Мазмұны (2003-2004) Фонетика

А) Қаратпа сөз В) Қыстырма сөз С) Одағай Д) Қосарланған айқындауыш Е) Оңашаланған айқындауыш

2. Амал не, бәсе, өкінішке орай- сөздері қай қатарға тән.

А) Одағай В) қаратпа С) қыстырма Д) шылау Е) жалғаулық шылау

3. Қаратпа сөзді табыңыз.

А) Мырза, шолғыншылар оралды. В) Өй, жайыңа жүр. С) О, жауыздыққа шек бар ма? Д) Кейін анықтасам, айтқаны дұрыс екен. Е) Тәйт, қалжыңды қой.

4. Қаратпа сөзді табыңыз.

А) Зеренің, Құнанбайдың кәрі шешесінің, көк арбасы екен. В) Сөйлейді Жамбыл бәріңе. С) Теріскейден соққан жел әрі суық, әрі күшті. Д) Ей, аққу, сәлем деші жолыққанда. Е) Көңілім қалды достан да, дұшпаннан да.

5. Қаратпа сөзге тән тыныс белгісін қойыңыз.

Тоғжан япырмай, жақсы айттыңыз-ау.

А) үтір В)нүкте С) көп нүкте Д) леп белгісі Е) сұрақ белгісі

6. Рас, сұлулықты табиғат екінің біріне бере бермейді.

Қыстырма сөздің мағынасын анықтаңыз.

А) Көзқарас В) Ой реттілігі С) Сендіру Д) Жирақтау Е) Сенбестік

7. Қыстырма сөз мағынасы.

А) Сенбестік В) Күмән С) Ой тәртібі Д) Сендіру Е) Алдыңғы ойды қорытындылау

А) Сабыр түбі - сары алтын. В) "Жасу, жабырқау - халық мінезі емес,-деп ойлады Ыбырай,-ерлік, ізгілік қана халық мінезі" С) Бурабай - қазақ даласының ең әдемі де қасиетті жерінің бірі. Д) "Қозы Көрпеш" жыры қай заманда шықса да, Жетісу топырағында туған сияқты. Е) Біраздан соң, Базаралы өзі де шешіле түсіп, Абайдың саушылығын сұрастырды.

2. Тыныс белгісі дұрыс қойылған төл сөзі бар сөйлемді табыңыз.

А) -Үйлеріңде басқа ересек адам бар ма?-деп сұрады ол.

В) -Үйлеріңде басқа ересек адам бар ма? деп- сұрады ол.

С) -Үйлеріңде басқа ересек адам бар ма?деп, сұрады ол.

Д) -Үйлеріңде басқа ересек адам бар ма?деп сұрады ол.

Е) -Үйлеріңде басқа ересек адам бар ма?,деп сұрады ол.

3. Мақалдар тырнақшаға алынғанда, төл сөзге қатысты тыныс белгілерінің қойылу, қойылмауын анықтаңыз.

А) Мақал тырнақшаға алынады. В) Мақал тырнақшаға алынбайды. С) Тырнақшаға алынады, соңынан үтір қойылады. Д) Тырнақшаға алынады, төл сөзге тиісті басқа тыныс белгілері қойылмайды. Е) Тырнақша да, басқа тыныс белгілер де қойылмайды.

4. Төл сөзге тән анықтаманы табыңыз.

А) Біреудің өзгертілмей айтылған сөзі. В) Екі адамның сөйлескен сөзі. С) Біреудің сөзінің мазмұны. Д) Біреудің сөзін жеткізушінің сөзі. Е) Біреудің өзгертіліп айтылған сөзі.

5. Диалогты төл сөз, төл сөзден соң келген автор сөзінің алдынан төл сөз ішінде келген автор сөзінің екі жағынан қойылатын белгі.

А) Сызықша В) Дефис С) Үтір Д) Нүктелі үтір Е) Қос нүкте

А) Жақсыз В) Жақты С) Жалпылама жақты Д) Атаулы Е) Құрмалас

А)Бір ғана сөзден жасалса В)Іс, оқиғаны баяндамай, атап қана тұратын сөйлем... С)Сөйлемнің оқшау келетін түрі. Д)Бастауышы жоқ сөйлем. Е)Ойға қатысты сөйлем мүшелерінің қатысуы.

А)Қазір Еркебұлан сол ақ отаудың төрінде жалғыз отыр. В)Самолет төмен түскен сайын,бұлт қоюлана берді. С)Мен келіп едім, ол жоқ. Д)Қолың қатты дейді, қорқып тұрмын. Е)Қоңырау соғылып, сабақ басталды.

А)Асқар - инженер. В)Зор денелі адам үйге алдымен кірді. С)Алматы - астана. Д)Мал өрістеді. Е)Бала - болашақ.

А)Ағасы бардың - жағасы бар. В)Таң мезгілі. С)Інісі бардың - тынысы бар. Д)Ел іші - өнер кеніші. Е)Киімін жинастырды.

А)Күн шықты. В)Сендер де оқуды бітірдіңдер. С)Талдықорған. Д)Сары жапырақ. Е)Ит өлген жер.

А)Сауын биені онда апарып байлауға болмайды. В)Әрнені білмек керек. С)Енді қорықпаймын. Д)Сондай бекер мінездің керегі не? Е)Япыр- ай, Абайжан -ай!

А)Атаулы В)Жақты С)Жайылма Д)Толымды Е)жақсыз

А)Түн. Ышқынған долы дауыл. В)Боран түні бойы ұлыды. С)Ауыл адамдары бір -бірімен қатыса алмады. Д)Мал тегіс қорада тұр. Е)Аяз қатайып кетті.

А)Оның жақсы оқығысы келеді. В)Не ексең, соны орасың. С)Ата, ауылмен сөйлесіп түрсың ба? Д)Өнер алды - қызыл тіл. Е)Қызарып атқан таң.

А)Ауыл іші. В)Дала тастай қараңғы. С)Абайдың шәеірті. Д)Ұрыншақ жігіт. Е)Төбе шашы тік тұру.

А)Қоңырау соғылды. В)Қар еріді. С)Жаңбыр көп жауды. Д)Сағат жүріп тұр. Е)Күз түсті.

А)Су жылы екен. В)Сізге сәлем деді. С)Түн. Д)Мәдени - демалыс паркі. Е)Сәлем жолдады.

А)Сені сынағым келіп тұр. В)Дәл осы арада он минут ішінде он жылға қартайған болуым керек. С)Айсыз, бұлтсыз қараңғы түн. Д)Сайлаудағы қаралған істі тез қолға алу керек. Е)Тағы бір пьеса жайында да айта кетуге болу керек шығар.

А)Ұлық болсаң, кішік бол. В)Билетті екі - екіден екі вагонға алуға тура келді. С)Сауын биені онда апарып байлауға болмайды. Д)Өңіңнен ештеңені болжап болмайды. Е)Ойланбай, өзіңе -өзің есеп бермей сөйлеуге болмайды.

А)Есімдік В)Етістік С)Есім Д)Зат есім Е)Есімше

А)Атаулы В)Толымсыз С)Жақты Д)Жалпылама жақты Е)Жақсыз

А)Толымды сөйлем В)Жақсыз сөйлем С)Сұраулы сөйлем Д)Бұйрықты сөйлем Е)Құрмалас сөйлем

А)Әлемде талай қызық бар. В)Айнала жым - жырт. С)Кейін қалған ақ бұлттар тұлпардың тұяғынан ұшқан шаңға ұқсайды. Д)Ашық аспанда шөкімдей бұлт жоқ. Е)Ит өлген жер.

А)Жер жыртқан тракторлар гүрілі алыстан құлаққа шалынады. В)Мың тоғыз жүз тоқсан бес. С)Күз келді. Д)Бізге көбірек оқу керек. Е)Құлаққа ұрған танадай.

А)Жайылма В)Жақсыз С)Жалаң Д)Толымды Е)Атаулы

А)Күз. В)Алманың қайталап айтқысы келмеді. С)Бүгін ауа желсіз. Д) - Кімсің? Е)Ұстазымен кеңесті.

А)Атаулы В)Жақсыз С)Толымсыз Д)Жақты Е)Жалпылама жақты

А)Жақты В)Жақсыз С)Атаулы Д)Толымды Е)Құрмалас

А)Сарыөзектен едім. В)Ышқынған долы дауыл. С)Жалықпай іздену. Д)Ойбай. Е)Үйге кірді.

А)Мен В)Менде С)Оған Д)Сенімен Е)Қайратпен

А)Түс ауа жайлауға келдік. В)Жандос қалада тұрады. С)Балаларға сыныпта секіруге болмайды. Д)Тәтем көршімен әңгімелесті. Е)Екі қолынжылы суға салу.

28.Жай сөйлемнің түрін анықтаңыз. Таңертеңгі асты тастама.

А)Жақсыз В)Жақты С)Жалпылама жақты Д)Атаулы Е)Толымды

А)Қызық оқиға. В)Бес жүз елу. С)Ол ертең келеді. Д)Түн іші. Е)Күліп жібере жаздады.

А)Бұрқыраған ақ қар. В)Беті албыраған ақ қыз. С)Сулы жерде шөп өседі. Д)Көрмегеніңді көрдің. Е)Өркенің өссін.

А)Атаулы сөйлем В)Жақсыз сөйлем С)Жайылма сөйлем Д)Жақты сөйлем Е)Құрмалас сөйлем

А)Біріккен сөз В)Сөз С)Туынды сөз Д) Күрделі сөз Е)Сөз тіркесі

А)Күн де батты В)Жолаушылар аттанды С)Қашан? Д)Қаптаған аттыларғамаған алыстан қарауға тура келді Е)Жаз

34.Жай сөйлем түрінің ең дұрысын белгілеңіз. Ақылды бастық болса, адаспассың

А)Жалпылама жақты В)Атаулы С)Құрмалас Д)Жақсыз Е)Толымсыз

35.Одағайға байланысты тыныс белгісінің тиістісін көрсетіңіз. Қап мынаның баласы қатырды-ау!

А)Нүктелі ұтір В)үтір С)дефис Д)сызықша Е)Нүкте

36.Жалаң сөйлемді табыңыз.

А)Бұдан еш нәрсе түсініп болмайсың В)Таң сарғая қорғанның артына керуендер жиналды С)Бұлар жүріп кетті Д)Біркелкі, жақсы өсіпті Е)Жайлауға шықты

37.Сөйлім түрін анықтаңыз. Рахия жымида

А)Жайылма В)Жақсыз С)Атаулы Д)Құрмалас Е)Жалаң

38.Жалаң сөйлемді табыңыз

А)Шалқардың даішек-сілесі қатып еді В)Азамат кете барды С)Арман комбайнжөндеп жатқан ауылға кетті Д)Цехтар да дұрыс жабдықталған Е)Сен өте жақсы доссың

39.Бізге өнер-білімді үйрену керек. Сөйлем түрін анықтаңыз

А)Атаулы В)Жалаң С)Құрмалас Д)Жақты Е)Жақсыз

40.Жалаң сөйлемді табыңыз.

А)Біркелкі, жақсы өсіпті В)Бұлар жүріп кетті С)Бұдан еш нәрсе түсініп болмайсың Д)Жайлауға шықты Е)Таң сарғая қорғанның артына керуендер жиналды

41.Жалаң сөйлемді табыңыз

А)Дивизияда көп ұлттың адамдары болды В)Олар басқа дивизияға қосылды С)Рамазан Елбеков елге әйгілі адам ғой Д)Менің өз қатарымнан қалғым келмеді Е)Партизандар ұйықтап кетті

42.Жақты сөйлемді табыңыз

А)Будақтаған түтін В)Оның ойнағысы келмейді С)Салқын ауа Д)Мен ешкімге жағымпаздана алмамын Е)Аспасына көмектесуге тура келді

43.Жалаң сөйлемді табыңыз

А)Талдықорған В)Сары жапырақ С)Күн шықты Д)Ит өлген жер Е)Сендер де оқуды бітіріңдер

44.Орал қаласы. Сөйлем түрін анықтаңыз

А)Толымды В)Жақты С)Атаулы Д)Жақсыз Е)Толымсыз.

45.Жақты сөйлемді табыңыз

А)Әрнені білмек керек В)Енді қорықпаймын С)Сауын биені онда апарып байлауға болмайды Д)Япыр-ай, Абайжан-ай! Е)Сондайдөрекі мінездің керегі не?

46.Атаулы сөйлемді табыңыз

А)Алмасы Алатаудың көпке мәлім В)Көлдің биік қабағы С)Әркімге де тезірек өту керек Д)Маған сабақтан қалуға болмайды Е)Мына атқа мінер ме еді?

47.Жай сөйлемді ажыратыңыз

А)Төбе шашы тік тұру В)Абайдың шәкірті С)Ұрыншақ жігіт Д)Дала тастай қараңғы Е)Ауыл іші

48.Жақты сөйлемді табыңыз

А)Біздің ашық сөйлесуіміз керек В)Ашық қабақ С)Менің бұл сөзге қосылғым келмеді Д)Ауа райы салқындай бастады Е)Оның бүгін келуі мүмкін

49.Жалаң сөйлемді табыңыз

А)Көзді ашып-жұмғанша В)Бұлар жүріп кетті С)Я қырғыз, я қазақ-екеуінің біреуі, аса тани қоймадым Д)Жамандық-жақсылықтың қарымы бола алмайды Е)Қыс

50.Оның мұртын балта кеспейді. Қай қатарға тән, белгілеңіз

А)Атаулы В)Жақты С)Еркін сөз тіркесі Д)Жайылма Е)Тұрақты сөз тіркесі

51.Жай сөйлемді табыңыз

А)Жерге шығысымен, төлдерді жайылымға жіберді В)Ауыл қыстауға көшкенде, ол қалаға кетіп еді С)Үйге үлкендер де, кішілілер де көңілді кірді Д)Оны танығанмен, Сәле сыр бермеді Е)Жаз шыққанда демалысқа шығайын деп едім, бірақ болмады

52.Жақсыз сөйлемді табыңыз

А)Өнер алды – қызыл тіл В)Оның жақсы оқығысы келеді С)Қызарып атқан таң Д)Не ексең, соны орасыңЕ)Ата, ауылмен сөйлесіп тұрсың ба?

53.Жалпылауыш сөзді табыңыз

А)Күші жағынан арыстандай кісі В)Жаңа жеккен ат басымен алысады С)Біз бастаңғы жасап жатырмыз Д)Тіл-адам баласын қазіргі өркениетке жеткізген ұлы күш Е)Ұлттық ойындар мыналар: “Алтыбақан”, “тоғызқұмалақ”, “Ақсүйек”.

2. Шартты бағыныңқы сабақтас сөйлемді көрсетіңіз. А) Бүгін жаңа ай туды. В) Қазір сабағыңды жақсылап оқысаң, ертең «5» аласың. С) Ойымдағыны айтпақшы едім, ол кетіп қалды. Д) Кітабын оқып болғандықтан, досына бере салды. Е) Балалық шақ...

3. Сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз. А) Өзіңе қарай дос таңда. В) Сыйға сый, сыраға бал. С) Көрші ақысы – құдай ақысы. Д) Жеті рет өлше, бір рет кес. Е) Шөмішпен сорпа ішкізіп, сабымен көзін шығарма.

4.Құрмалас сөйлемді көрсетіңіз. А) Е, құдайға шүкір, енді атын қояйық. В)Нұржан аға, біз Мұқатай екеуіміз, итмұрын тердік. С)Түс ауып барады, алайда жаудың шабуылы күшеюде. Д)Иә, ердің ерін, өнер жұлдызын елі әрқашан еске алады. Е)Қаптап жатқан ойын – сауық: айт, той, құдалық.

5.Мезгіл бағыныңқы сабақтасты табыңыз. А)Біздің үй өте жылы болғандықтан, балалар үйде отырды. В)Жақын маңайда ауыл көрінгенмен, ол өте алыста еді. С)Мен тыста жүрген кезде, телефон сұраушылар да көбейіп кетіпті. Д)Бірер керек кітабын алып шықпақ болып,өзі жалғыз кіріп еді. Е)Ол не қорқуды білмейді,не ұшып кетпейді, не жылжып орын беруді білмейді.

6.Жалғаулықты қарсылықты бағыныңқы сөйлемді көрсетіңіз. А)Бас болмақ оңай, бастамақ қиын. В)Каюткиннің жүзінде әжімнен сау жер жоқ, әйтсе де беті ойнақы еді. С)Түн қараңғы болғанмен, подъездің іші жарық. Д)Ең үлкен адам. Е)Ой бұлдыр болса, сөз де бұлдыр.

7.Қарсылықты бағыныңқы сабақтас сөйлемді көрсетіңіз. А)Екі жақты тыңдап алмай үкім шығармаңыз. В)Таң алдында азғантай мызғығаны болмаса, Абай бұл түнді ұйқысыз өткізді. С)Сұрғылт тұман дым бүркіп, барқыт бешпент сулайды. Д)Енді он минут кешіккенде,атқа да үлгірмейді екенбіз. Е)Таң атып келе жатыр.

8.Салалас құрмалас сөйлемді табыңыз. А)Ел сүйсе, ер де сүйеді. В)Бала өссе, әке тынығады. С)Ыстық асқа үрлеме. Д)Үлкен келсе, барың бер. Е)Дос табу оңай, сақтау қиын.

9.Қарсылықты салалас сөйлемді көрсетіңіз. А)Қостың ар жағынан қара кер аттың басындағы жүген сылдырлады, шөп суылдады. В)Ән басылып қалды, бірақ гитара сазы тоқталған жоқ. С)Еңбек қылмай тапқан мал дәулет болмас: қардың суы секілді тез суалар. Д)Бұл жерде не сен тұрарсың, не мен тұрармын. Е)Ең тәттісі – тіл.
10.Аралас құрмаласты табыңыз. А)Сонау төменде Әкімнің шамы жарқылдады, қайласы шақылдады. В)Қуанышым қойныма сыймай, үйге асыға жүгірдім. С)Қуыршақ шап беріп ұстады да, белбеуімді бұрап жібергенде, жаным ышқынып кетті. Д)Зал тынған соң, Естай Сырбайға сөз берді. Е)Ақыл жастан шығады, Асыл тастан шығады.

11.Қарсылықты бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемді көрсетіңіз. А)Әлкендер төрде отыр, жастар босағада отыр. В)Өлең жазуға ыңғайландым, бірақ шабытым келмеді. С)Таңат біресе сұрланды, біресе бозарды. Д)Жазира жұмысқа орналасты, себебі өзіне ұнаушы еді. Е)Қалаға ол күн көтерілген соң жетсе де, қорқынышы тарай қоймады.

12.Себеп бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз. А)Біреу күн шықпастан тұрып, тау жақтан желдіріп келеді. В)Жаңа ғана талып қалғандай, Әбіш ешбір белгі бермей сұлқ жатты. С)Кенжебек бүгін шахтадан әбден шаршап шыққандықтан, астан кейін жатып дем алды. Д)Бір ұстасып қалсам деп, күшіңді байқап шенейсің. Е)Қар суы, жаңбыр суы соның ырысы.

13.Сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз. А)Қонағы домбыра тартса, ол әнімен қосылады. В)Таяқ тиген жер жаныма батып барады, алайда сыр берген жоқпын. С)Көйлегі көлбеңдей, аяқ сыбдырын білдірмей басып біреу келеді. Д)Құс атаулы аспанда да толып жүр, қарлығаш, ұзақ, қарға-бәрі де бар. Е)Сабақ ерте басталды.

14. «Алайда», «әйтсе де «, « сонда да» - қай салаласқа тән? А)Ыңғайлас. В)Талғаулықты. С)Қарсылықты. Д)Себеп-салдар. Е)Кезектес.

15. «Дегенмен» шылауының қатысуы арқылы қандай құрмалас жасауға болады, белгілеңіз А)Ыңғайлас салалас. В)Кезектес салалас. С)Талғаулы салалас. Д)Қарсылықты салалас. Е)Себеп-салдар салалас.

16.Себеп – салдар салалас сөйлемді көрсетіңіз. А)Ұлжалғас жаза да біледі, оқи да алады. В)Үйдің іші суық, өйткені от әлі жағылған жоқ. С)Біресе шөп суылдайды, біресе су сылдырлайды. Д)Бүркітбайдың ашуланғандығы сондай есікті тарс жапты да, кетіп қалды. Е)Ағащта жеті торғай отыр.

17. Үйде шешен,- дауда жоқ. Салаластың түрін анықтаңыз. А)Ыңғайлас. В)Іліктес. С)Қарсылықты. Д)Кезектес. Е)Талғаулы.

18. Қарсылықты бағыныңқы сабақтас сөйлемді табыңыз. А)Көмір неғұрлым көбейсе, өнеркәсіп соғұрлым көбейеді. В)Мұғалімнің сөйлегеніне Кәрім шыдап отыра алмай, біресе отырады, біресе тұрады. С)Ұлберген кедей болғанмен, киім – кешектерін таза ұстайтын. Д)Ана мен баланың бақытты сәттеріне бөгет болғысы келмей, жүріс – тұрысының сыбдырын сездірмеуге тырысты. Е)Оқу үйі.

19.Талғаулы салалас құрмалас сөйлемді көрсетіңіз. А)Абай Ерболдың ақындығын бұрын да білуші еді, бірақ көңіл аудармаған. В)Әбіш келгелі, ауыл жастары бұл үйден шықпайтын болды. С)Бұл істің шындығын не көзімен көрген айтар, немесе құлағымен естіген айтар. Д)Әке көрген оқ жонар, шеше көрген тон пішер. Е)Ексең егін, ішерсің тегін.

20.Үш және төрт сөйлемнен тұрып, салаласып та сабақтасып та келетін құбылыс – қай құрмаласқа тән? А)Салалас В)Сабақтас С)Көп бағыныңқылы құрмалас Д)Қарсылықты салалас Е)Аралас құрмалас

21. Жалғаулықты қарсылықты салалас сөйлемді көрсетіңіз. А)Теңіз тынышталды, бірақ ешнәрсе көрінбейді. В)Ол шнурды тартып қалып еді, трактор гүрілдей жөнелді. С)Ең сенімді су жер жер астынікі, оны іздеп табу керек. Д)Кітап - білім бұлағы, білім – өмір шырағы. Е)Жел соқты, қар жауды.

22.Шартты бағыныңқы сабақтасты көрсетіңіз. А)Жұмыс бізді үш үлкен жамандықтан зерігуден, ауырудан, жоқшылықтан құтқарады. В)Ержан үйге кіріп кеткенде, Асқар мен Серік тыста қалған. С)Әңгімені басынан бастау үшін, Саржанмен кездескен күнді есіме түсірдім. Д)Жаңа жұмысшыларға техника қатерсіздігін ұғындырмайынша, шахтаға жіберуге тыйым салған. Е) Білікті адам айтпай – ақ жаныңды ұғар.

23.Салалас құрмаластың түрі қанша?

А) 2 В) 3 С) 4 Д) 6 Е) 5

24. Сабақтаса құрмаласқан сөйлемді табыңыз.

А) Тыңдаушы ықыласты болса, сөйлеуші де шешен болады. В) Дәметкеннің жүрегі тулап кетті, себебі келген адамды ол бірден таныды. С) Шәрбану далаға шығып еді, бірақ олар кетіп қалыпты. Д) Телехабарда ән де, жыр да, кино да кезектесіп жүріп жатады. Е) Саяхатшылар көп келді.

25. Үтірдің қойылу себебін анықтап, дұрысын белгілеңіз.

Ертеңіне жылқыларын жан - жаққа таратып жіберді де, Есеней кешке қарай Артықбай батырдың үйіне барды.

А) Құрмалас Б) Сабақтас құрмалас С) Салалас құрмалас Д) Ыңғайлас салалас Е) Қарсылықты салалас

26. Қимыл - сын бағыныңқы сабақтасты көрсетіңіз.

А) Жарысқа түспегені болмаса анық ақын дейді. В) Барып құлақ салсақ та, ешбір дыбыс естілмейді. С) Ұзын кірпіктері қыбыр - қыбыр етіп, Манар әлдебір шуылдаған дыбыстарды естіп жатты. Д) Бала күнінде қатты тәртіп көрген, түбінде өнерімен қуантады. Е) Адам ірілігі бір сипат емес, ішкі - тысқы сан сипат қасиетінен құралады.

А) мынау, соншалық В) өйткені, себебі С) әлде, болмаса Д) бірақ, дегенмен Е) кейде, біресе

А) Сейіл қарт тез қозғалып, сырқат балаға жетіп барды. В) Күн қызарып батып бара жатқанда, Кәден жігіттермен тегіс атқа қонды. С) Абыройлы болам десең, ел сеніміне ие бол. Д) Бұлардың әрқайсысы - болашақта бір - бір үйдің бақыты, боздағы... Е) Егер жазатайым жылқысын алдырған жігіттер біліп қалса, соңынан қуғыншы қуған күннің өзінде де, бұл онша саса қоймайтын.

29. Схема қандай сабақтастың түрін білдіреді.

Бағыныңқы

Басыңқы

А) Қимыл - сын В) Мезгіл С) Жарыспалы Д) Шартты Е) Сатылы
30. Көп бағыныңқылы сабақтас түрін анықтаңыз.

Жолаушылар қалың шұбардың арасына тоқтап, әркім әр жерге төсеніштерін жайып жатқан кезде, Мәмбетәлілердің қосына тағы да сумаң етіп Козлов келді.

А)Мезгіл бағыныңқылы сабақтас В) Шартты бағыныңқылы сабақтас С) Жарыспалы көп бағыныңқылы сабақтас Д) Қимыл - сын бағыныңқылы сабақтас Е) Сатылы көп бағыныңқылы сабақтас
31. Салалас енген жай сөйлемдер «бірақ», «өйткені», «сондықтан», «дегенмен», «алайда» деген жалғаулықтармен келгенде қойылатын тыныс белгісі.

А) Жалғаулықтардан кейін үтір. В) Жалғаулықтардан бұрын сызықша.

С) Жалғаулықтардан бұрын үтір. Д) Еш нәрсе қойылмады. Е) Жалғаулықтардан соң үтір, сызықша.

32. Қарсылықты бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемді көрсетіңіз.

А) Сапар бұған қарсылық білдірмей, Жарқын мезгеген тұсқа барды. В) Жақыпбек көңілсіз ойлардан серпілгісі келіп, Майн - Ридтің романдарының бірін алып оқуға кірісті. С) Шахта, техника өскен сайын, жаңа ұсыныс, жаңа пікірлер де көбейе түсті.

Д) Бұл менің туған жерім болса да, сырын сізден аз біледі екем. Е) Қар еріп, күн жылынды.

33. Себеп – салдар салаластың шылауларын табыңыз.

А) Сондықтан, және, әрі В) Өйткені, сол себепті, бірақ С) Өйткені, сондықтан, сол себепті Д) Немесе, бірде, кейде Е) Дегенмен, әйтсе де, ал

А) Үйге ол да кірді, мен де кірдім. В) Жел ұйытқып соқты, бірақ жаңбыр жаумады.

С) Я мен кетермін, яки сен кетерсің. Д) Сабақ аяқталды, студенттер де үзіліске шықты. Е) Шығарма жаздым, оны тексердім.
35. Қос нүктенің қойылу себебін анықтаңыз.

Бұл жолы інге кірген із жалғыз: ақ тиіннің барында еш күмән жоқ еді.

А) Ыңғайлас салалас В) Салалас құрмалас С) Себеп - салдар салалас Д) Кезектес салалас Е) Қарсылықты салалас
36. Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

А) Кеше Санжар «3» алды, өйткені кеше сабаққа дайындалмап еді. В) Дауылдың қатты болғандығы сондай - бірнеше ағаш сыныпты. С) Мен де қуандым, Ардақты да қуанттым. Д) Бұл гүл кішкентай, бірақ өте әдемі. Е) Сәрсен оқуды жақсы бітірді.

А) Бұдан әрі екеуі де ундескен жоқ. В) Бір кезде орман шуылдап, дауыл соқты.

С) Танк өз – өзінен жұлқынып қалғандай болды да, гүрс етіп шаң – топырақ бұрқ ете қалды. Д) Жақсы, үлгілі комбайыншы бола алсақ, бұдан артық не абырой бар?

Е)Ізденіс түбі – жеңіс.

А) Қасен байбаламдағанмен де, ойын тоқтала қоймайды. В) Қақпан - қасқыр, түлкі, борсық сияқтыларды аулауға арналған құрал. С) Аяғын баса алмаған соң, еңбектеп есікке келді. Д) Асқар мен шешесі дұшпанның шеңгеліне ілікпес үшін, аудан орталығы халқымен бірге теміржол станциясына жөнелтілді. Е) Жанар тауда шаңғы тебеді.

А) Жақыпбек ойлардан бір серпілгісі келіп, романның бірін алып оқуға кірісті. В)Бұл түн менің ең соңғы көрген дүнием болғандықтан, көп нәрселер әлі көз алдымда тұрады. С)Шай жиналысымен, қонақтарды Мырзаш шақырып әкетті. Д)Өзеннің суы тайыз болғанмен, жағасы тік. Е)Біресе жаңбыр жауып, біресе қар жауады.

Салаластың қай түрі белгілеңіз.

А)Ыңғайлас В)Қарсылықты С)Талғаулы Д)Себеп – салдар Е)Түсіндірмелі
41.Құрмалас түрін анықтаңыз. Мейрам бой жазуға вагоннан түссе,күн қоңыр адырдан асып кеткен екен.

А)Шартты бағыныңқылы сабақтас В)Салалас құрмалас С)Мезгіл бағыныңқылы сабақтас Д)Қимыл – сын бағыныңқылы сабақтас Е)Талғаулы салалас

А)Айтқандарың жаққан соң, алыс – жақын тыңдайды. В)Қараңғы түсті де, жұлдыздар көріне бастады. С)Олақ өзгеге сенсе, өнерлі өзіне сенеді. Д)Ұлың өссе, ұлығың. Е)Түлкінің қызылдығы өзіне сор.

А)Мына ағайдың жүзінде әжімнен сау жер жоқ, әйтсе де беті ойнақы еді. В)Құс атаулы аспанда да толып жүр: қарлығаш, ұзақ, қарға, торғай, - бәрі де бар. С)Күн бұлттанды. Д)Сыныпқа мұғалім, директор кірді. Е)Жолында асқар тау тұрса да, топ жарып өтетін сияқты.

А)Өмірінде қауіп – қатер төніп тұрса да, ата тегіңе кір келтіретін нәрсеге аяқ баспа. В)Басталып қойған әңгімеге тез оралу үшін, онан өзімнің қалай айырылғанымды айтып берейін. С)Сәл нәрсеге ренжімейін деп, сезімін ақылға жеңдірді. Д)Балаларымыз білім алсын деп, елде барлық жағдай жасалған. Е)Сын түзелмей, мін түзелмес.

А)Үйдің іші үн – түнсіз,көңілсіздік басқан. В)Тоқтамай сөйлей берсеңші, уақытың жетпес. С)Бір рет айтудан бұрын 2 рет ойлап алсаң, екі есе жақсы айтасың. Д)Айтар ойы болмаған соң, бос сөзге үйір. Е)Тілмен тас жаруына қарама, тындыруына қара.

А)Қарсылықты құрмалас В)Шартты бағыныңқылы құрмалас С)Бірыңғай жарыспалы Д)Себеп бағыныңқылы Е)Әр алуан жарыспалы

А)Аспан ашық, айнала тып – тыныш В)Он бесіңде азамат болсаң, еңбегіміз өнімді болсын, қамбамыз жеміске толсын. С)Барып құлақ салсақ та, ешбір дыбыс естілмейді. Д)Сіздерге бар айтарым сол – сағат төртте осында келіңіздер. Е)Мен аққала жасап жүрмін.

А)Сейіл қарт тез қозғалып, сырқат балаға жетіп барды. В)Күн қызарып батып бара жатқанда, Қасен жігіттерімен тегіс атқа қонды. С)Абыройлы болам десең, ел сеніміне ие бол. Д)Бұлардың әрқайсысы – болашақта бір – бір үйдің бақыты, боздағы... Е)Егер жазатайым жылқысын алдырған жігіттер біліп қалса, соңынан қуғыншы қуған күннің өзінде де, бұл онша саса қоймайтын.

А)Әр алуан жарыспалы В)Бірыңғай жарыспалы С)Сатылы көп бағыныңқылы Д)Мезгіл бағыныңқылы Е)Шартты бағыныңқылы

А)Биылғы қыс суық болған жоқ. В)Жақсы ұстаздық етсең, болашақтан еңбегіңнің жемісін көресің. С)Басқа пәле тілден деген, байқап сөйлескен дұрыс. Д)Бұның дұрыс болмады – деп әкесі ренжіді. Е)Мысық ұйықтап жатқанда, тынышын алма.

А) Талғат есепті шығара алмады және оған қиналмады. В)Жаманшұбарлықтар қыстаудан шықпайды, өйткені жас төлді қорада ұстау керек. С) Мал өріске қарай шұбатыла жөнелді. Д) Асқар бұл сұраққа жауап таба алмай, ұзақ үнсіз отырды. Е) Бұл жердің дәнін мен сепкендіктен, өзгеңнен гөрі менің жаным қатты ауырады.

А)Әкесі баласына сүйсініп те, мақтанып та қарады. В)Олар кеше келгенімен, ешкімге жолыға қойған жоқ еді. С)Баласы қатты ауырған - ды. Д)Марат кеше көш соңында қалып қойды. Е)Болат ренжи қарады.

А)Жайлаудың көлдеріне сене беруге болмайды, құрғақшылық жылы олардың көбі тартылып қалады. В)Бұл істің шындығын не көзімен көрген айтар немесе құлағымен естіген айтар. С)Сережа өлеңінің балаларға әсер еткендігі сонша - олар әлгі партизан шалды көз алдарында шын көріп тұрғандай болды. Д)Бұл жерде не сен тұрарсың, не мен тұрармын. Е).Күш - білімде,шешендік - тілінде.

А)"Бұл бала - менің інім" деді Ержан. В)Бүгін бірінші сабақ болмайды. С)Кеше үйірмеге жазылмақ болып, оқушылар сарайына бардым. Д)Гүлдерге су құйылмағандықтан, құрғап кетіпті. Е)Данияр Мәскеуден келді.

А)Бүгін жаңа ай туды. В)Ертең апам келеді. С)Табиғаттың тұла бойы - тұнған сыр, оның тілін білсең, ешқашан қор болмайсың. Д)Кітабын оқып болғандықтан, досына бере салды. Е)Маған жақындап келгенде ғана, өзімнің шәкіртім екенін таныдым.

56.Мезгіл бағыныңқылы сабақтас құрмаласты көрсетіңіз.

А)Үйдегілер тысқа шықса, таң аппақ болып атқан екен. В)Мұғалімнің сөзіне Кәрім шыдап отыра алмай, отырған орнынан қайта-қайта ұшып тұра берді. С)Көптің мақұлдауы болмай,колхоз қаражатын ешкім де жұмсай алмады. Д)Таң алдында бір сағат мызғығаны болмаса, Абай бұл түнді ұйқысыз өткізді. Е)ұрғылт тұман дым бүркіп, барқыт бешпент сулайды.

А)Қайтсе де? Қайткенмен? В)Қашан? Қашаннан? С)Қалай? Не етпестен? Д)Неліктен? Неге? Е)Не үшін? Қайтпек болып?

А)Бірыңғай жарыспалы В)Әр алуан жарыспалы С)Шартты бағыныңқылы Д)Себеп бағыныңқылы Е)Сатылы көп бағыныңқылы

А)Еңбек - ана, білім - қазына. В)-Әй, Шығанақ, сыртын айтқанша, ішін айтсаңшы. С)Ел орынға отыра, бір топ адам үйге кіріп келеді. Д)Шіркіннің киген киімінде бір кіршік болсайшы, бітімі де өзгеше. Е)Ексең егін, ішерсің тегін.

60.Сөйлемнен сабақтас құрмаласты табыңыз.

А)Досын сатқан жандардан жиренемін: Отанын да ондайлар сата алады. В)Адамдармен достас, бірақ достың көптігіне сенбе. С)Өзіңді - өзің сыламасаң, өзгеден сый дәметпе. Д)Ол бірде жер бауырлап сүйретіледі, бірде тұра сала жүгіреді. Е)Сен дайын ереже ұсынасың,- менің оған көнгім келмейді.

А)Көпті үлгілі болсын десең, оның алдында өзің де үлгілі бол. В)Қазақ-қазақ болғалы, көрдік қой талай хандарды. С)Ақын жауабын аяқтады, жастар тағы сұрақтар жаудырды. Д)Көшпелі елдің қоры болғанша, егінші елдің зоры бол. Е)Арқалаған ауыр жүгім түскендей, Көргендеймін еңбегімнен жемісті.

А)Түк білмеген кісіше қаннен - қаперсіз маңқиып жүрсе де, үйде де, түзде де құлағын түрік ұстады. В)Тақа болмағанда көп дүрмектің арасына ілесіп, атын құйрықтастырып отырады. С)Әкеңнің әлі ақыл - есі дұрыс, көңілін сұрай келген кісілерді таниды деген соң, Ақбаланың жүрегі орнына түсті. Д)Ілгеріде шаң көрінді. Е)Бірақ, оның есесіне, штаб төңірегіндегі офицерлер арасында басқа бір әңгімелер айтыла бастады.

Салалас түрін анықтаңыз.

А)Ыңғайлас В)Талғаулы С)Кезектес Д)Қарсылықты Е)Түсіндірмелі
64."Кейде" жалғаулық шылауы қай құрмаласқа тән екенін көрсетіңіз.

А)Себеп - салдар салалас В)Талғаулы салалас С)Кезектес салалас Д)Қарсылықты салалас Е)Ыңғайлас салалас

А)Қарсылықты В)Себеп - салдар С)Талғаулы Д)Ыңғайлас Е)Кезектес

А)Баласы қатты ауырған - ды. В)Марат кеше көш соңында қалып қойды. С)Әкесі баласына сүйсініп те, мақтанып та қарады. Д)Олар кеше келгенімен, ешкімге жолыға қойған жоқ. Е)Болат ренжи қарады.

А)Шынар арбадан түсе сала жүгірді. В)Тұрмыстары жүдеу, дегенмен бәрін алдымызға қойды. С)Ұлпан жүзінде өкініш те, күйініш те жоқ еді, сондықтан жұрт соған таң қалды. Д)Біреулері ызбарлы, біреулері көтеріңкі. Е)Құрбысы шақырса, күреске қайта түсетін.

А) - ша, - ше В) -ыс, -іс, -с С) -ып, -іп, -п Д) -са, -се Е) -ар, -ер, -р

А)Ертең жұмыс күні еді, ертерек жатайық. В)Сөз күші - көп нәрсені аз сөзбен айту. С)Мені жұмсаған жоқ, өзім келдім. Д)Созбақтай берсе, ең тамаша сөз де жалықтырады. Е)Сабақта ұстаз бірде ауызша сұрайды, бірде жазбаша орындатады.

А)Салалас құрмалас В)Сабақтас құрмалас С)Жарыспалы Д)Жай сөйлем Е)Аралас құрмалас.

А)Биылғы қыс суық болған жоқ. В)Жақсы ұстаздық етсең, болашақта еңбегіңнің жемісін көресің. С)Басқа пәле тілден деген, байқап сөйлескен дұрыс. Д)"Бұның дұрысы болмады," - деп әкесі ренжіді. Е)Мысық ұйықтап жатқанда, тынышын алма.

А) 7 В) 2 С) 4 Д) 5 Е) 6

А)Бүгін мені күткендердің саны есепсіз В)Күн шықты. С)Сиырдың тұқымы да жақсы, бабы да жақсы екен. Д)Тіл - ұлтымыздың қасиетті қазынасы. Е)Дегенмен үйге ерте келгендіктен,бәріне үлгердім.

А)Кейде, біресе, В)Мынау, соншалық С)Өйткені, себебі Д)Әлде, болмаса Е)Бірақ, дегенмен

А)Сабақтас құрмалас В)Аралас құрмалас С)Сатылы Д)Жай сөйлем Е)Салалас құрмалас