211
3. Кері байланыстың жҧмыс немесе сабақ мақсатымен тікелей байланыста болуы. Сабақ тақырыбы сабақ
мақсатына негізделген. Осы мақсатқа оқушы жетті ме? немесе қандай іс-ҽрекеттер арқылы жету қажеттілігі
анықталады.
4. Сенімді жҽне сыпайы атмосфера. Кері байланыс кезінде қандай сҿздермен жеткіземін деген оймен қатар,
қалай жеткізу қажетпін деген ойлар да маңызды. Басты назарда сабақ барысындағы қолайлы, тиімді сҽттер мен
тиімсіз сҽттердің арақатынасын қадағалау маңызды. Ҽрқашанда оң тҧстан бастап, тҥзету немесе толықтыру
қажет тҧстарды айту қажет, сонымен қатар, кеңес беруде аса маңызды болып табылады. Бҧл жерде қауіп-
қатерді тҧлғадан алшақтату қажет.
5. Кері байланыстың қиындығы. Кері байланыс - бҧл кҿпір тҽрізді. Кері байланыс берген адам жағдайды талдап
қана қоймайды, ол оқушыға мақсатқа жетудің ҿзіндік жолын табуға мҥмкіндік беретін сҧрақтар қоюды талап
етеді.
6. Болашақтың позитивті бейнесі. Біз кері байланысты мақсатқа байланысты деп айтқандықтан, осы мақсатқа
қол жеткізуге болатындай сенімді қалыптастыру ҥрдісі аса маңызды болып табылады.
7. Жҥйелілік. Кері байланыстың мҽні - бҧл бір реттік қҧбылыс емес, жҥйелі жҧмыс. Кері байланыс аяқталғаннан
кейін «оқушы» (мейлі ол мектеп оқушысы болсын, мҧғалім болсын) ҿзінің қызметіне тҥзетулер енгізіп,
ҥлгерімін бағалай алу керек. [4]
Кері байланыс сабақтың соңында ғана емес, сабақ барысында оқушылардың ҿз бетімен орындайтын
тапсырмаларының соңында жҥргізіліп отыруы керек. Кері байланысты тҥрліше ҿткізуге болады: топтық
рефлексия тҥрінде, ҽңгімелесу тҥрінде т.б. Кері байланысты ауызша жҽне жазбаша да жҥргізуге болады.
Сабақтағы кері байланыстың ҥш тҥрі бар. [5]
Кҿңіл – кҥй мен эмоциялық жағдайды анықтауға арналған:
«Ауа райы», «Бағдаршам», «Алма ағашы». Оқушыларға сабақ басында екі тҥсті ―алма‖ беріледі. Сабақ соңында
оны алма ағашына ілу керек. Жасыл тҥсті алма – мен бҥгін бҽрін жақсы орындадым деп ойлаймын: менің кҿңіл
– кҥйім кҿтеріңкі. Қызыл тҥсті алма – мен тапсырманы орындай алмадым, кҿңіл – кҥйім жоқ.
1-ші суретте оқушылардың бағдаршам ҽдісі арқылы эмоциялық жағдайын анықтау нҽтижесінде мҧғалім сабақ
ҥрдісінің
қаншалықты
игерілгенін
тҥсіне
алды.Сабақтағы іс - ҽрекетке кері байланыс тҥрлеріне
«Табыс сатысы», «Таңдау» ҽдістерін мысалға келтіруге
болады.Оқу материалы мазмҧнының кері байланыс
тҥрлеріне ―Синквейн‖ ҽдісі, ―Аяқталмаған сҿйлемдер‖,
«Плюс, минус, қызықты» ҽдістерін айтға болады.
Оқушылардың кері байланысын Қазақстан тарихы мен
география пҽндеріндегі сабақ ҥрдісінен мысал ретінде
кҿруге болады.
Топтық бағалау кезінде оқушылар дескрипторға сҽйкес кері байланыс беруде А оқушы Қазақстандағы
қолайсыз жҽне қауіпті қҧбылыстарының пайда болу жолдары мен ҧзақтығын географиялық заңдылықтармен
байланыстыра отырып тҥсіндіріп, адамға жҽне шаруашылыққа тигізетін зиянына толық тоқталғанын атап
ҿтті. Кері байланыс берілгеннен кейін, оқушылардан, «кері байланыс беруде дескриптор тиімді болды ма?»,
«қалай ойлайсыз, ҿзіңіз ҥшін қорытынды жасай алдыңыз ба, неліктен қателіктер жібердіңіз?» деп
оқушылармен мҧғалім тарапынан топтық талқылау жҥргізу нҽтижесінде кері байланыстың маңыздылығы
кҿрінді.
Сабақ барысында кері байланыс беруге дағдыландыру ҥшін, маңыздылығын білу ҥшін сауалнама алынды.
Сауалнама сҧрақтары:
1.
Ҿзімді жетілдіру ҥшін кері байланыстың кҿмегі тиді ме?
2.
Топтық жҧмысты ҧйымдастыруда кері байланыс тиімді болды ма?
3.
Сабақта ҿзін-ҿзі реттеуге кері байланыстың ықпалы болды ма?
4.
Оқу мақсатына жетуде мҧғалімнің берген пікірі маңызды болды ма?
5.
Менің кері байланысым оқыту ҥрдісіне ҽсер етті ме?
Сауалнама нҽтижесін тҿмендегідей:
Достарыңызбен бөлісу: