Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы

• Тест тапсырмаларын орындау

• Ситуациялық есептер шығару

• Муляжда жұмыс жасау

1.Түнгi жөтел ... тән.

а) туберкулезге

б) созылмалы бронхитке

в) пневмонияға

г) ронхиалды демікпеге

д) бронхоэктазға

2.Қақырықтағы алқызыл қанның болуы...тән.

а) өкпе туберкулезiне

б) созылмалы бронхитке

в) пневмонияға

г) бронхиалды демікпеге

д) бронхоэктазға

3.Сау адамның 1минуттағы тыныс жиiлiгi:

а| 16-20 рет

б| 10-15 рет

в| 20-30 рет

г| 30-40 рет

д| 40-50 рет

4.Өкпе гангренасы – бұл:

а| өкпе ұлпасының қуыс түзе отырып iрiңдеуі

б| бронхтың шырышты қабатының қабынуы

в| аллергиялық ауру

г| бронх деформациясы және кеңеюi

д| бронхтардың кеңеюi

5.Сұр-жасыл үш қабатты қақырық ... тән.

а| өкпе гангренасына

б| бронхиалды демікпеге

в| крупозды пневмонияға

г| өкпе туберкулезiне

д| өкпе рагына

6.Бронхиалды демікпесінде перкуссияда ... дыбыс тыңдалады.

а| қораптық

б| тұйықталған

в| өкпелiк

г| тимпаникалық

д| ашық өкпе

7.Ысқырықты сырылдар ... тән.

а| бронхиалды демікпеге

б| өкпе абсцессiне

в| жіті пневмонияға

г| бронхоэктазиялық ауруға

д| өкпе гангренасына

8.Пневмонияны тудыратын фактор:

а| суықтау

б| шаршау

в| жарақат

г| эмоционалдық стресс

д| семiру

9.Бронхиалды демікпе ұстамасындағы науқастың мәжбүрлi жағдайы:

а| қолға күш түсiрiп отыру

б| сол жақпен жату

в| көтерiлген аяқпен көлденең орналасу

г| аяқтарын түсiрiп отыру

д| басын төмен, аяғын жоғары көтерiп жату

10.Экспираторлық ентiкпе:

а| тыныс шығарудың қиын болуы

б| тыныс алудың қиын болуы

в| тыныс шығару және алу

г| мұрын мен тыныс алу

д| стридорозды тыныс

1. 45 жастағы науқас ауруханаға жөтел, қақырық тастау, ентігу, әлсіздік, субфебрилді температура, тез шаршауға швғымданып жолықты. Қақырығы іріңді. Ентігу бастапқы тек физикалық жүктемеден кейін болса, кейін тыныштық күйде де байқала бастады. Жүрек шектері оңға қарай ығысқан, екінші тонның қкпе артерия үстінде акценті бар. Өкпе үстінде қорап дыбысы, тынысы әлсіреген, құрғақ және ылғалды сырылдар естіледі. Науқаста ... болуы мүмкін.

а) пневмония

б) бронхтық астма

в) өкпенің қатерлі ісігі

г) ТЭЛА

а) пневмония

б) бронхтық астма

в) өкпенің қатерлі ісігі

г) ТЭЛА

д) созылмалы обструктивті бронхит, өршу сатысы

• 
  Созылмалы бронхиттің қауіп факторлары.
  
• 
  Жедел бронхиттің клиникалық белгілерінің ерекшеліктері.
  
• 
  Созылмалы бронхиттің емі.
  
• 
  Созылмалы бронхит кезінде физикалық реабилитация және күтім.
  
• 
  Жедел бронхит кезінде диетотерапия және алдын алу.
  

• Оқушылардың білім деңгейін бағалау.

• Келесі сабақтың тақырыбын хабарлау.
14. Үйге тапсырма беру. 2 мин (2%)
Н-1 бөлім 1;

Н-2 бөлім 8

№ 2 Сабақ

1. Сабақтың тақырыбы: Жедел пневмониялар, өкпе туберкулезі

2. Сағат саны: 2 сағат 90 мин (100%)

3. Сабақ түрі: Аралас

4. Сабақтың мақсаты:

• оқыту: - студентерге пневмония кезінде және өкпе туберкулезіндегі этиопатогенезі, симптомы және синдромдарын анықтауды үйрету.

• тәрбиелік:- студентерге пневмониясы және өкпе туберкулезі бар науқастарды дұрыс күтім жасауды таныстыру.

• дамыту: - пневмония және өкпе туберкулезі кезінде зерттеу әдістері мен емдеу қағидаларын жетілдіру.

Қосымша:

• Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.

• Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

• Сабақтың мақсаты мен міндеті.

Білімді тест арқылы бағалау

Пневмония - өкпенің респирациялық бөлшектерінің басым зақымдануымен, альвеолалардың экссудациясымен сипатталатын, бірақ зақымдалған анатомиялық құрылымдардың бұзылысына әкелмейтін өкпенің жедел инфекциялық қабыну процесі.

Пневмония - жиі кездесетін, өлімге әкелетін себептердің ішінде алтыншы орындағы, ал ауруханаішілік инфекциядан болатын өлім себебі ретінде бірінші орындағы ауру. Соңғы 30 жылда оның жиілігі бес есе көбейіп, казіргі кезде 1000 адамға шаққанда даму саны 10-13,8 шамасынада. Пневмониядан ауруханадағы өлім саны 8,0-8,7%.

Этиологиясы. Пневмонияның дамуына көптеген қоздырғыштар - бактериялар, микоплазма, хламидия, легионелла, саңырауқұлақшалар, қарапайымдар т.б. әкеледі. Этиологиясына қарай пневмонияның 40-қа жуық түрлері белгілі. Бұл салада вирустардың тікелей әсері толық дәлелденбеген. Көптеген мәліметтер бойынша вирустар тыныс жолдарының жыбыр эпителиін зақымдау, қорғаныс қасиетін төмендету арқылы бактериялық флораның енуіне жол ашады. Грипптің, ЖРВИ эпидемияларында пневмония жиіленеді.

Дерттің дамуында қоздырғыштармен қатар бейімдеуші ықпалдардың да маңызы зор: суықтау (пневмония салқын мезгілдерде жиіленеді); кеуде сарайының жарақаттары; іш қуысының операциялары; дене қимылын шектейтін ауыр жағдайлар; аспирацияға алып келетін себептер (ингаляциялық наркоз, алкогольмен улану, кома, жүйке аурулары); балалық және кәрілік жас (беске толмаған балалар және 65-тен асқан кәрі жастағылар); тыныс жолдарының фондық аурулары (бронхтық астма, бронхит, даму ақаулары, ЛОР патология, болып өткен пневмониялар); шылым шегу; қоршаған ортаның зиянды әсерлері; жүрек шамасыздығы; иммундық супрессия, иммундық тапшылық жағдайлары: цитостатиктік, стероидтық ем, лейкопения, қантты диабет, ЖИТС.

Экзогендік инфекция немесе аутоинфекция өкпенің респирациялық бөліктеріне бронхтар, қан, лимфа арқылы түсед, брақ инфекция түсуінің негізгі жолы - бронхтар. Ингаляция немесе аспирация арқылы түсетін мұрынның, көмекейдің, жұтқыншақтың микроорганизмдері. Мұрын, ауыз, жұтқыншақтың кілегей қабығын мекендеген микроорганизмдер ласталған секретпен аспирацияланып өкпенің респирациялық бөліктеріне түседі. Осылайша, мұрынның, қосымша куыстардың немесе бадамша бездерінің микрофлорасы пневмонияға соқтырады.

Инфекцияның қан арқылы түсуі екіншілік пневмонияға тән (сепсисте, жалпы инфекциялық ауруларда, тромбоэмболияларда дамитын). Инфекция лимфамен сирек түседі (кеуденің жарақатында). Инфекциялық емес, мәселен сәулелік, дәрмектік, уыттық, кәсіптік пневмонияның өзінде де, басында қабыну асептикалық болғанымен, көп кешікпей инфекция қосылады. Сау адамның тыныс жолдарына инфекция түскенде оны жоюға дағдыланған қорғаныс механизмдері іске қосылады. Қорғаныс механизмдері көмекейден әрі орналасқан тыныс жолдарының стерильді күйін қамтамасыз етеді. Мәселен, көмекейге бөгде зат түссе - дауыс саңылауы рефлекторлы жабылады, ал трахея мен ірі бронхтардан бөгде денелер жөтелмен шығарылады. Көмекейден кейінгі ауа жолдарының ішкі беті, түпкі бөліктеріне дейін түкті эпилелиймен және кілегеймен қапталған. Түкті эпителий бөгде заттарды ұсақ, жіңішке бронхтардан ірі бронхтарға жылжытып, ақырында көмекейге түсіреді, содан кейін лас кілегей қақырылады немесе жұтылады.

Тағы бір қорғаныс механизмі - иммуноглобулиндер. Соның бірі тыныс жолдарындағы IgА вирустық инфекциядан қорғайды, бактериялардың аглютинациясын қамтамасыз етеді, инфекцияның кілегей қабыққа енуіне жол бермейді, микроорганизмдердің уытын бейтараптайды.

Сонымен қатар, альвеолалардың қабырғасында мекендейтін макрофагтар микроорганизмдерді жояды және фагоциттердің қорғаныс қасиетін арттыратын заттарды бөледі. Инфекциямен күресу қажетті болса қанның нейтрофиддері, лимфоциттері өкпе паренхимасына келіп жиналады.

Аталған қорғаныс механизмдерінің біреуінің зақымдануы пневмонияның дамуына септігін тигізеді. Мысалы, мастық, бас миының жарақаты, эпилепсия, наркоз, наркотиктер мен ұйықтатқыш дәрілерді артық дозада қолдану, бас миы тамырларының аурулары, т.б. жөтелді, дауыс саңылауын жабатын рефлексті тежеп, ауыз-жұтқыншақ секретінің аспирациясына септігін тигізеді. Кейде тыныс шығару екпінінің және жөтел рефлексінің әлсіреуі де пневмонияның дамуына алып келеді, мәселен кеуденің және іш қуысының операциялары, кифосколиоз, бұлшықеттің әлсіздігі, өкпенің обструкциялық аурулары, трахеостомия. Жасы ұлғайған адамдарда, шылым шегетіндерде респирациялық-вирустық кеселдерден кейін мукоциллиарлық транспорттың қызметі төмендейді. Қабыну салдарынан бронхтардың ісінуі, қою қақырықпен бітелуі олардың тазаруын нашарлатады. Жергілікті қорғаныс механизмдерінің осылайша әлсіреуінен, мәселен, созылмалы бронхитте трахея мен бронхтарда микроорганизмдер жайылып, көбейеді (әсіресе, пневмококтар, гемофильдік баетериялар).

Сонымен, инфекцияның тыныс жолдарының төменгі бөліктеріне түсуіне бірден-бір себепкерлері: мастық, салқындау, наркоз, тітіркендіргіш газдар, шаң, бронхит.

Пневмонияда қабынудың экссудаттық компоненті басым. Уыттың әсерінен капиллярлардың өткізгіштігі артады, альвеолалардың қуыстарында экссудат мол жиналады. Жиналған экссудат басқа альвеолаларға таралады Экссудат альвеолаларға екі жолмен түседі - сұйықтықтың Кон тесіктерінен бір альвеоладан екіншісіне құйылуы және бронх арқылы өтуі. Паренхималық және интерстициялық тіннің қабынуынан және альвеолалардың экссудатқа толуынан зақымданған ошақта инфильтрат пайда болады. Ісінуінен қабынған аймақтың көлемі ұлғаяды, желденуі төмендейді және диффузиялық қасиеті жойылады. Қабыну ошағы көлемді болса, онда тыныс жетіспеушілігі дамиды.

Қазіргі кезде 1995 жылғы ресейлік пульмонологтар конгресінде пневмония туралы келісім бойынша қабылданған жіктеме қолданылуда.

Пневмонияның жаңаша жіктемесі. (Пульмонологтардың 5-ші ұлттық конгресі, Мәскеу, 1995).

I. Пневмонияның этиологиялық түрлері.

II. Пневмония дамуының эпидемиологиялық жағдайларына қарай түрлері.

1. Ауруханадан тыс (біріншілік, амбулаторлық, үй жағдайында дамыған).

2. Ауруханалық (ауруханаішілік, нозокомиальдік).

3. Атипті пневмониялар.

4. Иммундық жетіспеушіліктің үстінде дамыған пневмониялар.

5. Нейтропения үстінде дамыған пневмониялар.

III. Пневмонияның орналасуы және көлемі (бір жақты - сол, оң жақты: а) тотальді; б) бөліктік; в) сегменттік; г) бөлшектік; д) орталық ("түбір маңы"); қос жақты (көлемін көрсетіп).

IV. Пневмонияның ауырлық дәрежесі (ауыр, орташа ауырлықты, жеңіл)

V. Асқынулары (өкпелік, өкпеден тыс).

VI. Пневмонияның фазалары - қызу, шешілу, реконвалесценция (сауығу), созылыңқы барыс.

Егер де пневмонияға әкелетін инфекция ауруханадан тыс жағдайларда жұқса, ол ауруханадан тыс дамыған пневмония болып табылады. Сонымен, бүл топтағы пневмониялар - ауруханадан тыс, әдетте, үй тұрмысының жағдайында дамитын пневмония. Пневмонияның басқа топтарына қарағанда, оның қоздырғыштары сәл ерекше, ең жиі қоздырғыштары: (60-95%-да) пневмококк, сирегірек - клебсиелла, стафилококк, стрептококк, гемофильді таяқшалар, микоплазма, хламидиялар, т.б. Жиілеу ауратын ер адамдар. Негізгі бейімдеуші факторлары - суықтау, жедел респирациялық инфекция. Өкпенің зақымдану көлемі әр түрлі.

Пневмококктік пневмониялар ауруханадан тыс дамыған пневмониялардың ең жиі түрі. Пневмококк сау адамдардың көмекейінде 5-25% табылады. Пневмония көбіне аутоинфекцияның төмен түсуінен дамиды.

Пневмококктік пневмония, организмнің реактивтілігіне тәуелді екі клиникалық түрде дамиды: крупозды және ошақты. Крупозды пневмонияда қабыну процесі өкпенің бөлігін, сегментін толық қамтиды. Зақымданған ошақта рефлекторлық спастикалық аталектаз пайда болады және бактериялық улардың әсерінен капиллярлар, жасушалар, альвеолалар мембраналарының өткізгіштігі артады. Сондықтан зақымданған аймақта альвеолалар фибриндік экссудатка толады және капиллярлық арнада қан ағымы бұзылады. Ауру, ем жүргізбеген табиғи барысында, циклды дамып бірнеше сатымен жүреді. Табиғи барысында дамыған классикалық пневмококктық пневмонияның үш сатысын айырады:

1. Тасу (гиперемия) сатысы алғашқы - 1-3 тәулікке созылатын. Құрамында пневмококтар мен фибрині өте көп экссудат альвеолаларды бірінен соң бірін, біртіндеп толтырады. Бұл процесс бүкіл бөлікті қамтып, висцеральды плевраға жетіп тіреледі. Висцеральды плевра анотомиялық бекет ретінде, экссудаттың әрі қарай тарауын тоқтатады. Бірақ сұйықтық аса мол болса, ол бронх арқылы көршілес бөліктің бронхтарына құйылуы мүмкін. Қабынуға плевраның қатысуы плевриттің дамуына алып келеді.

2. Бауырлану (гепатизация, тығыздалу) патанотомия саласынан екі фазамен дамиды:

а) қызыл бауырлану (аурудың 4-5-тәуліктері) - альвеолалар ішіндегі экссудаткд эритроциттер, нейтрофильдер, фибрин көп мөлшерде өтеді. Жиналған нейтрофилдер пневмококтарды немесе өзге микробтарды фагоцитоздап, инфекцияның әрі қарай таралуын тежейді;

ә) сұр бауырлану (аурудың 6-7-күндері), тығыздалған өкпеде лейкоциттердің саны басым болып, фагоцитоз процесі аяқталады, нейтрофилдерден бөлінген протеолиздік ферменттер ұйыған экссудатты сұйылта бастайды.

3. Шешілуі (сауығу). Альвеолаларға келген макрофагтар бактериялардың, фибриннің, өлген нейтрофильдердің қалдықтарын жойып тазартады. Экссудаттың біразы сіңіріледі, ал қалтаны қақырықпен шығады. Өкпенің анотомиялық құрылымы осылайша, өз қалпьша келеді.

Клиникалық көрінісі.

Көрінісіндегі басты синдромдар (бұл синдромдар тек пневмококктік емес, пневмониялардың барлық этиологиялық түрлеріне ортақ).

Интоксикациялық (әлсіздік, делсалдық, тәбеттің жойылуы, бастың ауыруы, бұлшықеттердің ауырсынуы, жүрек соғуы).

Өкпенің қабыну өзгерістері (қақырықты жөтел, кеуденің ауырсынуы, тыныс қимылында бір жағаның қалыңқылығы, дауыс дірілі мен бронхофонияның күшеюі, перкуссиялық дыбыстың қысқаруы, ылғал сырылдар, осы ауруға тән рентгендік өзгерістер).

Бейспецификалық қабыну өзгерістері (қалтырау, қызудың көтерілуі, қанның жедел фазалық көрсеткіштерінің жоғарылауы: лейкоформуланың солға ығысуы, нейтрофильдік лейкоцитоз; ЭТЖ-ның жоғарылауы, СРБ-тың пайда болуы, фибриногеннің көбеюі).

Тыныс жетіспеушіліг (ентікпе, тахипноэ, үстірт тыныс,

гипоксемия).

Жүрек-тамыр жүйесінен пульстің жиіленуі, ал аса ауыр жағдайларда қанайналым шамасыздығының (жедел өкпетекті жүрек) дамуы ықтимал. Жүрек соғу көлемінің ұлғаюынан аорта үстінде систолалық шу естілуі мүмкін. Шамамен 5-9 күннен кейін қызба бірден критикалық түрде төмендейді. Қызу төмендеген кезде науқас ағыл-тегіл терлейді, әлі құриды және тахикардиясы күшейеді. Қызуы төмендеген соң ентікпе мен жүрек соғу саны азаяды, ұйқы дұрысталады.

Қазіргі уақытта антибиотиктерді дер кезінде қолдану бөліктік пневмонияның барысын күрт өзгертті. Сол себептен жоғарьща суретгелген, қызбасы 7-10 күнге дейін баратын, крупозды аталған пневмонияның классикалық түрі жеңіл барысты ошақты пневмонияға ұқсайтын болды. Ем тиімді болса дененің қызуы 2-3 тәулікте төмендейді, интоксикация жойылады, қабынудың физикальдік белгілері азаяды; 2-3 аптада қанның лабораториялық көрсеткіштері өз қалпына келеді, рентгендік өзгерістер тарқайды, физикальдік өзгерістер жойылады; 4 аптада адам толық сауығады.

Бірқатар науқастар осы уақыттың ішінде толық сауықпайды, пневмониясы бір айдан артыққа созылады (созылыңқы барысы). пневмонияның созылынқы барысы - оның 4 аптадан артық созылуы. Бұл организм реактивтілігінің төмендеуінен, пневмония емінің кеш басталуынан болады. Кей жағдайларда, әсіресе кәрі жастағыларда, бұрыннан келе жатқан созылмалы аурулары бар адамдарда (бронхтық астма, созылмалы бронхит, алкоголизм) пневмонияның барысы аса жіті болмайды. Қызба, жөтел, ентікпе біртіндеп өрістейді, бірақ кейін өкпеден тыс белгілердің (сана бұзылысының, әлсіздіктің, т.б.) тез қосылуынан науқастың күйі ауырлайды.

Пневмониялық процестің орналасуына қарай өкпе қабынуының көрінісінде бірқатар ерекшеліктер болады. Төменгі бөліктік пневмонияда диафрагмалық плевра зақымданса - ауырсыну іш қуысына тарап, ішек қызметінің бұзылысына әкелуінен, іштің өткір ауыруына ұқсас көрініс береді, мәселен аппендициттің, жара перфорациясының, жедел холециститтің, т.б. Мұндайда пневмонияның көрінісі көмескі, ал іштің ауырсынуы басым болуынан, қате диагаоз қойылып, науқастар кейде операцияға алынады. Оң жақты төменгі бөліктік пневмония уытты гепатитпен жиі асқынады. Сондықтан, пневмонияның көрінісімен бірге бауырдың ұлғаюы, сарғаю, ферменттер белсенділігінің артуы, әсіресе ішкіш адамдарда, жиі анықталады.

Инфильтрациялық көлеңкелену өкпенің плевраға жақын кортикальды аймақгарында, әсіресе бөлікаралық плевраның маңында қоюлау, интенсивтілігі көбіне гомогенді емес.

Инфильтрацияның фонында күшейген өкпе суретін, өкпе түбірінің ұлғаюын ажыратуға болады. Төменгі бөліктік пневмонияда зақымданған жақтағы диафрагманың күмбезі биіктейді, деформацияланады. Пневмония көбіне оң өкпенің төменгі және жоғарғы бөліктерінің артқы сегменттерінде орналасады. Бөліктік пневмонияның рентгендік көрінісінде өкпенің бір бөлігінің, ал тотальді пневмонияда өкпенің тұтас интенсивті гомогенді көлеңкеленуі анықталады (1-сурет).

Емнің нәтижесінде бұл өзгерістер жойылады, бірақ кейде рентгендік динамика клиникалық динамикадан бірнеше апта кешігеді. Қан анализінде лейкоцитоз 15-30х10⁹/л дейін көбейеді, нейтрофилдердің ішінде улық түйіршіктердің болады. Лейкоциттік формулада нейрофилдердің жетілмеген жас түрлері көбейеді. Пневмонияның аса ауыр түрінде лейкопения болуы мүмкін, ол болжамның нашарлауын көрсетеді. ЭТЖ жоғарылайды. Сонымен бірге қанда қабынудың биохимиялық белгілері анықталады: а₂-және γ-глобулиндердің, фибриногеннің жоғарылауы, С реактивті белоктың пайда болуы. Қанның газдық құрамында гипоксемия, гаперкапния және респирациялық алколоз анықталады. Қақырықта белоктың, фибриннің, эритроциттердің, лейкоциттердің мөлшері көп. Қақырық жағындысын Грамм бойынша бояп зерттегенде көбіне пневмококтар анықталады.

• ателектаз - көбіне қақырықтың уақтылы бөлінбеуінен және бронхтардың кілегеймен бітелуінен болады;

• өкпе іріңдігі - әдетте алтын сары стафилококк, клебсиелла,тағы басқа грам-теріс бактериялармен қоздырылған және аспирациялық, ауруханалық пневмонияларда, алкоголиктерде жиі дамиды;

• өкпенің уытты ісінуі (респиратолық дистресс синдром);

• плевриттер, плевра эмпиемасы;

• тыныс шамасыздығы.

• бронхтық обструкция синдромы.

Респираторлық емес (өкпеден тыс) асқынулар:

• сепсистік процестер (инфекциялық эндокардит, перитонит, менингит, ми абсцесі, ірінді артрит, тромбофлебит). Бұл асқынулар грам-оң коктік инфекцияда жиілеу;

• инфекциялық-уытты шок;

• уытты энцефалопатия (делирий).

Өкпеден тыс асқынулар негізгі инфекцияның салдарынан, мысалы, микоплазмалық және вирустық пневмониялардың немесе пневмонияның емінде қолданылған дәрілердің аллергиялық реакциясынан дамуы мүмкін.

Аурухана ішілік пневмониялар

Аурудың бұл түрі, ауруханда жатқан науқастарда, патологиялық процестердің үстінде немесе солармен бір уақытта пайда болады. Егер пневмония ауруханаға түскеннен, ең кемінде, екі сағаттан кейін пайда болса оны госпитальдік түрге жатқызады. Бұл пневмонияның ерте (ауруханаға түскеннен соң алғашқы 5 тәулікте дамитын) және5 тәуліктен кейін пайда болатын – кеш түрлерін айырады. Ерте түрінің ең жиі оздырғыштары: пневмококк, моракселла және гемофильді таяқша. Кеш дамитын пневмонияның этиологиялық ерекшелігі - 60% грамтеріс флорамен дамытылуы, ең жиі анықталатын қоздырғыштар: ішек таяқшалары, клебсиелла, актинобактер, көгілдір іріңді таяқша, алтынсары стафилококк (20 - 40%). Ауруханаға түскен соң алғашқы 2-4 тәулікге дамыған пневмонияның қоздырғыштары науқаспен бірге еріп келген (мұрын мен көмекейінде ұялаған) инфекция. Ауруханаға түскеннен 2-4 тәуліктен соң дамыған пневмониялардың қоздырғыштары көбіне ішектік топқа немесе ауруханалық патогендерге жатады. Мұндай флора науқастың тыныс жолдарына ауруханаға түскеннен кейін жұғады.

Нозокомиальдік пневмония дамуының негізгі себептері: 1)мұрын-көмекейдің инфекциямен ластанған секретінің аспирациясы; 2) бактериялардың ластанған аспаптардан ингаляциясы; 3) инфекцияның кеудеден тыс ошақтардан гематогенді таралуы.

Нозокомиальдік пневмония дамуының қауіпті факторлары: 65-тен асқан егде жас; антибиотиктерді, Н₂-гистаминоблокаторларды көп қабылдау; шалқасынан ұзақ жату; тыныс рефлекстерінің әлсіздігі, бас жарақаты; кеуде немесе іш қуысының операциялары; аспирацияға септігін тигізетін жағдайлар - кома; грам-теріс флораның мұрын-көмекейде мекендеуі; алкоголизм; қантты диабет; созылмалы бронхит; интубация. Ең жиі (8-20 есе) нозокомиальдік пневмония интенсивті емдеу бөлімшесінің науқастарында, әсіресе өкпенің жасанды вентилляциясын жасағандарда пайда болады. Көк ірінді және ішек таяқшаларымен қоздырылған пневмонияларда инфекцияның көзі - асқазан, ішек жолы немесе несеп жүйесі. Нозокомиальдік пневмония көбінр ошақты, жиі төменгі бөлікте орналасады және емге оңайлықпен берілмейді.

Ауруханада инфекция таралуының негізгі себебі -стационардағы аспаптар мен құрал-жабдықтардың грам-теріс флорамен, өзге патогендермен ластануы. Пневмония баяу, кейде симптомсыз басталады. Басты белгілері: ренттендік суретте - ұлғая түсетін өкпе инфильтраты, қызба, лейкоцитоз, ірінді қақырық. Кейде іріңді асқынулар - өкпе іріндігі, өкпе эмпиемасы дамиды. Микроорганизмдер қанда, плевра сұйықтығында немесе өкпе тінінде анықталады. Қоздырғышты қақырықтан анықгаудың маңызы шамалы. Өйткені ауруханада жаткдн наукастардың көбінің жоғарғы тыныс жолдарында грам-теріс флора бола береді.