Мал шаруашылығы объектілеріндегі санитариялық гигиеналық нормалары

1. Бас планның түрлері және онда қаралатын негізгі сұрақтар.

2. Өндірістік зона (аймақ) және оның орналасуы.

3. Құрылыстың көлемі - жоспарлы шешімдері қандай көрсеткіштермен сипатталады.

Қажетті жабдықтар: плакаттар, макеттер, кестелер және жобалар.

1. Мал фермаларын тұрғызған кезде олардың құрамына әр түрлі объектілер кіруі мүмкін. Оның ішінде малдар орналасатын қоралар, олардың серуендейтін аландары, азық дайындап, еңбек сақтайтын жерлері, мал өнімдерін өңдеп сақтайтын қоймалар, су, электр, жылу көздеріне арналған бөлмелер, көң өңдеп сақтайтын қоймалар т.б. жатады. Осының бәрі бас планда көрсетіледі;

ҚҰРЫЛЫСТЫҢ БАС ПЛАНЫ деп барлық уақытша және тұрақты объектілердің, жол тарамдары мен энергия, су, жыл жолдарының тағы басқа құрлысқа қатысы бар құрылымдардың схемасы көрсетілген құрылыс алаңының планы айтады.

Бас планның екі түрі болады:

1. ЖАЛПЫ АЛАҢДЫҚ БАС ПЛАН деп бір комплекске кіріп объектілердің бір құрылыс алаңында салынуын қамтитын планды (жоспарды) айтады. Мұндай планды жобалау мекемелері жасайды.

2. ЖЕКЕ ОБЪЕКТІНІҢ БАС ПЛАНЫ - құрылыс алаңындағы жеке объектінің жалпы жұмысын анықтайды және құрлыс алаңындағы өндірістік жұмыстың дұрыс жүруін қамтамасыз етуді көздейді. Мұндай план - құрлыс мекемелері мен өндірістің жұмыс жобасын жасау кезінде орындалады.

Құрлыстың бас пландарында мынандай негізгі сұрақтар қамтылады;

1. Ірі механикаландырылған ауыл шаруашылытынық өндірістерін кіші өндірістерді біріктірудің нәтижетінде экономикалық пайдалы негізінде құру.

2. Бір территорияға өндіріс объектілерін орынды, мүмкін болғанша таяу қашықтықта, бірақ санитарлық-малдәргерлік және өрттен сақтандару ережелері мен талаптарына сәйкес орналастыру.

3. Мүмкін болғанша ауаны, суды, топырақты сақтандырудың санитарлық - гигиеналық талаптарын орындап жобаланған өндіріс объектілерінің қалдықтарымен ластануынан қорғау.

4. Өндірістік зонаның бас планының басқа сыртқы инженерлік тарамдар мен коммуникациялық (қатынас) жол, мен объектілердің біркелкі ансамблін (жарасымдығын) келтіретін байланыстыру.

5. Өндірістік зонаның ұлғайту мүмкіндігін және индустриялық әдістермен салудың жолдарын қарастыру.

2. Қандай болсын бір өндірістік объектіні салу үшін құрлыс талаптары мен ережелеріне сәйкес келетін оның ендірістік зонасын АНЫҚТАУ қажет.

ӨНДІРІСТІК ЗОНА деп ауыл шаруашылығы өнімін өндіру және өңдеуге арналған объектілердің орналасқан территориясын айтады. Өндірістік зонаға мал шаруашылығы, қоян және аң фермалары, құс зауыттары орналастырылады. Оларға орынды таңдаған да, олар шаруашалық және экономикалық талаптарға сай, қалыпты гигиеналық жағдайды бұзбайтын, малдәрігерлік санитарлық және сақтандыру ережелеріне қайшы келмейтіндігін қамтамасыз етуі ескеріледі. Мұнымен қоса өндіріс зонасының қажетті сумен, электрэнергиясымен, азықпен өндірілген өнімді және өндіріс қалдықтарын тасымалдайтын қолайлы жолдармен қамтамасыз етілуі қажет және өндірістік зонаны таңдау кезінде табиғат жер және климат ерекшеліктерін ескеріп, мал басына байланыстырып анықтайды. Межелі өндірістік құрылыс зонасы кестеде көрсетілген.

Ауыл шаруашылық объектілерді өндірістік зонаға орналастырғанда олардың бір-бірінен ара қашықтығын ең аз мөлшерде, бірақ санитарлық малдәрігерлік және өрттен қорғау ережелеріне сәйкестіріп тағайындайды. Бұл кезде өндірістік зонаға орналасқан барлық тұрғын үйлер мен шаруашылық ғимараттары мен басқа объектілерінің арасындағы қашықтықты - САНИТАРЛЫҚ-САҚТАНДЫРУ ЗОНАСЫ деп атайды.

Ірі қара малына арналған фермаларда олардағы мал басына байланысты санитарлық-сақтандыру зонасының ені 100, 150, 200 м, шошқа фермаларында - 200, 250, 500 м, қой фермаларында - 250 м кем болмауын ескереді. Мұндай зоналар қалыпты жабдықталып жасылдандырылуы қажет.

3. Құрлыстың көлемді - жоспарлы (планды) шешімдері мынадай негізгі көрсеткіштермен сипатталады.

1. ҚОРАНЫҢ НЕГІЗП КӨЛЕМІНДЕ (кубатурасы) -жылытуға жататын бөлігі кіріп, сыртымен есептегендегі горизонталды қыйығының ауданын (ірге тастан жоғарғы) еден (жер) бетінен төбенің жапқышына дейінгі биіктігіне көбейту арқылы анықтайды.

2. ҚОСЫМША КӨЛЕМІ (кубатура) қораның жылытылмайтын бөліктері кіріп, оны негізгі кубатура сияқты анықтап қоспа бөлмелер мен қақпа тамбурлары үшін 0,5, ашық қалқандар (көлеңке) үшін - 0,25 коэффициенте көбейтіп қосып табады.

3. КЕЛТІРІЛГЕН КУБАТУРА - өлшемге келтірілген көлем жалпы кубатураны жобалық қораның сыйымдылыгына бөлу арқылы анықтайды.

4. Пайдалы кубатура - еден мен тебе тегіс (шатырлы емес) болған жағдайда барлық бөлмелердің ішкі өлшемімен алынған кубатураларының қосындысы болады, ал әрбір бөлменің кубатурасын жеке-жеке тапқанда оның (еденінің) биіктігіне көбейту арқылы аныктайды.

5. КҰРЫЛЫС АЛАҢЫ (салынған участок) - қораның сыртқы су қағарымен алғандағы аудан өлшемі.

6. КҰРЫЛЫС ОБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ПАЙДАЛЫ АЛАҢЫ - барлық өндірістік және қосымша алаңдардың аудандарының қосындысы:

а) ӨНДІРІСТІК АЛАҢ - барлық малдарға арналған қоралардың (қабырға, бөлме, бағана және пештердіңалып жатқан жерлерінің ауданын шығарған соң) едендердің ауданы.

б) ҚОСЫМША АЛАҢҒА тамбурлардың, қамыт-сайман қоймаларының, азық дайындау, сақтау бөлмелерінің сүт алу, оны өңдеп сақтау орындарының т.б.( бөлме, бағана, пеш орындарынан басқа) алатын аудандары жатады.

7. АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ ӨНДІРІС алаңының тығыздығы - жалпы жобаланған өндіріс территориясының барлық құрылыс объектілері алып жатқан орындардың ауданының қосындысына қатынасының 100 процентімен анықталады.

Құрылыс алаңына - барлық қоралардың жанына көлеңке орындардың, серуен алаңдарының техникалық, электрлік, санитарлық объектілердің, жерасты орналасқан қоймалар (егер үстіне құрылыс салуға келмесе) құрылыс аралық жолдардың алып жатқан жерлері жатады. Бұған запасқа қалдырылған - екінші ретпен құрылыс тұрғызуға арналған жерді де жатқызады.

Құрылыс алаңына жатқызуға болмайды: тратуарлармен, машина - теміржолдармен, уақытша салынған объектілермен, спорт аландарымен, демалу орындарымен, үстіне құрылыс тұрғызуға келетін жер асты қоймалары алып жатқан орындар.

Құрылыс алаңына ғимарат және басқа қора-қопсыларды орналастыру кезінде оларды өндірістік процесстерін ерекшеліктеріне байланыстыра отырып топтауға болады. Мұндай кезде объектілерді мынандай зонаға белуге болады:

а) өндіріс зонасы,

б) қосалқы зона,

в) қойма зонасы.

Мұндай жағдайда ӨНДІРІС ЗОНАСЫНДА барлық малдарға (құстарға) арналған қоралар, ұрықтандыру пункті және рельеф (жер бедері) төмен, ық жағынан 30 метрден таяу емес ветеринарлық объектілер (ветпункт, санитарлық мал сою пункті, изолятор - ауру мал орны т.б.) орналастырылады.

ҚОСАЛҚЫ ЗОНАДА азық цехы, құрама азық сақтайтын орындар және кіретін қақпага таяу тұрғын үйлер, контора (кеңсе), гараж, өлшеу орны, мал тиейтін эстакада т.б. орналасады.

ҮШІНШІ ҚОЙМА ЗОНАСЫНДА қатаң, сулы азықтардың сақтау орындары, төсеніш қораларының қоймасы орналастырылып, бұл зона 1-ші, 2-ші зоналардан жекелеп қоршалып, дезобарьері (бөгеті) бар жеке кірер есігі болуы керек. Мал көңдерін жинап, өңцеп сақтау орындары фермадан қатаң көңдер үшін 50 метрден таяу, ал жартылай қатаң және сұйық көңдерге 300 метрден таяу орналастырмау қажет. Ондай орындар фермадан төмен, ық жағында, су көздерінен қашық орналастырылады.