Нұсқау: «Мәтінді мұқият оқып, мәтінге берілген тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз». Домбыра
Қазақтың музыка мәдениеті тарихында домбыра – ел ішіне кең таралған екі, кейде үш ішекті, шертіп немесе қағып ойнайтын музыкалык аспап ретінде ертеден белгілі болған. Қазақ жерінің әр өлкесінде тұратын халық шеберлері домбыраны өз қалауынша әр түрлі үлгіде жасады. Оған қайың, қарағай, жөке, шырша, үйеңкі сияқты ағаштар пайдаланылған. Домбыраның шанағын бөлшек-бөлшек ағаштардан қиыстырып немесе сом ағаштан ойып жасайды. Шанақтың қақпағына қос ішекпен дыбыс беретін тиек орнатылады. Ал ұзынша мойнына иірген ішекпен екі немесе үш оралған пернелер тағылады. Алғашқы кезде перне саны бес-жеті болса, кейін оның саны тоғыз-он тоғызға жетті.
Қазақстанның әр өлкесінде домбыра шанағының сыртқы пішіні түрлі-түрлі болады. Мысалы, оңтүстік пен батыс өлкелерінде ол сопақшаланып немесе дөңгеленіп келсе, орталық, солтүстік және шығыс өлкелерінде көбіне домбыра шанағының бұрыштары үшкірленіп жасалған. Аспаптың сапасы қолда бар ағаштардың қиыстырылуына және домбырашының тарту шеберлігіне байланысты болды. Бірде оң бұрау, енді бірде сол бұрау әдістері арқылы домбыраның құлақ күйін келтіреді.
Домбыра халқымыздың тарихи өмір жолымен тығыз байланысты. Ол халық әндерін сүйемелдеуге және күйлер тартуға қолданылады. Атақты күйшілер Құрманғазы, Тәттімбет, Дәулеткерей және Дина өздерінің терең тебіреністі күйлерін осы домбырамен шығарған. Қазақ халқының көне музыка аспабының бірі саналатын бұл домбыра күйші композиторлардың күмбірлеген «көмейі», боздаған «үні» мен сұңқылдаған «тіліне» айналып отырған.
13. Домбыраның бөлшектері A) түймесі, құлағы, тиегі, таяқшасы
B) қоңырау, ішек,тиегі, басы
C) сылдырмақ, таяқшасы, тиегі
D) шанақ, тиек, перне, ішек, құлағы
