Негізгі ұғымдар
Дәуірлерге бөлу – дәуірге, кезеңге бөлу, тілдік жүйенің тұрақтылығы сақталатын уақыт межесін анықтау. Тілді дәуірлерге бөлу арқылы тілдің өзгеру үрдісіндегі негізгі заңдылықтарды анықтауға болады.
Комбинаторлық фонетикалық өзгерістер – айтылу кезінде дыбыстардың бір-біріне әсері, ассимиляцияның түрлері. Ассимиляцияның түрлері көрші дыбыстардың артикуляциялық жолын теңестіру үшін сөз ішінде болады.
Спонтандық фонетикалық өзгерістер – дауысты дыбыстар (мысалы, аблаут) мен дауыссыз дыбыстардың үнемі кезектесіп келуі. Мысалы, орыс тілінде бей – бой – бить (аблаут), неміс тілінде binden – band – gebunden.
Дивергенция – өзгеріс кезінде бір тұтас нәрсенің (фонеманың) екі түрлі дербес элементтерге бөлінуі. Мысалы, неміс тіліндегі Kraft-Kraefte cөзінде умлауттың нәтижесінде /а/ екі өз бетінше фонемаларға /а/ және /е/ бөлінді.
Конвергенция – екі фонеманың бір фонемаға бірігуі. Мысалы, ертедегі неміс тіліндегі min өздік есімдігі /i/ дыбысының /ae/ дифтонгіне өзгеруінің нәтижесінде mein есімдігіне айналды.
Достарыңызбен бөлісу: |
