Эшерихиоздар - Escherichia coli тудыратынаурулар. Ішек таяқшасын Т. Эшерих ашты (1885).
E.coli-дің маңызы. Ішек таяқшасы – тоқ ішектегіқалыпты микрофлораның өкілі; бірқатар пайдалы қызметтер атқарады:
1. Ішек ауруын тудыратын бактерияларға антагонист
2. В, Е, К топтағы витаминдерді синтездеуге қатысады
3. Клетчатканы жартылай ыдыратады
4. Қоршаған орта нысандарының фекалды ластануын анықтау үшін санитарлық-көрсеткіш микроорганизмі ретінде қолданады.[4.55]
E.сoli адам ағзасына зиян келтіруі мүмкін. Тоқ ішекте мекендейтін шартты-патогенді штамдары ағзаның иммунды жүйесі әлсірегенде асқорыту жолынан тыс әртүрлі іріңді-қабыну ауруларды тудыруы мүмкін: циститтер, отиттер, менингиттер, тіпті коли-сепсис. Бұл ауруларды парентералдық эшерихиоздар деп атайды.
E. сoli-дің патогенді штамдары ағзаға сырттан түсіп энтералды (ішектік, эпидемиялық) эшерихиоздар колиэнтерит деп аталатын ауруларды таратады.
E. сoli-ді 4 серологиялық топтарға бөледі:
1.Энтеротоксигенді ішек таяқшалары (ЭТІТ) балаларда тырысқақ тәрізді ауру;
2.Энтероинвазивті ішек таяқшалары (ЭИІТ) дизентерия тәріздес ауру;
3.Эннтеропатогенді ішек таяқшалары (ЭПІТ) - бір
жасқа дейінгі сәбилерде диарея (іш өту);
4.Энтерогеморрагиялық ішек таяқшалары (ЭГІТ) қантышқақ, гемолитикалық уремия,тромбоцитопениялық пурпура.
Ересек адамдар да ауырады, оларда эшерихиоз,тырысқақ немесе шигеллез түрінде жүруі мүмкін.Сонымен қатар, E.coli тағамдық токсикоинфекцияның себепкері болуы мүмкін.[4.58]
4
Ішек микрофлорасының басқа өкілдерінің арасында E. coli ішек таяқшасының саны 1% аспайды, бірақ олар асқазан-ішек жолдарының жұмысында маңызды рөл атқарады. Ішек таяқшалары ішек таяқшалары ішектің колонизациясы бойынша шартты микрофлораның негізгі бәсекелестері болып табылады. E. coli бактериялары адамға пайдалы бифидобактериялар мен лактобактерияларға зиян келтіретін оттегіні ішек люменінен алады. Escherichia coli E. coli адамға қажетті бірқатар дәрумендерді шығарады: B1, B2, B3, B5, B6, биотин, B9, B12, K, май қышқылдары (сірке, құмырсқа, сондай-ақ бірқатар штаммдар, сонымен қатар сүт, сукцин және т.б.) ), холестерин, билирубин, холин, өт қышқылдарының алмасуына қатысады, темір мен кальцийдің сіңуіне әсер етеді.
Адамның ішектеріндегі ішек таяқшалары туылғаннан кейінгі алғашқы күндерде пайда болады және тоқ ішектің құрамындағы 106-108 КҚБ/г деңгейінде өмір бойы сақталады. Сау адамның нәжісінде ішек таяқшасы (типтік) 107-108 КТБ/г мөлшерінде анықталады, ал лактоза-теріс ішек таяқшаларының саны 105 КТБ/г аспауы керек, ал гемолитикалық ішек таяқшалары болмауы керек.
Escherichia coli бактериялардың ең өлімге әкелетін бес түрінің бірі болып табылады. E. coli 2019 жылы 500 000-нан астам өліммен байланысты болды.
Достарыңызбен бөлісу: |