М. И. Лисина «Қарым-қатынас ортақ нәтижеге жету мақсатында келісілген және бірлескен бағыттағы екі немесе одан да көп адамдардың бірлескен өзара іс-әрекеті» деп көрсетеді. Л. К
Әртүрлі бағыттар, қарым-қатынас типтері және түрлері сізге оның келесі функцияларын ажыратуға мүмкіндік береді
жүктеу/скачать 45,23 Kb.
|
9-лекция
- Бұл бет үшін навигация:
- Императивті қарым-қатынас
- Манипуляциялық қарым-қатынас
| Әртүрлі бағыттар, қарым-қатынас типтері және түрлері сізге оның келесі функцияларын ажыратуға мүмкіндік береді:
■ ақпараттық-қарым-қатынастық халықтың барлық әрекет түрлерімен байланысты; ■ адамдар бірлескен қызметті жүзеге асыру барысында өзара іс- қимыл жасағанда прагматикалық жүзеге асырылады; ■ қалыптастырушы адамның даму процесі мен оны адам ретінде қалыптастыру процесінде көрінеді; ■ растау функциясы басқа адамдармен қарым-қатынас жасау барысында ғана біз өзімізді түсініп, біліп, өзімізді өз көзімізше дәлелдей аламыз. Растаудың белгілері - танысу, амандасу, назар аудару белгілерін жатқызуға болады; ■ тұлға аралық қарым-қатынастарды ұйымдастыру және қолдау: қарым-қатынас барысында біз адамдарды бағалаймыз, эмоционалдық қарым-қатынастар орнатамыз, және сол адам әртүрлі жағдайларда әртүрлі көзқарасты тудыруы мүмкін; ■ тұлға ішілік қарым-қатынас функциясы өзімен-өзі болатын диалог болып табылады, бұл сіз қабылдаған шешімдер туралы ойлануға және нақты жағдайда дұрыс әрі саналы әрекет етуге мүмкіндік береді. Психологияда қарым-қатынас мәселесін зертеудің өз дәстүрі бар және аталған мәселені зертеудің үш кезеңі бар Психологияда тұлға аралық қарым-қатынастың үш н е г і з г і т ү р і бар: императивті, манипуляциялық және диалогтық. Императивті қарым-қатынас (лат. imperativus — бұйрықты, таңдауға рұқсат теілмейтін) — бұл, әдетте, коммуникациялық серіктеске авторитарлық (күштік) әсер ету нысаны. Оның басты мақсаты - бірін-бірі серіктесіне бағыну, оның мінез-құлқына, ойларына бақылау жасау, сондай-ақ белгілі бір әрекеттер мен шешімдерді мәжбүрлеу. Бұл жағдайда, серіктес бақыланатын механизм ретінде, әдетте, пассивті жақ ретінде әрекет етеді. Сонымен бірге, серіктесті мәжбүрлеу жасырылмайды және ықпал ету бұйрығы ретінде бұйрықтар, қаулылар, шешімдер, талап- тілектер мен қорқытулар пайдаланылады, ал олардың орындалмау нәтижелері жазалау, қоғамдық сөгіс болып табылады. Манипуляциялық қарым-қатынас (латынша manipuler – манипуляция жасау императивтіге ұқсас) Оның басты мақсаты, сондай-ақ қарым-қатынас серіктесіне әсер ету болып табылады, бірақ сол уақытта ол ниет жасырын, камуфляжданады. Манипуляция, императивтік тәрізді басқа адамның ойы мен жүріс- тұрысын бақылауға қол жеткізуге деген ниетін біріктіреді. Айырмашылығы, тек манипуляциялық қарым-қатынаста әңгімелесетін серіктесі шынайы ниеті туралы хабардар етпейді, әдетте, оның қалтарыста мақсаты болады және бопсалау, қорқыту, құндылықтарды алмастыру, басқалармен қақтығысу немесе өтірік ниет білдіру, жағымпаздық, фактілерді жасыру, жалған айту және т.б. тәрізді «кір» әсер ету технологияларын пайдаланып жатады. Өзара қарым-қатынас түрінде әріптес, әдетте, бірегейлікке құқығы бар біртұтас тұлға ретінде қабылданбайды, манипуляторға қажетті белгілі бір қабілетін, сапасын және қасиеттерін тасымалдаушы ретінде қабылданады, оны ол өз мақсаттары үшін пайдаланады. Басқа адамға қатысты манипуляциялық қарым- қатынас, әдетте, тұлға аралық қарым-қатынас пен сенімді қарым- қатынастардың жойылуына алып келеді. жүктеу/скачать 45,23 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|