол себепті де оқу бағдарламасы, оқу және әдіскерлік құралдары түгелдей қайтадан жасауды қажет етіп отыр.

Қазіргі таңда шетел тілі пәнін оқытуда шәкірттердің жеке басының ерекшеліктерін, қажеттіліктерін, қызығушылықтарын ескере отырып оқыту көзделуде. Сондай-ақ оқушылардың елтану, лингвоелтану, экономикалық, психологиялық, мәдени-информациялық білімін көтеру арқылы оларды болашақ мамандыққа дайындауға үлкен мән берілуде. Оқу процесінде оқушылар меңгеруге тиісті шетел тілі аспектілерінің ішінде аса маңызды-лексика.

• Қазіргі таңда шетел тілі пәнін оқытуда шәкірттердің жеке басының ерекшеліктерін, қажеттіліктерін, қызығушылықтарын ескере отырып оқыту көзделуде. Сондай-ақ оқушылардың елтану, лингвоелтану, экономикалық, психологиялық, мәдени-информациялық білімін көтеру арқылы оларды болашақ мамандыққа дайындауға үлкен мән берілуде. Оқу процесінде оқушылар меңгеруге тиісті шетел тілі аспектілерінің ішінде аса маңызды-лексика.

Басқа білім салаларының ішінде лексиканың бірінші орын алуының себебі мынада: кейбір грамматикалық материалды меңгермегендіктен, сөзде грамматикалық қателер бола тұра, адамдар арасында қатынас болуы мүмкін, олар бір-бірімен түсінісе алады. Ал басқа біреудің сөзін түсіну үшін немесе өз ойын айтып жеткізу үшін қажетті лексиканы білмеген жағдайда коммуникация бола алмайды, яғни басқа адамның сөзін түсіне алмаймыз, өз ойымызды да жеткізе алмаймыз. Сондықтан шетел тілін оқытуда лексиканы меңгерудің маңызы ерекше, олай болса, лексикаға көп көңіл бөлу керек.

Зерттеу жұмысының өзектілігі: Қазіргі уақытта жаңашыл қоғам сан түрлі мәселелермен бетпе-бет келіп отыр. Олар әр түрлі мәдениеттердің өзара әсерлесуі мен ғаламдық мәдениеттің түрлілігінің сақталуы.Осы орайда оқушы алдында оқу барысында өзге мәдениет құндылықтарын түсініп, оны өзіндік дүниетаным арқылы саралай білу мәселесі тұр. Р.К.Раск, Я.Гримм, А.Эллис және Э.Партридждің пікірлері бойынша осы қойылған мақсатқа жетудің негізгі құралы - тілдің лексикасын меңгеру,өйткені олардың ойынша дәл сол сөздерде мәдениеттің құндылығы мен дәйегі жатыр. Бірақ та қазіргі уақытта оқушы шетел тілін мәдениетаралық байланыста аз қолданады. Ғалымдар мұны мәселенің өзектілігі ретінде қарастырады.

• Зерттеу жұмысының өзектілігі: Қазіргі уақытта жаңашыл қоғам сан түрлі мәселелермен бетпе-бет келіп отыр. Олар әр түрлі мәдениеттердің өзара әсерлесуі мен ғаламдық мәдениеттің түрлілігінің сақталуы.Осы орайда оқушы алдында оқу барысында өзге мәдениет құндылықтарын түсініп, оны өзіндік дүниетаным арқылы саралай білу мәселесі тұр. Р.К.Раск, Я.Гримм, А.Эллис және Э.Партридждің пікірлері бойынша осы қойылған мақсатқа жетудің негізгі құралы - тілдің лексикасын меңгеру,өйткені олардың ойынша дәл сол сөздерде мәдениеттің құндылығы мен дәйегі жатыр. Бірақ та қазіргі уақытта оқушы шетел тілін мәдениетаралық байланыста аз қолданады. Ғалымдар мұны мәселенің өзектілігі ретінде қарастырады.
• Зерттеу жұмысының мақсаты: шетел тілі сабақтарында лексиканы меңгертудің жаңа әдіс – тәсілдерін пайдалана отырып, оқушыларға түсіну және қабылдау дағдысын қалыптастыру.

Қазіргі таңда шетел тілі пәнін оқытуда шәкірттердің жеке басының ерекшеліктерін, қажеттіліктерін, қызығушылықтарын ескере отырып оқыту көзделуде. Сондай-ақ оқушылардың елтану, лингвоелтану, экономикалық, психологиялық, мәдени-информациялық білімін көтеру арқылы оларды болашақ мамандыққа дайындауға үлкен мән берілуде. Оқу процесінде оқушылар меңгеруге тиісті шетел тілі аспектілерінің ішінде аса маңызды-лексика.

• Қазіргі таңда шетел тілі пәнін оқытуда шәкірттердің жеке басының ерекшеліктерін, қажеттіліктерін, қызығушылықтарын ескере отырып оқыту көзделуде. Сондай-ақ оқушылардың елтану, лингвоелтану, экономикалық, психологиялық, мәдени-информациялық білімін көтеру арқылы оларды болашақ мамандыққа дайындауға үлкен мән берілуде. Оқу процесінде оқушылар меңгеруге тиісті шетел тілі аспектілерінің ішінде аса маңызды-лексика.

Басқа білім салаларының ішінде лексиканың бірінші орын алуының себебі мынада: кейбір грамматикалық материалды меңгермегендіктен, сөзде грамматикалық қателер бола тұра, адамдар арасында қатынас болуы мүмкін, олар бір-бірімен түсінісе алады. Ал басқа біреудің сөзін түсіну үшін немесе өз ойын айтып жеткізу үшін қажетті лексиканы білмеген жағдайда коммуникация бола алмайды, яғни басқа адамның сөзін түсіне алмаймыз, өз ойымызды да жеткізе алмаймыз. Сондықтан шетел тілін оқытуда лексиканы меңгерудің маңызы ерекше, олай болса, лексикаға көп көңіл бөлу керек.

Зерттеу жұмысының негізгі идеясы: Курстық жұмыс оқулық, мерзімдік баспа және аймақта арнайы зерттеу жүргізетін ғалымдардың мәліметтері бойынша жасалған. Оқушылардың еңбекке деген қызығушылығын арттыруға мүмкіндігі барлығы нақтыланды.

Зерттеу жұмысының негізгі идеясы: Курстық жұмыс оқулық, мерзімдік баспа және аймақта арнайы зерттеу жүргізетін ғалымдардың мәліметтері бойынша жасалған. Оқушылардың еңбекке деген қызығушылығын арттыруға мүмкіндігі барлығы нақтыланды.

Зерттеу жұмысының методологиялық және теориялық негізі: Ауызша және жазбаша қарым-қатынас түрінің дамуы, яғни ағылшын тілінің лексикасын семантикалық дәлдік негізінде меңгеру, синонимдік қатардың молдығы, оларды орынды қолдана білу.

Зерттеу жұмысының теориялық мәні: Сабақта лексиканы сөзде қолдана алу үшін меңгеру керек, яғни басқа адамдардың сөзін оқып немесе тыңдап түсіну, өз ойын ауызша немесе жазбаша түрде жеткізу.

КІРІСПЕ

оқытуда пайдаланатын жаңа технологиялары

Бүгінде пәндерді оқытуда шәкірттердің жеке басының ерекшеліктерін, қажеттіліктерін, қызығушылықтарын ескере отырып оқыту көзделуде.

Сондай-ақ оқушылардың елтану, лингвоелтану, экономикалық, психологиялық, мәдени-информациялық білімін көтеру арқылы оларды болашақ мамандыққа дайындауға үлкен мән берілуде.Оқу процесінде оқушылар меңгеруге тиісті шетел тілі аспектілерінің ішінде аса маңызды-лексика.Өйткені шамалы болса да,сөздік қорын игермей шетел тілін іс жүзінде игеру мүмкін емес. Лексиканы оқыту туралы айтқанда, лексиканы түсіндіру және оны оқушылардың игеруі туралы айту керек. Әр сыныпта бұл сұрақтардың ерекшеліктері бар, сондықтан әр кезеңде сөзді үйрету әдістемесі әр түрлі болады Шет тілінің сөзін үйретудің негізгі түрі  оны туған тілге аудару, оның аудармасын білу. Аударманы  қолданудың жетістігі  сөздің  туған  тілден аудармасынжылдам тауып,оның мағынасын есте сақтауға мүмкіндік беруі,ал  кемшілігі кейде сөздің туған тілде баламасының болмауы.Бұл тілдерді білу деңгейінің алуандығынада байланысты.Кей  жағдайда сөздің мағынасын тіке аудармай,сөйлемнің деңгейінде аударамыз.

Тілді аударып пайдалану оқыту барлық кезеңінде жүргізіледі. Сөз дыбыстан құралады, əріппен жазылады, оқу ережесі болады.Сөзді  үйретудің  басқа  бір  түрі  - көрнекілікті  пайдалану.

сыртқы

Заттық немесе  суретті  көрнекіліктің

  сөздің  мағынасын  берудегі  қызметі  өте төмен.  Мысалы,  сыныптағы,  

үйдегі  заттардың  атауын  білу  көп 

көмектеседі,

заттардың  суретін  салу  оның  мағынасын  беруге көмектесе  

алмайды,  кейде  оқушылар  заттарды  суретіне  қарап  тани алмайды.  

Сондықтан  затты  көрсеткеннен  кейін  оның  аудармасын  беру керек.  

1. Сөздің мағынасын сөйлем аясында түсіндіру. 

2. Сөздің мағынасын антонимдер, синонимдер арқылы түсіндіру. 

3. Сөздің мағынасын сөз жасау белгілері бойынша түсіндіру  

4. Сөздің  мағынасын  оның  ағылшын  тілінде  берілген  анықтамасы бойынша 

түсіндіру:  

Синонимдер 

антонимдер

Сөз жасау

 Синонимдер мен антонимдер. Жаңа сөздің мағынасын үйретудегі синонимдер 

мен антонимдердің маңызы шектеулі. Себебі, синонимдердің мағынасы негізгі мағынаға өте жақын емес. Сондыңтан омонимді пайдалану онша табысты емес. 

Сөйлемдегі сөздің қолданылу мағынасы да түрлі жағдайда əртүрлі.  

Сөз жасау: сөз жасау жолдарын талдау сөз мағынасын түсінудің жақсы құралы, 

бұл тек сөздің түбірі оқушыға таныс болғанда ғана табысты болады. Егер түбір сөз түсініксіз болса, жасалған жаңа сөздерді игеру де қиын. Сөздің  мағынасын  

ағылшын  тілінде  бейнелеу  (суреттеу).  

Шетел тілдерін оқыту барысында сол тілдің барлық сөздік қорын меңгеру мүмкін емес,өйткені шетел тілін оқытуға бөлінген уақыт шектелген. Әдістемеде лексикалық минимумды іріктеудің негізгі принциптерін біршама толық түрде қамтыған И.В.Рахманов ең әуелі активтік сөздік пен пассивтік сөздікті ажырату қажеттігін атап көрсетеді.

Ол әуелі пассивтік сөздікті іріктеу принциптерімен келтіріледі:

1.Сөздердің тіркеу қабілеті

2.Стильдік шектелмегендігі

3.Сематикалық құндылығы

4.Сөз тудыру құндылығы

5.Көп мағыналылығы

Осы принциптердің негізінде пассивтік сөздікті іріктеп алған соң, соның ішінен активтік сөздікті іріктеп алу керек. Ол үшін жоғарыда аталған принциптерге қосымша тағы екі принцип қолданылады: сөздерді минимумға енгізбеу,ұғымдарды түсіндіру принципі.

Лексикалық минимум іріктеу критерийлері

Қазіргі кезде әдістемеде қолданылып жүрген сөздерді іріктеу принциптерін 3 топқа бөледі:

1. Статистикалық принциптер

2. Әдістемелік принциптер

3. Лингивистикалық принциптер

Бұл принциптер бір- бірімен тығыз байланысты. И.В.Рахмановтың принциптеріне сүйеніп, дамиды. Бұл принциптер мыналар:

1- топқы (статистикалық) жататын негізгі принциптер – сөздің қолдану жиілігі және оның көп тарағандығы. Сөздің қолдану жиілігі деп оның бір мәтінде немесе зерттелген мәтіндердің барлығында неше рет кездескен санын айтады.

2- топқа (әдістемелік) орта мектепте шетел тілін оқыту мақсатын ескеретін принциптер жатады, яғни активтік лексиканы бір бөлек іріктеуді талап ететін принциптер.

3- топқа (лингвистикалық) жататын принциптер мыналар:

а) Сөздердің бір- бірімен тіркесу қабілетін ескеру. Бұл принципке негізінде минимумға неғұрлым көп сөздермен тіркесіп, көптеген сөз тіркестерін құрайтын сөздер енгізіледі.

б)Сөз тудыру құндылығы, яғни сөздің туынды сөздерге негіз болу қабілеті. Бұл принцип бойынша неғұрлым көп сөздерге негіз бола алатын сөйтіп жаңа сөздің мағынасын болжауға, өз бетімен ашуға мүмкіндік беретін сөздер алынады.

с)Сөздің көп мағыналылығын ескеру принципі

Активтік сөздерді іріктеуде 1, 2 топ принциптері толық пайдаланылады да, 3 – топ принциптерінің кейбіреулері қолданылады: синонимдерді енгізбеу, тіркесу қабілеті, сөз тудыру құндылығы және көп мағыналылық принциптері.

Пассивтік сөдерді іріктеуде 3- топ принциптері мен семантикалық принцип, сөз тудыру құндылығы көп мағыналылық принциптері және тақырыпқа қатыстылығы пайдаланылады.

Активті сөздік қорын меңгеру бойынша жұмыс.Студенттерді сөздерді меңгеруге үйрету, жаңа сөздер мен сөз тіркестерінің семантикасын күшейтетін жаттығулардың көмегімен жүзеге асырылады. Сөздерді жақсы есте сақтау үшін жаңа сөздерден тұратын әндерді, видеоларды пайдаланған жөн. Сондай-ақ, сөздерді есте сақтаудың арнайы әдістерін қарастыру керек: әртүрлі дыбыспен сөйлесу, белгілі бір ырғақта сөйлеу. Мұндай әдістер сабақ барысында тиімді жүзеге асады.Оқушылар өздерінің сөздік базасында коммуникативтік тапсырмаларды шешуге бағытталған мәтіндерін жасайды. Мұнда сөздіктегі жұмыс ауызша сөйлеуді дамытумен тығыз байланысты.

Пассивті сөздік қорын меңгеру бойынша жұмыс.Жоғары сатыда оқуға байланысты оқушылар пассивті сөздік қорын меңгеруі тиіс, яғни, олар лексикалық дағдыларды дамытады. Сабақ барысында қолданып жүрген сөздерді, өмірде еркін қолдана алуы керек.

Лексикалық минимум іріктеу критерийлері

Лексикаға оқытудың заманауи әдіс – тәсілдері

1. жаңа сөздермен таныстыру - сөздерді сөйлемнің құрылымдық жүйесінде тыңдау немесе оқу; әртүрлі сөйлемдерде сөздердің қолдану мағынасын ашу; сөздердің формаларын оқыту; сөздердің дұрыс мағынада қолданылуы;

2. практика - сөздердің сөз тіркесі немесе сөйлем құрамында қолданылуына арналған жаттығулар орындау;

3. қолдану аясы - сөздерді қарым-қатынас кезінде немесе т.б. дағдылар кезінде қолдану.

Қазіргі заман талабына сай «ағылшын тілі» пәнін оқыту жаңа тақырыптарды оқушылардың өздерінемеңгере алатындай билік беру, ізгілендіру, түрлендіру,тұлғаға бағытталған білім беру ұстанымдары арқылы жүзеге асырылады.

Ағылшын тілі сабғында оқушының тілін дамытуға арналған жұмыс түрлеріне көбірек көңіл бөлінеді. Бұдан күтілетін нәтиже: оқушылар бойында коммуникативтік және әртүрлі деңгейдегі мәселелерді шешу құзіреттіліктері мен бірте – бірте оқушылардың өздігінен білім алу дағдыларын қалыптастыру болып табылады.Оқушыларды сыни тұрғыдан ойлауға үйрететін жұптық, топтық тапсырмалар қарастырылады және Блум таксономиясы бойынша құрылған сұрақтар арқылы сабақты бекіту жұмыстары жүргізіледі. Оқушылар төмен, жоғары дәрежелі сұрақтар дайындайды

жаңа сөздермен таныстыру -сөздерді сөйлемнің құрылымдық жүйесінде тыңдау немесе оқу; әртүрлі сөйлемдерде сөздердің қолдану мағынасын ашу; сөздердің формаларын оқыту; сөздердің дұрыс мағынада қолданылуы;

Драматизация. Бұл әдіс оңай іске асырылады.Оқушылар арқылы жүзеге асады, өйткені оқушылар драматургияны жақсы көреді және оларды оңай үйренеді. Көптеген жағдайларды драматизациялауға немесе көрсетуге болады.

Examples: Sing [Sing a song]; Open [Open a book];Close [Close the book].

Series, Scales, Systems. Белгілі сериялардың бір бөлігі болып табылатын жыл айлары, апта күндері, күннің бөліктері, жыл, реттік сандар және т.б. сияқты сөздердің мағынасы.

Сыныппен жұмыс. Бұл кезеңде әрбір топ тақырып бойынша өз білімдерін көрсетіп, пікірлерін білдіреді, берілген сұрақтар бойынша идеяларын айтады. Оның үстіне жауаптар қайталанбауы тиіс. Барлық айтылғандарды мұғалім тақтаға қысқаша жазып тұрады

Сыныппен жұмыс. Бұл кезеңде әрбір топ тақырып бойынша өз білімдерін көрсетіп, пікірлерін білдіреді, берілген сұрақтар бойынша идеяларын айтады. Оның үстіне жауаптар қайталанбауы тиіс. Барлық айтылғандарды мұғалім тақтаға қысқаша жазып тұрады

Лексикаға оқытудың заманауи әдіс – тәсілдері

«Блумның алты қадамы» әдісі. Әрбір қадамға сұрақтар беріледі:

1. Неге? - Why?

2. Түсіндір - Explain

3. Ата - Tell

4. Ұсын - Offer

5. Ойлан тап - Invent

6. Бөліс – Share

«Синквейн жазу» әдісі. «Синквейн» француз тілінен аударғанда белгілі бір ережемен жазылатын бес жолдан тұратын өлең дегенді білдіреді. Синквейн жазылу тәртібі:

Бірінші жолға бір сөзден тұратын - зат есім. Бұл синквейннің тақырыбы.

Екінші жолға синквейннің тақырыбын ашатын – екі сын есім.

Үшінші жолға синквейннің тақырыбына қатысты іс-әрекетті сипаттайтын үш етістік.

Төртінші жолға білім алушы тақырыпқа қатысты білдіретін бірнеше сөздерден құралған сөйлем. Ол қанатты сөздер, дәйексөз немесе білім алушы тұрғысынан айтылатын мәнмәтіндегі сөйлем болуы мүмкін.

Соңғы жол – бұл түйіндеме-сөз, тақырыпқа жаңа интерпретация беріп және оған өзінің жеке қатынасын білдіруге мүмкіндік береді. Мүмкіндігінше синквейннің тақырыбы эмоционалды болуы тиіс

Ағылшын тілі сабақтарынла лексиканы оқытуда ақпараттық–коммуникациялық технологияның қолдану тиімділігі бойынша сауалнама өткіздім.

Жұмысты зерттеу барысында сауалнама әдісі қолдандым. Сауалнама зерттеу әдісі барысында 88 оқушы қатысты. Сауалнама 5 - 9 сыныптар арасында өткізілді. Оқушыларға келесі сұрақтар қойылды.

Сауалнама сұрақтары:

1. Ағылшын тілі сабақтарында қандай жұмыс түрін ұнатасыздар?

• топтық жұмыс
• жұптық жұмыс
• жеке жұмыс
• мұғалімді тыңдау
• тәжірибе жасау
• арнайы телефильмдер көру
• жобаларды дайындау
• компьютер арқылы сабақты меңгеру
• кітап арқылы сабақты меңгеру
• қосымша әдебиетмен жұмыс жүргізу

Жұмысты зерттеу барысында сауалнама әдісі қолдандым. Сауалнама зерттеу әдісі барысында 88 оқушы қатысты. Сауалнама 5 - 9 сыныптар арасында өткізілді. Оқушыларға келесі сұрақтар қойылды.

1. Ағылшын тілі сабақтарында қандай жұмыс түрін ұнатасыздар?

• топтық жұмыс
• жұптық жұмыс
• жеке жұмыс
• мұғалімді тыңдау
• тәжірибе жасау
• арнайы телефильмдер көру
• жобаларды дайындау
• компьютер арқылы сабақты меңгеру
• кітап арқылы сабақты меңгеру
• қосымша әдебиетмен жұмыс жүргізу

Ағылшын тілі сабақтарынла лексиканы оқытуда ақпараттық–коммуникациялық технологияның қолдану тиімділігі бойынша сауалнама өткіздім.

Жұмысты зерттеу барысында сауалнама әдісі қолдандым. Сауалнама зерттеу әдісі барысында 88 оқушы қатысты. Сауалнама 5 - 9 сыныптар арасында өткізілді. Оқушыларға келесі сұрақтар қойылды.

Сауалнама сұрақтары:

1. Ағылшын тілі сабақтарында қандай жұмыс түрін ұнатасыздар?

• топтық жұмыс
• жұптық жұмыс
• жеке жұмыс
• мұғалімді тыңдау
• тәжірибе жасау
• арнайы телефильмдер көру
• жобаларды дайындау
• компьютер арқылы сабақты меңгеру
• кітап арқылы сабақты меңгеру
• қосымша әдебиетмен жұмыс жүргізу

Бұл сұрақта оқушылардың көпшілігі ағылшын сабақтарында топпен жұмыс жасағанды 60% және компьютер арқылы сабақты меңгеру 15% жолдарын таңдағанын көреміз. Қарапайым сабақ түрлерін таңдаған оқушылар санының үлесі өте аз.

Ағылшын тілі сабақтарынла лексиканы оқытуда ақпараттық–коммуникациялық технологияның қолдану тиімділігі бойынша сауалнама өткіздім.

Жұмысты зерттеу барысында сауалнама әдісі қолдандым. Сауалнама зерттеу әдісі барысында 88 оқушы қатысты. Сауалнама 5 - 9 сыныптар арасында өткізілді. Оқушыларға келесі сұрақтар қойылды.

Сауалнама сұрақтары:

1. Ағылшын тілі сабақтарында қандай жұмыс түрін ұнатасыздар?

• топтық жұмыс
• жұптық жұмыс
• жеке жұмыс
• мұғалімді тыңдау
• тәжірибе жасау
• арнайы телефильмдер көру
• жобаларды дайындау
• компьютер арқылы сабақты меңгеру
• кітап арқылы сабақты меңгеру
• қосымша әдебиетмен жұмыс жүргізу

қосымша әдебиеттер

кестелер, кітап

бейне материалдар

компьютер арқылы

Сурет 2. «Қандай түсіндіру жолы арқылы жаңа сабақты жақсы меңгересің?»деген сұраққа жауап берген оқушылардың үлесі

Қандай түсіндіру жолы арқылы жаңа сабақты жақсы меңгересің? деген сұрақта бейне материалдар оқушылардың 27%, кестелер, кітапты 23 %, таратпа материалдар арқылы25%, көрнекілік арқылы 20 % жақсы меңгереді екен. Оқушылардың көпшілігі қосымша әдебиеттер арқалы жаңа тақырыпты меңгеру жолдарын таңдады. Бұл сабақты түсіндіру әдісі тиімді болып келеді. Әдіс оқушылардың есте сақтау қабілетін дамытып, сабаққа деген қызығушылықтарын арттырады.

Ағылшын тілі сабақтарынла лексиканы оқытуда ақпараттық–коммуникациялық технологияның қолдану тиімділігі бойынша сауалнама өткіздім.

Жұмысты зерттеу барысында сауалнама әдісі қолдандым. Сауалнама зерттеу әдісі барысында 88 оқушы қатысты. Сауалнама 5 - 9 сыныптар арасында өткізілді. Оқушыларға келесі сұрақтар қойылды.

1. Ағылшын тілі сабақтарында қандай жұмыс түрін ұнатасыздар?

• топтық жұмыс
• жұптық жұмыс
• жеке жұмыс
• мұғалімді тыңдау
• тәжірибе жасау
• арнайы телефильмдер көру
• жобаларды дайындау
• компьютер арқылы сабақты меңгеру
• кітап арқылы сабақты меңгеру
• қосымша әдебиетмен жұмыс жүргізу

• қосымша әдебиеттер
• кестелер, кітап
• бейне материалдар
• интернет

Үй жұмысын орындаған кезде қандай оқу құралдарын пайдалану тиімді деп ойлайсың? деген сұраққа жауап берген оқушылардың үлесі келесі көрсеткіштерді көрсетті. Қосымша әдебиеттер мен кестелер, кітаптарды таңдаған оқушылардың үлесі 55 % құрады, ал интернет пен бейне материал таңдағандардың үлесі 45 % құрады. Яғни екі есе көп көрсеткіш көрсетті.

Ағылшын тілі сабақтарынла лексиканы оқытуда ақпараттық–коммуникациялық технологияның қолдану тиімділігі бойынша сауалнама өткіздім.

Жұмысты зерттеу барысында сауалнама әдісі қолдандым. Сауалнама зерттеу әдісі барысында 88 оқушы қатысты. Сауалнама 5 - 9 сыныптар арасында өткізілді. Оқушыларға келесі сұрақтар қойылды.

1. Ағылшын тілі сабақтарында қандай жұмыс түрін ұнатасыздар?

• топтық жұмыс
• жұптық жұмыс
• жеке жұмыс
• мұғалімді тыңдау
• тәжірибе жасау
• арнайы телефильмдер көру
• жобаларды дайындау
• компьютер арқылы сабақты меңгеру
• кітап арқылы сабақты меңгеру
• қосымша әдебиетмен жұмыс жүргізу

• суреттер
• таратпа материалдар
• интерактивті тақта
• бейнематериалдар

Аталған сұрақта оқушылардың көпшілігі көрнекі құрал ретінде интерактивті тақта мен суреттерді таңдады. (60 %) Бұл құралдар оқушылар үшін қызықты және қазіргі заман талаптарына сай болып келеді.

Ағылшын тілі сабақтарынла лексиканы оқытуда ақпараттық–коммуникациялық технологияның қолдану тиімділігі бойынша сауалнама өткіздім.

Жұмысты зерттеу барысында сауалнама әдісі қолдандым. Сауалнама зерттеу әдісі барысында 88 оқушы қатысты. Сауалнама 5 - 9 сыныптар арасында өткізілді. Оқушыларға келесі сұрақтар қойылды.

1. Ағылшын тілі сабақтарында қандай жұмыс түрін ұнатасыздар?

• топтық жұмыс
• жұптық жұмыс
• жеке жұмыс
• мұғалімді тыңдау
• тәжірибе жасау
• арнайы телефильмдер көру
• жобаларды дайындау
• компьютер арқылы сабақты меңгеру
• кітап арқылы сабақты меңгеру
• қосымша әдебиетмен жұмыс жүргізу

• ауызша сабақ
• жоба сабақ
• ойын сабақ
• жарыс сабақ
• АКТ технологияларын пайдаланатын сабақтар
•  

ҚОРЫТЫНДЫ

Лексиканы оқытудағы мақсат-оқушыларға тілдің сан қырлы сөз байлығын меңгерту, сөз сырына үңілту және сөздік қорымыздың небір өнегелі нақыл, мақал-мәтелдері, тұрақты тіркестері арқылы оқушыларды адамгершілік, ізгілік, имандылық қасиеттерге баулу болып табылады. Оқушының сөздік қорының дамуы, сөздерді дұрыс және мағыналық тұрғыдан дәл қолдана білуге жаттығуы, бейнелі әрі әсерлі сөйлеу дағдысы, жазба жұмыстарында өз ойын анық та айқын жеткізе алуы,стильдік қателерді көп жібермеуі лексиканы жетік меңгеруден қалыптасса керек. Сондықтан да мен өз сабақтарымда лексика тақырыбын меңгерту барысында жаңа әдіс – тәсілдер мен ойындарды молынан қолдануға тырыстым.

Атап өтсем, «Memory game», «Champion Game», «Who fast», драматизация, флэш – карта, «Блумнің алты қадамы» әдістері. Бұл әдістер мен ойындарды өз сабағымда қолдана отырып көптеген жетістіктерге жеттім. Мысалы: «Memory game» ойынын жаңа сөздерді меңгерту барысында пайдаланған өте тиімді, себебі ол жаңа лексикалық материалдың оқушының есінде қалуына жақсы ықпал етеді. «Whо fast» ойынын ойнату арқылы оқушылардың сабаққа деген қызығушылын одан әрі арттыра білді.

ҚОРЫТЫНДЫ

Флэш – карта мен «Блумның алты қадамы» әдісін сабақты қорытындылау кезінде оқушылардың сабақтан алған әсерлерін білу үшін қолданып отырдым. Ал 5-6 сыныптарда көбіне «feeling» әдісін қолдандым, оқушылар көзі жұмылып тұрған кезде ұсынылған затты сипап сезу арқылы затты тауып ағылшыншасын айтуы тиіс.