«Математиканы оқыту әдістемесі» оқу пәні ретінде 1-Дәріс. Математиканы оқыту әдістемесінің, негізгі мәселелері мен мақсаттары


Теңбе-теңдік және теңбе-тең түрлендіру



бет19/36
Дата27.07.2022
өлшемі4,87 Mb.
#147812
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   36
Байланысты:
«Математиканы о ыту дістемесі» о у п ні ретінде 1-Д ріс. Матема

3. Теңбе-теңдік және теңбе-тең түрлендіру.
3(x+y) және (3x+3y) өрнектерінің x=5, y=4 болғандағы мәндерін табайық :
3(x + y)=3(5 + 4)=3 9=27
3x+3y=3 5+3 4=15+12=27
Біз екі жағдайда да бірдей нәтиже алдық. Айнымалылардың кез келген мәндерінде 3(x+y) және 3x+3y өрнектерінің сәйкес мәндерінің тең екендігі үлестірімділік қасиеттен шығады.
Енді 2x+y және 2xy өрнектерін қарастырайық. X=1, y=2 болғанда, олар тең мән қабылдайды.


Дегенмен, олардың мәндері тең болмайтын xпенy-тің мәндерін көрсетуге болады. Мысалы: x=3, y=4 болғанда, онда олардың мәндері тең болмайды.


Анықтама: Айнымалылардың кез-келген мәндерінде сәйкес мәндері тең болатын екі өрнек теңбе-тең өрнектер деп аталады.
3(x+y) және 3x+3y теңбе-тең өрнек болады, ал 2x+y және 2xy теңбе-тең өрнектерге жатпайды. 3(x+y)=3x+3y теңдігі x пен y кез-келген мәндерінде орындалады. Мұндай теңдеулерді теңбе-теңдіктер деп аталады.
Анықтама: Айнымалылардың кез-келген мәндерінде дұрыс болатын теңдікті теңбе-теңдік деп атайды.
Дұрыс болатын сандақ теңдіктер де тепе-теңдіктер деп есептеледі. Біз бұрында тепе-теңдіктің мыналардан кездескен болатынбыз. Шынында да, сандарға қолданылатын амалдардың негізгі қасиеттерін көрсететін теңдіктер, тепе-теңдіктер болып табылады.  
Тепе-теңдіктерге басқа да мысалдар келтіруге болады.


Қандай да бір өрнекті оған теңбе-тең өрнекпен ауыстыруды теңбе-тең түрлендіру немесе өрнекті түрлендіру деп атайды.
Өрнектерді теңбе-тең түрлендірулер өрнектердің мәндерін есептеп шығарғанда және басқа да есептерді шығарғанда кеңінен қолданылады.
1.Мысал:  
Сонда  бұл түрлендіру көбейтудің үлестірімділік қасиетіне негізделеді.
2. Мысалы:  
 жақшаның алдында «плюс» таңбасы тұрса онда жақшасын жазбай теңдеуді жазамыз. Бұл түрлендіру қосудың терімділік қасиетіне негізделген.
3. Мысал:  ал егерде жақша алдында «минус» тұрса онда жақшаларды жазбай ішіндегі әр бір қосылғыштың таңбасын өзгертіп жазамыз  
Мысалдар қарастырайық

  1.  өрнектерінің арасынан  өрнегіне тепе-тең болатындарынтабыңдар. Мұнда  өрнегі  өрнегіне теңбе-тең  

  2. Ұқсас қосылғыштарды біріктіруді орындау.

А) 
Б)  
В) 
3. Жақшаларды ашу.
А)  
Б) 
4. Жақшаларды ашыңдар және ұқсас қосылғыштарын біріктіру.
А 
Б) 
5.Өрнектерді ықшамдап x=0,75 болғанда оның мәнін табу
А) 
Б) мұндағы x=-0,2
6.Өрнекті ықшамдау.
А 
7. Жақшаларды ашып және ұқсас қосылғыштарды біріктіру.
А) 
Б) 
Егер теңбе-тең түрлендіруде жазу тиянақты болса, ауызша есептеу мен теңбе-тең түрлендірудің әдістерін оқушылар қатесіз жүргізеді және жақсы меңгереді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   36




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет