Тыныс алу гимнастикасы
Тыныс алу гимнастикасы – автоматты, рефлекторлы түрде өтетін аса маңызды физиологиялық үрдіс. Жүйке жүйесінің тыныстық орталығы арқылы жүзеге асатын тыныс алу үрдісі үш фазадан тұрады: тыныс шығару, үзіліс және тыныс. Олар үздіксіз және ритмикалық тұрғыда бірінен кейін бірі кезектен жүреді. Тыныстың алғашқы фазасы тыныс шығару болып табылады. Ағзаның қалыпты жұмысына қажет ауаның жаңа мөлшерін алу үшін тыныс алу жолдарында оған арнап орын босатып қою қажет, бұл тыныс шығару арқылы жүзеге асады.
Сөйлеу тыныс алумен тығыз байланысты, ал жергілікті сөйлеу мүшелері сонымен қатар тыныс мүшелері болып табылады. Тыныс аппаратының кейбір бөліктері иіс сезу (мұрын қуысы) және ас қорыту (тіс, тіл, таңдай, жұтқыншақ) мүшелеріне жатады.
Сөйлеу актісінде бір – бірімен байланысын 3 қызмет арқылы ажыратылады:
1. Ауа ағымының пайда болуы
2. Дауыстың пайда болуы (фонация)
3. Сөйлеу дыбысының пайда болуы
Сөйлеу - тыныс шығару фазасында пайда болады. Толық мағыналары үзінділерді (сөйлем, синтагма) біркелкі айту үшін ұзақ тыныс шығару қажет; ал тыныс алу керісінше сөйлем үзіктерінің арасындағы үзілісті азайту үшін ұзақ тыныс шығару қажет; ал тыныс алу керісінше сөйлем бөліктерінің
Баланың дұрыс сөйлеу тынысы сөйлеу дағдысының даму процесінде қалыптасады.Тыныс алу мен тыныс шығаруды жүзеге асыратын бұлшықеттер жұмысындағы үйлесімсіздік баланың тыныс алу кезінде сөйлеу әрекетін тудырады, бұл тыныстық қозғалыстарды сөзді айту кезінде бақылауды, сонымен қатар, тыныс, фонация және артикуляция арасындағы қоординацияны одан сайын бұзады. Сондықтан логопед балалардың тынысы үстіртін, жиі және артикуляциялық болып келеді.
Тыныс алу жаттығулары
Бұлтитсiн және терiлген ауа ұстап қалу
Бетті ішіне тарту содан кейін қалпынга келтіру
Мақтаға үрлеу,сол арқылы ол жылжу қажет
Достарыңызбен бөлісу: |
