М. Новиков белсенді оқытудың мынадай айырмашылықтарын көрсетеді
II ДАМЫТА ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
жүктеу/скачать 364,67 Kb.
|
БМ-41 Ерболқызы А педагогика курсовой (1)
| II ДАМЫТА ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
Дамыта оқыту технологиясының ерекшелігі Дамыта оқыту деп –оқыту мақсаты, міндеттері, әдіс-тәсілдері баланың даму заңдылықтарына сәйкестендірілген оқытуды атаймыз. Дамыта оқыту технологиясын енгізу идеясы баланың даму процесінің үш түрлі факторына тура қатысты: биологиялық фактор, әлеуметтік фактор бала өмір сүретін орта, ең алдымен адамдардың ортасы, баланың өз белсенділігі. Егер мұғалім баланың өз белсенділігін туғыза алмаса, оған ұсынған іс пен еңбекте баланың әрекетке қатысуы күткен нәтиже бермейді.Баланың дамуы белсенділік арқылы жүзеге асады. Ғалым психологтар Л. В. Занков, А. А. Люблинская, В. В. Давыдов, Д.Б.Эльконин зертханаларында бастауыш мектепте оқытудың мазмұнын өзгертуге арналған зерттеулер жасады. С. Л. Рубинштейн, Е. Н. Кабанова Миллер және басқалар өз зерттеулерінде оқыту дамудың негізгі алғы шарты екенін дәлелдейді. И.Я.Лернер «даму» деген ұғымды педагогикалық заңдылықтарға негіздей отырып, адамның әртүрлі қиындықтардағы мәселелерді шеше білуге дайындығы деп түсіндіреді. Мұндай анықтама интеллектуалдық іс-әрекетті жоғары орынға шығарады. Мәселе қаншалықты күрделі болса, оны шешуге жұмсалатын ақыл-ой қызметі де соншалықты кең, аумақты, демек даму деңгейі де жоғары болады. Дамыта оқыту жүйесі ең алдымен Л.С. Выгодскийдің теориясымен баланысты. Оның теориясы бойынша дамудың ең таяу зонасы болады, яғни алға мақсат қоюға байланысты жақын арадағы мақсатқа жету арқылы үлкен мақсаттарға қол жеткізу дамудың ең таяу зонасы. Жігерлендіру, бағыттау, тұлғаның тұқуалаушылық ұабілеттерін дамыту, жеке даралық қасиеттер білім, білік, дағды, ақыл- ой ерекшеліктерін, эмоцияналдық және іс - әрекет тәжірибелік жағдайлар жатады. Л.С. Выгодскийдің ойынша бала дамудың толық субьектісі болып есептеледі. Л.С. Выгодскийдің « Таяу зонасы » жайлы теориясы 2 бағытта дамыған Дамыта оқытудың Д. Б Эльконин — В. В. Давыдов жасаған жүйесінің көздеген мақсаттарына жету тек баланың өзінің белсенділігіне байланыстьі. Осыған орай, бұл жүйенің әдіс-тәсілдері де оқушының оқу белсенділігін ұйымдастыру, қолдап, көмектесіп отыруды көздейді. Бұл жүйемен дәстүрлі оқытуды салыстыру мынадай қорытынды жасауға негіз болды. Дамыта оқытуда баланың ізденушілік-зерттеушілік әрекетін ұйымдастыруга басты назар ұсталады. Ол үшін бала өзінің бұған дейінгі білетін амалдарының, тәсілдерінің жаңа мәселені шешуге жеткіліксіз екенін сезетіндей жағдайға түсуі керек. Содан барып оның білім алуға деген ынта-ықыласы артады, білім алуға әрекеттенеді. Сабақ мұндай жағдайда төмендегідей 3 құрамдас бөліктерден тұратын болады. Оқу мақсаттарының қойылуы. Оны шешудің жолып бірлесе қарастыру , шешімнің дұрыстығын дәлелдеуүшеуі дамыта оқытудың мәні. Д. Б. Эльконин - В. В. Давыдов жасаған жүйесінің негізгі компоненттері. Оқушы алдына оқу мақсаттарын қоюда ешқандай дайын үлгі берілмейді. Мақсатты шешу іштей талқылау, сосын жинақтау арқылы жүзеге асады. Мұғалім сабақ процесін ұйымдастырушы, бағыттаушы адам ролінде. Шешім табылған кезде әркім оның дұрыстығын өзінше дәлелдей білуге үйретіледі. Әр оқушыға өз ойын, пікірін айтуға мүмкіндік беріледі, жауаптар тыңдалады. Әрине, жауаптар барлық жағдайда дұрыс бола бермес. Дегенмен әр бала жасаған еңбегінің нәтижесімен бөлісіп, дөлелдеуге талпыныс жасайды, жеке тәжірибесін қорытындылауға үйренеді. Неғұрлым мұғалім өзінің осы міндеттерін дұрыс орындаса, соғұрлым баланың сабақ материалын игеруі жеңілдей түседі. Екіншіден, жұмыс нәтижелі болу үшін оқушының мұғалім қойған талаптарды мүлтіксіз орындауы қажет етіледі. Демек, оқушы алдын ала бағдарлап, жоспарлап қойған іс-әрекеттің қатысушылары ғана болып қалады. Нәтижеде оларда тек жақсы орындаушылық қабілеттер қалыптасады. Сондықтан да тіл алғыш, айтқанды бұлжытпай орындайтын оқушы дәстүрлі педагогиканың идеалы, мұраты болып саналады. Дамыта оқытудың Л. В. Занков жасаған жүйесінің ерекшеліктеріне тоқталып өтелік. Бұл жүйе дәстүрлі оқытудан төмендегі өзгешеліктерімен айқындалады: оқыту мазмұнындағы өзгешеліктер; - мақсаттағы айырмашылықтар; - дидактикалық принциптердегі өзгешеліктер; - әдіс-тәсілдердегі ерекшеліктер; - оқытуды өзгеше ұйымдастыру; -мұғалім еңбегінің нәтижелілігін анықтаудың жаңа көрсеткіштері; - мұғалім мен оқушы арасындағы жаңаша қарым-қатынастағы мектептің Негізгі мақсаты баланы жалпы дамыту. Ал жалпы даму деп байқампаздығын, ойлауын дамыту және практикалық іс-әрекетті меңгеруі қабылданады. Сондай-ақ ақыл, ерік-жігері, сезімдерінің дамуы алынады. Айтылғандарды қорыта келе, бастауыш сынып оқушыларының қарқынды ой еңбегімен айналысуға табиғи мүмкіндіктерінің бар екенін оқыту процесінде ескеру қажет деген тұжырымға келеміз. Дәстүрлі педагогикада "қарапайымнан күрделіге қарай, нақтыдан абстрактіге қарай" деген принцип бар. Дамыта оқыту жүйесінің авторлары бұған керісінше, бала ойлауын абстрактіден қарапайымға қарай жетелейді. Мысалы: "А" әрпін өткенде, алманың суретін көрсетіп тұрып, оның не екенін, дәмі, түрі, формасы қандай екенін сұрағаннан гөрі, ол туралы не білетінін, не айта алатынын сұрап білудің баланы дамыту үшін тиімділігі зор екенін айтады. Яғни оның біреуін Л.В. Занков дамытса, екіншісін Д.Б Эльконин мен В.В. Давыдов дамытты. Л.В. Занковтың дамыта оқыту жүйесі 60 жылдары дүниеге келеді. Ғалымның пікірі бойынша мектеп баланы психикалық тұрғыдан дамыта алмай келеді. Ол бірнеше жылға созылған іргелі зерттеулерде білім берудің жайы мен оны одан әрі дамытудың жолдарына талдау жасайды. Оның лобороториясында алғаш рет даму – мектеп жүмысының басты өлшемі деген идея туып, дамыта оқытудың өзіндік жүйесін жасады. Л.В. Занковтың жасаған дамыта оқыту жүйесін жеке тұлғаны жеделдете, қарқынды, жан – жақты дамыту жүйесі деп те атауға болады. Дамыта оқыту оқушыларды әр түрлі қызмет түріне тартуды құптайды, сабақ беруде дидактикалық ойындар, пікірталастарды, ойлау, қиялдау, есте сақтау, тіл байлығын дамытуға арналған әдістерін қолданылады ұсынады. Л.В. Занков баланың жалпы дамуының барысын анықтаудың төмендегіде көрсеткіштер: - Байқағыштық- көптеген маңызды психикалық функциялардың дамуының бастапқы негізгі. - Ойлаудың дерексіздігі – талдау, жинақтау, абстракциялау, жалпылау. -практикалық әрекет – материалдың әрекет жасау. Л.В. Занковтың дамыта оқыту дидактикалық жүйесінің мақсаты: 1. Оқушының жан – жақты дамуы. 2. Оқушының жан – жақты үйлесімді дамуына қолайлы жағдай жасау. Дамыта оқыту – күрделі құрылымды, бір тұтас педагогикалық жүйе. Оның нәтижесінде әр оқушының өзін - өзі өзгертуші субьет дәрежесіне көтерілуіне көзделіп, оқыту барысында. Соған ылайық жағдайлар жасалады. Дамыта оқытудың дәстүрлі оқытудан айырмашылығы көздеген мақсатында мәтінде, мазмұнда, дамытудың негізгі факторында, мұғалімнің рөлі мен атқаратын қызметінде, әдіс – тәсілдерінде, оқушының білім алу белсенділігінің түрінде, оқу үрдісінде олардың қарым – қатынас сипатында таныла білу үрдісін ұйымдастыру және ондағы комуникациялар түрінде т.б. Занковтың дамыта оқыту жүйесінің мақсаты: Жеке адамның жоғары дәрежеде дамуы жан – жақты гормониялық даму үшін негіз жасау. Л.В. Занковтың дамыта оқыту жүйесінде оқушы өзін -өзі емін – еркін сезінеді, оның әлеуметтік дамуына жағдай жасалады. Осы жүйеде оқушы мен мұғалімнің арасындағы жанама қарым – қатынастың іргетасы қаланады. Мұғалім түсіндіруші, оқытушы тұрғысында емес, оқушының оқу әрекетінде ұймдастырушы ретінде көрінеді. Л.В. Занковтың дамыта оқыту жүйесінің негізгі принциптері: 1. Жоғары деңгейдегі қиыншылықтар. 2. Теориялық білім берудегі мықты оқыту жүйесіндегі жетекші рөлі. 3. Материалды қайталап және бекітіп отыру арқылы материалды тездетіп меңгерту. 4. Оқушылардың ақыл – ой әрекеттерін сезіну. 5. Оқуға оқушылардың эмоциясын қосу үшін, олардың жоғымды себептерді тудыру, және танымдық қызығушылықтарын дамыту. 6.Оқыту процесінде оқушы мен мұғалімнің арасында гуманистік қарым – қатынасты дамыту. 7. Осы сыныптың әр оқушының дамуы. Л.В. Занковтың дамыта оқыту жүйесінің негізгі ерекшеліктері: - Дамудың тиімділігі үшін. - Кешенді даму жүйесінде мақсатты даму. - Мазмұнының жүйелілігі мен тұтастығы. - Теориялық білімнің жетекші рөлі. - Жоғары деңгейлік қиындыққа оқыту. - Материалды мәңгеру және ілгеріну. - Оқыту үрдісінде балалар сезінеді. - Оқыту үрдісінің әр түрлілігі жекешелік оқыту. - Барлық балалардың даму жолындағы жұмыстар. жүктеу/скачать 364,67 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|