таңда деген сөз бен маңда деген сөздің бір-бірінен өзгешелігі бір-ақ бөлшегінде: біреуінің басқы бөлшегі – - т , біреуінікі – - м . Қалған жағынан дыбысталуы екеуінде де бірдей (бұл екі сөздің біріне-бірі ұйқасып тұрғаны да ішіндегі бөлшектерінің көбінің дыбысталуы бірдей болғаннан) », – дейді ғалым.
Қазақ тілінде фонема тек мағына ажыратушы қасиеттерімен
ерекшеленетіндіктен, Құдайберген Жұбанов фонема дыбыстың жоғары
сатысы екенін және әр дыбысты фонема деңгейінде қарастыруға
болмайтынын дұрыс түсіндіреді. Сөз ағымындағы кездесетін дыбыстардың
көбісі фонологиялық мәні жоқ қасиеттерімен ерекшеленеді және фонема
бола алмайды, солардың ішінде тек мағына ажыратушы дыбыстар дербес
фонема бола алады. Фонеманың негізгі ерекшелігін ғалым баса білдіріп
кеткен және фонеманың варианттары, вариациялары жайында да жазып
кеткен: «