Мазмұндамалар жинағЫ. (5-11 сыныптар) Алматы, 2009 жыл
жүктеу/скачать 201,5 Kb.
|
Мазмұндамалар жинағы5-11 Әдебиет
- Бұл бет үшін навигация:
- Мейірімділік
| Тақтаға жазылатын сөздер: сарала қаз, құрт-құмырсқа, қараторғай.
Түсіндірілетін сөздер: бусанып, сағым, сүрі қар. Тапсырма: Көктем кезінде бақылау жасап ауа райының өзгерісін күнделіктеріңе жазып алыңдар. Әсия Далада сықырлаған аяз, үй ішінде тышқанның тықырынан басқа дыбыс жоқ. Әсия қазір тоғызда, әкесі Майлыбай қырықтың ішіндегі кісі. Көптен бері Байғабыл байдың қойын бағады. Былтырдан тамақ асырау қиын болып бара жатқан соң, үй ішімен байдың бір үйіне кіріп алып, әйелі байдың үй шаруасын басқарады, өзі далада малда жүреді. Әсия әкесін тіпті аз көреді. Балалар ұйықтап жатқанда кетеді. Тек кейде әжесі: «Ұйықтамай от жағып отыра тұр, мен кешікпей келемін!» – деген соң, от жағып күтіп отырғанда ғана көріп қалады. Сақал-мұртына мұз қатып, күпісінің жағасы, тымағы қырауытып, сықырлап келеді. Келгенде үндемейді, кейіп жүрген сияқты. Әжесі тіпті босамайды. Күні бойы байдың үйінде. Балалар ұйықтап жатқанда кетеді, байдың суын әкеліп, отын жағып, шайын даярлап беріп, үйге бір келіп кетеді. Су әкеліп, от жағып балаларға кешеден тұрған байдың үйінен келген аз ғана сарқытты беріп, болмаса көжесін беріп, Әсияға ол-пұл үйдің шаруасын тапсырып, «бөпеңді жылатпа, қарағым», - дейді де кетеді. Әсия таңертең үлкен қыздармен суға барады. Иін ағашқа ілген екі шелек судың ауырлығынан ілмиіп, үйіне жеткенше неше рет дем алып, бәрінің соңында қалып, жете алмай келе жатқаны… (168 сөз, С.Мұқанов) Мейірімділік Омархан Әуезұлы 1909 жылы, ал Мұхтардың анасы Нұржамал 1912 жылы қайтыс болды. Омарханның шаңырағына ие болып, үй шаруасына басшылық еткен Самарханның баласы Разақ. Мұхтардың өмірден таршылық көрмей, бұла боп өсуіне Разақ себеп болған. Мен болсам Мұхтардан екі жыл кейін 1909 жылы Қаскенің күшімен жаңа Семейдегі екі кластық орыс-қырғыз училищесіне оқуға түстім, пансионда жаттым. Қаске мен Мұхтар үлкен Семейде бір үйде тұрады. Мен болсам жаңа Семейде болдым. Сенбі күні болды дегенше менің екі көзім Ертістің арғы жағында болады. Қаске мен Мұхтарды асыға күтемін. Әсіресе Қаскенің демалыс сайын базардан маған арнап алып келетін қос қызыл алмасын айтсаңызшы! Марқұм Қаске екі алманың бірін маған пансионда жегізіп, екіншісін үнемі үйге барғанда жейсің деуші еді-ау. Қаске Семейдің учительдік семинариясын 1913 жылы бітірді. Ол Семейдегі учительдік семинарияны бітіргеннен кейін Москваға барып, жоғары оқу орнына түсіп, қайтадан дайындалып, аттанғалы тұрғанда, іш сүзек ауруына тап болды, ауру асқынып 1913 жылдың сентябрь айында дүние салды. Мұхтарды орысша оқытып, көзін ашқан, үлкен адам болуға себепші болған Қаске. Біз аяулы аға Қаске алдында көп-көп борыштымыз. (168 сөз, Ахмет Әуезов) Жоспар:
Разақтың қамқорлығы. Семейдегі екі кластық орыс-қырғыз училищесіне оқуға түсуі. Қаскенің Москваға барып оқуға түсуі. Мұхтардың үлкен адам болуына себепші болған Қаске. жүктеу/скачать 201,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|