«Ұлтын ұлықтаған ұл» атты тәрбие сағатының жоспары Аудандық үздік тәрбие сағаты байқауына қатысушы

Сабақ барысы

Қызығушылығын ояту

“Ол өзінің аз ғана өмірінде бүтін бір ұрпақтың жүрегінде өшпестей із қалдырған, өз халқына қызмет етуде барлық жаңалық­тар мен жақсылықтар үшін үлгі болған үлкен тұлға”. Әбіш Кекілбаев

Балалар, «Ел азаматы» , «Азаматтың арманы» , «Ұлтын сүйген ұл» дегенді қалай түсінесіңдер? (Оқушы ойлары тыңдалады)

Ендеше осы ой төңірегінде сөз қозғасақ.. Бүгінгі сөз маңғыстаулық асыл азамат, қоғам қайраткері, саясаткер Сайын Нәдірұлы Шапағатов туралы болмақ. Қазақ халқы тәуелсіздікке өз тағдырын, арман-ті­лектерін халық мүддесіне арнаған арыс­тардың арқасында ғана қол жеткізді. Халық жүрегінде хат болып жатталып, ұмытылмай келе жатқан сондай аяулы есімдердің бірі Сайын Шапағатов еді.

Бүгінгі сабағымызда оқу-тану дәрістерін бастамас бұрын бой сергітіп алалық.

Ендеше, түстер бойынша топқа бөлініп, берілген тапсырмалар мен тақырыптарға сай , топтасып жұмыс істейтін боламыз.

1. 
   Сайын Шапағатовтың өмір жолы–«Тұжырымдамалық кесте »сызбасы
   
2. 
   Сайын Шапағатовтың «Парасат» қоғамын құрудағы көздеген басты мақсаттары-«Ең негізгі жетілік»
   
3. 
   Асыл азаматтың ерен істері – Қабырға газеті
   

«Мағынаны тану» бөлімінде

• 
  Тарих беттерін ақтарсақ, талай күндердің тақырыптарын амалсыз аударамыз. 1989 жылы жаз айында «Өзен оқиғасы» Жаңаөзен қаласында өріс алған еді. Кеңес Одағына әйгілі болған Маңғыстау маусым оқиғасының себептері мен салдарлары көп болатын. Сайын Шапағатов ел наразылығын жақсы түсініп, жергілікті партия мен Совет басшыларын қатал сынға алды. Мұнайлы бай өлкеде тұрса да тұрмысы нашар, үй-күйі, жұмысы жоқ, өз туған және тұрған жерінде өзге ұлттан төмен күй кешіп, өгей атанған жүздеген жергілікті тұрғындарға, жастарға саяси тұрғыдан дұрыс бағыт беретін, оның себептерін ашып, шындықты айтатын ұйым қажет болды. Міне, «Парасат» саяси-қоғамдық ұйымы осылай дүниеге келді.
  
• 
  1989 жылы сәуірде «Қоғамдық ұйымдар туралы» ҚР Заңы қабылданғаннан кейін, 4 маусымда «Парасат» қоғамы құрылып, тамыздың 17-нде «Парасат» қоғамы заңды тіркеуден өтті. «Парасат» қозғалысының негізгі мақсат ұраны: Қазақ елін ақиқат пен әділдік, бірлік пен тірлік, адалдық пен шындық үстемдік еткен, өркениетті демократиялық, құқықтық, тәуелсіз, унитарлық, ұлттық мемлекетке айналдыру!»
  

2-топ. Сайын Шапағатовтың «Парасат» қоғамын құрудағы көздеген басты мақсаттары- «Ең негізгі жетілік » Кластер жасау

• 
  Иа, осындай ерен істердің басында жүрген, қытымыр саясат қысқан кезеңде ел мүддесі үшін ағысқа қарсы жүзген батыл азамат, саяси қайраткер, елім деп еш тыным таппаған тұлға Сайын Шапағатовпен таныстыңыздар. Ол қандай жоғары қызметте жүрсе де ел тәуелсіздігін бәрінен де жоғары қойды. Аспаннан келер бақ та іздемеді, күні үшін тақ та іздемеді. Өйткені ол ата-бабаларымыздың армандап өткен, өз билігі өзіндегі тәуелсіздікті, өз байлығы­на өзі ие болу, тілімізді, ұмытуға айналған салт-дәстүрімізді қайта тірілту, өз байлығын өзі иемденетін еркіндікті жоғары бағалады. Ол сонау 80-жылдардың өзінде-ақ қоғам ұлы өзгерістер қарсаңында тұрғанын па­йымдап білді. Осынау тарихи мүмкіндікті қолдан шығарып алмаудың жолдарын ойлап, талай таңды ұйқысыз қарсы алды. Сөніп бара жатқан дінімізді, шұбарланып нәрін жоя бастаған тілімізді, ұмытуға ай­налған салт-дәстүрімізді қайта тірілту, өз ошағына қайта оралту оның алдына қойған басты мақсаты болды.
  

«Елім деп соқсын әр жүрек» Топтарға тапсырма

№2 «Бес жолды өлең»

Зат есім: Сайын Шапағатов

Сын есім:қандай?

Етістік: не істеген?

Синоним: ел берген атағы

Сөйлем:

Қорытынды

«Қалам үстелдің ортасында » әдісімен бүгінгі алған ақпаратарын бірін-бірі қайталамай, айтып шығу арқылы кері байланыс беру

Ия, Маңғыстауың - тұнып тұрған тарих! Сіздер әлі танып үлгермеген тарландар мен таланттар оқылмаған парақтарда жатыр.Солардың бірегейі - Сайын Нәдірұлы. Оның көп нәрсеге қолы жетпей, арманда кетті. Тіпті өмірінің соңғы кездерінде өз денсаулығына қара­май, тынымсыз жұмыста болды.  Ол қазақ елінің өз тарихында тұңғыш рет ел болып өз Пре­зидентін сайлаған күні өмірден өтті. Елі­нің алғашқы жеңістеріне ол балаша қуанған еді. Бірақ 1991 жылдың 1 жел­тоқсаны күні оның керуен көші Қошқар ата жеріне келіп сапарын доғарды. Тар жол, тайғақ кешуде арпалысып өткен өмір осы жерде мәңгілік тыныстады. Елім деп еңіреген ердің арманы бірте-бірте жүзеге асып келеді. Қазір белгілі азаматтың атында балабақша, елді мекен бар. Өзінің кіндік қаны тамған жер – Тельман ауылы С.Шапағатов атымен аталып күннен күнге дамып, ұлғайып келе жатқан елді мекендердің қатарында. Ақтау қаласында мұражай ашылып, бүгінгі ұрпаққа азаматтың ерен істері насихатталып жатыр.

Белгілі ақын Темірхан Медетбек:

О, менің Маңғыстауым, Маңғыстауым!

Марқайып мақтанарым, алға ұстарым.

Өзіңде бар махаббат, бар құштарым,

Жыр болып құйылады алғыстарым! - демекші,

Әрдайым елін сүйген ұл болыңдар! Аталар есімін ұмытпай, өнегелі істерін әрі қарай жалғай беріңдер!

Ресурстар

1. 
   Халықтың әлеуметтік жағдайы мен жоғарғы дәрежедегі сауаттылығы, білімділігі: олардың ұлттық мәдениетіне тығыз байланысты екенін онсыз ол халықтың мәңгүрттенген, ұлттық сана-сезімінен айрылған-тұл халық екенін ұғындыру, коммунизм елесімен қалың ұйқыға кеткен қандастарын және басқа ұлт өкілерін ояту, санасына ұлттық патриоттық сезімді қалыптастыру;
   
2. 
   Халықтар достығын нығайту ұлттар мен ұлыстардың әлеуметтік жағдайын өлкеміздің экономикасын көтеру, еркін экономикаға айналдыру, Қазақстан республикалық есеп жүйесін орнату, Маңғыстау аймақтық есеп жүйесін енгізу. Табиғатты, экологияны қорғау.
   
3. 
   Көші-қонды реттеу. Азаматтықты сақтай отырып, емін –еркін қоныс аударуға кепілдік беру. Шет елдердегі қандастарымыздың өз отанына кедергісіз жағдай жасау. Көші-қон туралы заң қабылдау.
   
4. 
   Қазақстан Республикасы азаматтығын орнату және оны тезірек іске асыру мақсатында заң қабылдау.
   
5. 
   Барлық билікті халықты қоғамдық қозғалыстар мен халықтар Кеңесінің бірлескен ықпалындағы жергілікті өзін-өзі басқару өкілдігіне беру.
   
6. 
   Республикалық заң шығару институтын халықаралық заң өлшемі актілерімен адам құқығының жалпыхалықтық декларациясының Хельсинки және Вена келісіміне сәйкестендіру.
   
7. 
   Жергілікті Партия және халық шарушылығы, мекеме басшылары қызметімен мемлекеттік жоспарды орындау нәтижесінде халықтық бақылауды күшейту.
   

1. 
   Сол кездегі қоғамдық қайшылықтардың, партия және өкімет басшыларының жіберген саяси қателіктерінен кейін туындаған халықтың наразылығына, бей-берекет қозғалысына басшылық ету, саяси жаңа бағыт-бағдар беру, әлеуметтік жағдай мен адам құқына байланысты туындаған қарама-қайшылық басқа ұлт өкілдерінің кінәсінен емес екенін тусіндіру, ұлтаралық қақтығысқа айналып кетуіне жол бермеу.
   
2. 
   Партия мен өкімет басшылық аппаратындағы тоқырау кезеңінің қабілетсіз басшыларын жаңа буын, жаңа бағыттағы мамандармен алмастыру.
   
3. 
   Тұрмыс жағдайлары нашар өз жерінде өгей баладай күн кешкен жерлікті ұлттың әлеуметтік жағдайын жақсартуға үймен қамтылуы және өз мамандығына жұмысқа орналасуына ықпал ету.
   
4. 
   Халықтардың мәдениетін тілін, әдет-ғұрпын, салт-дәстүрін дамытуға әулие аруақтарды құрметтеуге жастары имандылыққа тәрбиелеуге тарихи жер атаулары мен қала атауларын қалпына келтіруге, ұлттық бала-бақшалар мен мектептер ашуға күш салу.
   
5. 
   Өндірістің әр түрлі салаларына жергілікті ұлт өкілдері мамандарын көбірек тарту жұмысқа кіргізу және болашақ ұлттық мамандар дайындау үшін жастарды оқуға жіберу, олардық оқу орнына түсуіне жағдай жасау.
   
6. 
   Өлкеміздің және қоршаған ортаның байлығын қорғауға, экологиялық қауіпсіздікті орнатуға бағытталған шараларға белсене араласу.
   
7. 
   Аймақтық экономикалық проблемаларды шешуге, заңсыздықпен күресуге және жеке адамдардың мүддесін қорғауға аймақта қоғамдық күштерді жұмылдыру.
   
8. 
   Жасаған жұмыстары:
   

• 
  Фабрика, зауыттар, кәсіпорындарға ұлттық мамандар көптеп тартылуына ықпал етті;
  
• 
  Қазақ тіліндегі мектептер мен балабақшалардың ашылуына тікелей араласты.
  
• 
  Ұлттық тіліміз бен мәдениетімізд, әдет-ғұрып, салт-дәстүрімізді, өнерді дамыту, халықтар достығын үгіттеу бағытында Республикалық,облыстық, аудандық деңгейдегі шараларды ұйымдастыру;
  
• 
  Халықтың әлеуметтік-тұрмыс жағдайына байланысты келелі мәселелерді батыл көтеріп, шешіп отырды.
  
• 
  Өткен уақыттардағы ата-мекен, жер атауларының тарихи атауларының қайтарылуына өз ықпалын тигізді.Нәтижесінде, Қазақстанда бірінші рет облыс орталығы Шевченко қаласы Ақтау деген тарихи атауына қайта ие болды.
  
• 
  Алғаш рет еліміздің батыс аймағында ұлықсат етілген бейбіт шеру ұйымдастырып, партия мен үкімет басшыларына саяси, әлеуметтік талаптар қойды.
  
• 
  Алдында ғана таратылған Маңғыстау облысының қайта құрылуына тікелей атсалысты.
  
• 
  1989 жылы 14 наурызда Қазақстанда тұңғыш рет Сайын Шапағатовтың бастауымен Маңғыстауда жыл басы – Наурыз тойы ұйымдастырылды.
  

Институтты 1962 жылы ойдағыдай бі­тіріп, сүйікті жары Фаридамен қол ұстасып туған жеріне келген Сайын Ақтау қала­сындағы Каспий тау-кен комбинатында жұмысқа кіріседі. Өндірісте озат, сөзге шешен, қоғам ісіне белсене араласатын жігерлі жас көп кешікпей Ақтау қалалық комсомол коми­тетінің екінші хатшысы қызметін атқарды. Халықпен, даламен біте қайнасқан Сайын көп ұзамай өзі сұранып мұнай саласына қызметке кетті.

Жас Сайын