4. Лоренц күші (Магнит өрісінің қозғалыстағы зарядқа әсері) - Индукциясы магнит өрісінде жылдамдықпен қозғалатын зарядқа белгілі бір бағытта күш әсер етеді. Бұл әсер Лоренц күші деп аталады. Бұл күш зарядқа q, жылдамдыққа және индукция векторы шамаларына тәуелді болады, оның бағыты және вектролары арқылы анықталады.
- мұндағы – және векторларының арасындағы бұрыш.
- Егер зарядталған бөлшек тыныштық қалыпта (ν =0) болса, онда оған магнит өрісі тарапынан ешқандай күш әсер етпейді. Магнит өрісі тек қана қозғалатын зарядтарға әсер етеді.
- Лоренц күшінің бағыты сол қол ережесі бойынша анықталады (ток пен оң заряд бағыты бірдей деп есептегенде). Зарядтың шамасы теріс болса, Леренц күші бас бармаққа қарама-қарсы бағытталған болады.
- Зарядталған бөлшектің жылдамдығы индукция веторына перпендикуляр болса, Лоренц күші бөлшектің траекториясына нормаль бағытталады да центрге тартқыш үдеу пайда болады, бөлшек шеңбер бойлап қозғалады. Траекторияның радиусы бұл күштердің теңдігімен анықталады:
- Бөлшектің шеңбер бойымен қозғалысындағы айналу периоды:
- демек, айналу периоды жылдамдыққа тәуелсіз (v << c үшін), тек қана магнит индукциясы мен меншікті зарядқа кері байланысты.
- Егер электр мен магнит өрістері бір мезетте болса, зарядталған бөлшекке әсер ететін Лоренц күші былай болады:
|