Мазмұндамалар жинағЫ. (5-11 сыныптар) Алматы, 2009 жыл
жүктеу/скачать 76,61 Kb.
|
мазмұндама жинағы
| Түсіндірілетін сөздер: құрбандыққа шалу, жайбарақат, бас сауғалап.
Тапсырма: Өздерің жоспар құрыңдар. Жаралы Балуан. Балуан Шолаққа оқ тигенін шамалаған офицер, ат жалын құшып жортып бара жатқансын, жай ғана жараланған екен деп ойлап, соңынан қуалап барып атып өлтіремін деп еді, алдыңғы жақтағы алапта бірнеше арбалылар келе жатқан соң, қалың орманға жоқ болды. Арбалыларға Балуан аттың жалын құшып әрең жетті. Салт аттың үстінде теңселіп келе жатқан адамнан олар әуелі шошынып, қасына келген соң: «кім де болса білейік» деп, атын бөгеп қараса – Балуан Шолақ!! «Балуан! А, Балуан! Не болды саған?» – деп үрейленген жолаушыларға есеңгіреген Балуан Шолақ басын көтере қарады да, сөйлейін деп аузын ашып еді, лықсып қан төгіліп кетті… «Кім?» – деген сұрауға Балуан басын шайқады. Жолаушылар Балуанды аттан түсіріп, арбаға жатқызып денесін қараса, жауырын түбінен тиген оқ, төс сүйегінің жүрек тұсын үңірейте бұзып шыққан екен. Жолаушылардың біреуі үстіндегі көйлегін сыпырып алып жараны айналдыра байлады… Олар Балуанды ауылына алып жүрді. Үйіне әкеліп, төсекке жатқызғанда Балуан тіл қата алған жоқ. Күн батқан кезде, Балуан Шолақ көзін қатты жұмды. Бұл – көзін дүниеде біржола жұмуы еді… (156 сөз) Жоспар: Балуан Шолақты атқан офицер. Жаралы Балуанның арбалыларға кез болуы. Балуанды үйіне әкелу Дүниеден көзін біржола жұмуы. Торы ат Адал еттіден Жүніс Мұхамедилерде бір кәрілеу торы ат бар. Бізде түк жоқ. Екі үйдің аяқ лау етері сол ғана. Отқа жағатын көк тал тоғайдан сонымен әкелінеді. Ауылдың дәл қасындағы түбекшеге тұсап қойған торы ат бір күні тұсауымен Текеске түсіп өліп қалыпты. Ішіне су толған, қарнын қампитып бірнеше адам жағаға сүйреп шығарды. Мал иелерінің сондағы боздап жылағанын көрсеңіз. Шал да, Мұхамеди де, әйелдері де, тіпті кішкентай Садық та мал емес, ең бір аяулы жақын адамдары өлгендей көздерінің жасы көл болып, еңіреп жүр. Қазаққа малдың қаншалық жақын екенін мен сонда білдім. Бір үйдің бүкіл үміт тіршілігі, күн көрісі торы атпен қоса өлгендей болды. Садықтың ата-бабасы Жаркенттен біздің үйді пана тұтып, көшіп келген. Садықтың әкесі Мұхамеди Жүніс шалдың баласы. Мұхамедидің мен құралпы бір ер баласы, аты Садық. Екеуіміз бірге ойнаймыз. Садықтың резинкадан істелген мүйізатары (рогаткасы) бар. Біз, Қостөбенің балалары, бұрын мұндайды көрмегенбіз. Біздің қару-жарақ қорымызда мұндай аспап бұрын-соңды болмаған. Біздің қаруларымыз: садақ, сақпан. (156 сөз, Б.Соқпақбаев) жүктеу/скачать 76,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|