Математика пәнінің оқытушысы
жүктеу/скачать 1,34 Mb.
|
Бас жиын
- Бұл бет үшін навигация:
- Дүкен Сүт өнімінің бағасы (теңгемен)
- Варианталар, Жиіліктер, Жинақталған жиіліктер, 130
Өзіндік жұмыс. Түзілетін дисперсия: Орташа квадраттық ауытқу: Вариация коэффициенті: Белгі мәндерінің арифметикалық ортадан ауытқу квадраттары қосындысының арифметикалық ортасын таңдамалы дисперсия деп айтамыз. немесе өлшенген түрі, жай түрі. Кездейсоқ шамамен оның математикалық күтімі айырымының квадратының математикалық күтімін дисперсия (шашырау) дейді. Х кездейсоқ шамасының дисперсиясын арқылы белгілесек, онда анықтама бойынша: Дисперсия Ассимметрия: Эксцесс:
Мысалы: Кестедегі мәліметтер бойынша дискреттік вариациялық қатар құру, қатардың негізгі көрсеткіштерін: арифметикалық орташа, дисперсия, орташа квадраттық ауытқу, мода, медиана, вариация коэффициентін есептеңіздер. Дүкенде сүт өнімінің бағалары белгілі Дискреттік вариациялық қатарды құру үшін, кестедегі мәліметтерді өсу немесе кему ретімен орналастырамыз: 130, 130, 130, 130, 135, 140, 140, 150, 150, 160 Дискреттік қатарды кесте ретінде анықтаймыз: берілген сүт өнімінің бағасы – варианта, оларды белгілеп, өсу ретімен кестені толтырамыз, бірнеше кездесетін бағаны бір рет жазамыз. Кестенің екінші бағанына – жиіліктер, үшінші бағанына жинақталған жиіліктерді жазамыз. Мысалы, 130 теңге сүт өнімнің бағасы - 4 дүкенде, қосындысы-4, ал ал 135 теңге тұратын сүт өнімінің бағасы -1 дүкенде, қосындысы – 5, ... .
Арифметикалық орташасы: Дисперсия: Орташа квадраттық ауытқу: Дискреттік қатар үшін Мода және Медиана анықтама бойынша мәні: Вариация өлшемі: Вариация коэффициенті: Асимметрия: Эксцесс: Варианталар Жиіліктер Полигон – дискреттік және интервалдық қатарларды бейнелеуге арналған график. Координаталар жүйесінде Х бойымен варианталар, У бойымен жиіліктер алынады. Кумулята- жинақталған жиіліктер қисығы. Координаталар жүйесінде Х бойымен варианталар, У бойымен жинақталған жиіліктер алынады. Варианталар Жинақталған жиіліктер Огива – кумулятаға керісінше, Х бойымен жинақталған жиіліктер, У бойымен варианталар алынады. Варианталар Жинақталған жиіліктер Вариациялық қатарлардың құрылымдық сипаттамасына: мода, медиана, децили, квартили, перцентили жатады. Мода деп – зерттелетін жиынтықта басқаларына қарағанда жиі кездесетін вариантаны айтады. Мысалы: Магазиннен сатып алушылардың сұранысқа алатын (киім немесе аяқ киімнің размерін анықтау үшін жиі қолданылады) . Дискреттік қатарда мода- көп рет кездесетін белгіні айтады. Интервалды вариацияның қатарда моданы есептеу үшін алдымен мода орналас-қан модальді интервалды анықтау, ал одан кейін белгінің модальді шамамен мәнін анықтау керек. мұндағы n-қатардың мүшесінің саны. Жұп сандағы реттелген қатардың медианасы деп қатардың ортасында орналас-қан екі варианттың бірінің орташа арифметикалығын айтады. Дискретті вариациалық қатардың медианасы жиынтық көлемінің ортасынан асатын жинақталған жиілігін суммасымен табылады. Вариациялық қатардағы моданы және медиананы тапқаннан кейін қатарды 4 бірдей , 10 және 100 бөлікке бөлетін бірліктердің белгісі мәнің табуға болады. Бұл шамаларды «децили», «квартили», «перцентили» деп атайды. Медиана – жиынтықты тең етіп екіге бөлетін белгінің мәні. Квартили – реттелген жиынтықты 4 бірдей бөлікке бөлетін белгінің мәні. Децили – реттелген қатарды 10 бірдей бөлікке бөлетін белгінің мәні. Перцентили – қатарды 100 бірдей бөлікке бөлетін белгінің мәні Дискреттік вариациялық қатарда варианталар дискретті белгілер ретінде анықталады, ал интервалдық вариациялық қатарда варианталар үздіксіз белгілер ретінде анықталады. Дискреттік вариациялық қатар анықтама бойынша құралады. Интервалдық вариациялық қатарды құру үшін Стерджесс формуласын қолданады. мұндағы: жиынтықтың максималды және мимималды варианталары; Интервал ұзындығы, 1+3,322lgn интервалдың тиімді саны. Тест тапсырмасы 1. Кездейсоқ шаманың ең жиі кездесетін мәні А. Медиана Б. Мода С. Таңдама В. Жиынтық D. Жиын 2. - таңдаманы қақ ортасынан бөлетін кездейсоқ шаманың мәні. С. Дисперсия D. Мода А. Таңдама В. Медиана Б. Жиынтық 3. Ең жоғарғы және ең төменгі варианталардың айырымы А. С. D. Б. В. Тест тапсырмасы 4. - вариациялық қатардың әр мүшесі. А. Варианта Б. Жиын С. Мода В. Дисперсия D. Бас жиын 5. - кездейсоқ шамамен оның математикалық күтімі айырымының квадратының матема-калық күтімі. С. Таңдама D. Дисперсия А. Мода В. Медиана Б. Жиынтық 6. - ауытқу сипатталарының ішіндегі ең қарапайымы. А. Вариация өлшемі С. Вариация мәні D. Вариация қатары Б. Вариация құрамы В. Вариация коэффициенті Тест тапсырмасы 7. - зерттеуді қажет ететін жалпы сипаттамасы бар барлық объектілер мен құбылыстар жиыны. А.Варианта Б. Медиана С. Мода В. Бас жиынтық D. Дисперсия 8. - бас жиынтықтан кейбір элементтер (объектілер) кез келген ретпен таңдап алынса, онда шыққан жиынтық. С. Қатар D. Дисперсия А. Кездейсоқ таңдама В. Медиана Б. Жиынтық 9. - кездексоқ алынған объектілірдің жиыны. А. Жиынтық С.Таңдама D. Медиана Б. Вариация құрамы В. Дисперсия Тест тапсырмасы 10. - жиынтықтың жеке бірліктерінің белгісі мәнінің ауытқу, әртүрлілігі және өзгеруі. А. Варианта Б. Медиана С. Вариация В. Вариация құрамы D. Вариация мәні 11. - орта квадраттық ауытқудың орта арифметикалық шамаға пайыздық қатынасына тең. С. Таңдама D. Вариациялық коэффициенті А. Кездейсоқ таңдама В. Медиана Б. Вариация құрамы 12. - белгінің ауытқулығын көрсететін абсолюттік және қатысты көрсеткіштер. А. Жиынтық С. Таңдама D. Дисперсия Б. Вариация құрамы В. Вариация өлшемі Тест тапсырмасы 13. Тәжірбие жасау үшін 1500 қоянның ішінен ғалымдар 800 қоянды таңдап алады. Бас жиындықты анықтаңыздар. А. 1500 Б. 800 С. 1500 және 800 В. 700 D. 2300 және 700 14. Тәжірбие жасау үшін 1500 қоянның ішінен ғалымдар 800 қоянды таңдап алады. Таңдаманы анықтаңыздар С. 110 және 890 D. 800 А. 700 В. 1500 Б. 1500 және 800 15. Вариациялық қатар қанша элементтен: А.1 С. 5 D.3 Б.2 В.4 Тест тапсырмасы 16. 1, 1, 2, 2, 2, 2, 5, 5, 5, 6, 6, 8, 9, 0, 2 модасын табыңыздар. А.1 Б. 5 С. 2 В.9 D. 6 17. 1, 1, 1, 2, 2, 2, 2, 3, 3, 3, 4, 4, 4, 4, 5, 5, 6, 7, 9, 9 медиананы табыңыздар. С. 2,5 D. 6 А. 3 В. 5 Б. 3,5 18. 3, 2, 4, 6, 4, 2, 1, 3, 4, 5, 6, 4, 6, 6, 4, 4 арифметикалық ортасын табыңыздар. А. 3 С. 4 D. 5 Б. 2 В. 6 Тест тапсырмасы 19. Таңдамаларға жататын жиынды А. Дисперсия Б. Децили С. Вариация В. Бас жиын D. Таңдама 20. жиынтықты тең етіп екіге бөлетін белгінің мәні С. Квартили D. Бас жиын А. Медиана В. Децили Б. Дисперсия
жүктеу/скачать 1,34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|