Мамандық«6В03107- психология» «№1 модуль «pрra 402» опс «Ес, ойлау және сөйлеу психологиясы»
жүктеу/скачать 54,67 Kb.
|
крат курс лек пс памяти мышл 2 опс 2021-2022
- Бұл бет үшін навигация:
- Ұсынылатын әдебиеттер
- 13-дәріс. Ойлаудың когнитивтi мүмкiндіктерi. Ойлау және эмоциялық интеллект Дәрістің мақсаты
- Дәрісте қаралатын сұрақтар: 1.Ойлаудың когнитивтi мүмкiндіктерi 2. Ойлау және интеллект 3.Ойлау және эмоциялық интеллект Ойлау
| Тексеру сұрақтары:
1.М. Мұқановтың зерттеулеріне шолу жасаңыз 2.А.Кимнің зерттеулерін талдаңыз 3.Қазақстандық психология мектебіндегі зерттеулерді атаңыз Ұсынылатын әдебиеттер: 1. Бердібаева С.Қ. Адамның творчестволық іс-әрекетінің этнопсихологиясы-докторлык диссертация авторефераты, А., 2005 2. Ким А.М. Современная психология понимания. Алматы: Қазақ университеті, 2010.-320 б. 3.Мұқанов М.М. Ақыл-ой өрісі.-Алматы.-1984 13-дәріс. Ойлаудың когнитивтi мүмкiндіктерi. Ойлау және эмоциялық интеллект Дәрістің мақсаты: Ойлаудың когнитивтi мүмкiндіктерiн, ойлау және эмоциялық интеллект туралы зерттеулерін талдау. Дәрісте қаралатын сұрақтар: 1.Ойлаудың когнитивтi мүмкiндіктерi 2. Ойлау және интеллект 3.Ойлау және эмоциялық интеллект Ойлау-бұл сезімге, қабылдауға, ұсынуға негізделген, қиял механизмін қолданатын және жад пен назар аударатын ең жоғары танымдық процесс. Танымдық процестерді дәйекті түрде қарастыра отырып, олардың эволюциясы суреттермен белсенді жұмыс жасауда, шындықта жоқ осындай қиялды жағдайлар мен заттарды құруда көбірек еркіндік жолымен жүргенін көрдік. Ойлаудың жалпыланған сипаты оның символдық сипатқа ие болуына байланысты, яғни. сөзбен айтылады. Бұл ойлауды жанама ететін сөз. Осының арқасында тікелей қабылдауда берілмейтін нәрсені білуге болады. Егер сезім мен қабылдау құбылыстар мен заттардың жеке жақтарын көрсетсе, онда ойлау объектілер ішінде де, олардың арасында да байланыс пен қарым-қатынас орнатуға мүмкіндік береді. Осылайша, ойлау-бұл қабілеті, ақыл раздробить изучаемое құбылыс және ол үйренген деп соғуы мүмкін дұрыс шығару" 1. Ойлаудың пайда болуы психиканың дамуындағы сапалы секірісті білдіреді, оның қызметінің нәтижесі енді қабылданатын, елестетілетін, еске түсірілетін немесе елестетілетін жолмен шектелмейді. Ойлау, негізінен, қабылдаудың кеңістіктік және уақытша шектеулерін алып тастайды: адам өз ойымен уақыттың осі бойымен қозғалатын кез-келген әлемге жүгіне алады. Бұл орталықсыздандыру арқылы, яғни ақыл-ой өрісінде еркін қозғалу арқылы мүмкін болады. Бұл жағдайда адам бәріне тек өз позициясынан қарауды тоқтатады. Ол өзіне сырттан қарайды, кез-келген басқа көзқарасты ұстанады. Орталықсыздандыру оған позицияларды өзгерту, тақырыпты басқа фонда көруге, оны басқа контекстке қосуға, одан жаңа мазмұнды "жинауға" мүмкіндік береді. Бұл адамның ақыл-ой әрекетінің құрамын түбегейлі өзгертетін, оның мүмкіндіктерін күрт кеңейтетін ойлау. Ойлау түрлері: Нысан бойынша-көрнекі-тиімді, көрнекі-бейнелі, ауызша-логикалық Шешілетін міндеттердің сипаты бойынша - практикалық, теориялық Кеңейту дәрежесі бойынша-аналитикалық, интуитивті Қолданылатын құралдардың мазмұны бойынша-ауызша (ауызша), вербалды емес Жаңашылдық дәрежесі бойынша-репродуктивті, өнімді (шығармашылық). Көрнекі - тиімді ойлау белгілі бір объектілерге сүйене отырып, мәселелерді шешуде қолданылады. Оның ерекшелігі-ойлау процесінің өзі нақты объектілері бар адам жүзеге асыратын практикалық трансформациялық іс-әрекет. Бұл жағдайда мәселені шешудің негізгі шарты-тиісті объектілермен дұрыс әрекет ету. Бұл ерте жастағы балаға (1-3 жас) тән және оған ойыншықтар мен басқа заттарды басқаруға, оларды зерттеуге, әлеуметтік мақсатты түсінуге мүмкіндік береді. Егер тақырып болмаса, онда бала мәселені шеше алмайды, өйткені осы жаста оған суреттермен жұмыс істеу мүмкін емес. Ересектерде ойлаудың бұл түрі жоғалмайды, ол одан әрі дамиды және практикалық ойлау құрылымының ажырамас бөлігі болып табылады. Ойлаудың бұл түрі нақты өндірістік еңбекпен айналысатын адамдарда кеңінен ұсынылған, оның нәтижесі белгілі бір материалдық өнімді жасау болып табылады. Көрнекі-бейнелі ойлау жадтан алынған немесе суреттер, схемалар, сызбалар түрінде берілген бейнелер-көріністермен жұмыс істейді. Мәселелерді шешу заттардың өздері болмаған кезде, жағдайды ақылмен өзгерту арқылы мүмкін болады. Ойлаудың бұл түрі мектепке дейінгі жаста дамиды және барлық дерлік мектепте басым болып қалады. Ересектерде ол практикалық қызметпен айналысатын адамдарда, дизайнерлерде, бірқатар медициналық кәсіптерде (хирургтарда) жақсы дамыған. Ауызша-логикалық ойлау (концептуалды, дерексіз). Бұл жағдайда Заттар мен құбылыстар символдық түрде сипатталады. Мәселелерді шешу логикалық операцияны қолдану арқылы жүзеге асырылады және ұғымдар түрінде көрінеді. Сонымен қатар, адам осы сенсорлық тәжірибеден толығымен алшақтап, тек бар білімге сүйеніп, пайымдау және қорытынды түрінде ақыл-ой әрекеттерін жасай алады. Практикалық ойлау материалдық заттармен, техникалық құрылғылармен, аппараттармен (қолмен интеллект деп аталатын) жұмыс істеуге бейім адамдарда дамыған. Аналитикалық ойлау логикалық тұжырымдар арқылы жүреді, ал интуитивті ойлау тікелей Заңның, принциптің "айқын көрінісі" ретінде жүреді. Ауызша ойлау символдық және символдық тапсырмаларды жақсы орындайтын адамдарға тән, бірақ оларға бейнелі тапсырмалар нашар беріледі. Вербалды емес ойлаудың үстемдігімен-кері сурет. Репродуктивті ойлау жағдайында адам мәселені шешудің дайын құралдарын қолданады, ал олар болмаған кезде оларды табуға мәжбүр болады, бұл өнімді ойлауға тән. жүктеу/скачать 54,67 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|