Мазмұны кіріспе 3 І бөлім. ҚАзақ жазуының тарихы мен латын қарпі
жүктеу/скачать 1,02 Mb.
|
| ҚОРЫТЫНДЫ
«Латыншаға көшудің терең логикасы бар. Бұл қазіргі заманғы технологиялық ортаның, коммуникацияның, сондай-ақ, ХХІ ғасырдағы ғылыми және білім беру үрдісінің ерекшеліктеріне байланысты», - деп Елбасы айтқандай латын әліпбиіне көшу – заман талабы. Ал ғалымдарымыз осы қаріпті қолдану арқылы әлемдегі ең дамыған өркениетті елдермен тереземізді теңестіре аламыз деген пікір айтып, оның тиімді тұстарын дәлелдеп бағуда. Ендігі кезекте Мемлекет басшысы атап өткендей ғалымдардың көмегімен қазақ әліпбиінің жаңа графикадағы бірыңғай стандартты нұсқасы қабылданып, әдістемелік жұмыстар жүргізілуі тиіс. Сондай-ақ, жаңа әліпбиді үйрететін сапалы мамандар қатарын көбейтіп, мектептерге арналған оқулықтар дайындалуы қажет. Міне, осы мақсатқа қол жеткізіп, соның жеміс көру үшін қаймақ бетінде жүрген білікті тіл мамандары мен оқытушы-профессорлар аянбай тер төгуі керек. Зерттеу жұмысымыздан осындай ой түйдік. Елбасының мақаласында көтерілген латын әліпбиіне көшу мәселесі өте өзекті әрі орынды. Біз ендігі кезекте осы мақсатқа жету үшін не істеу керектігін ойлануымыз қажет. Себебі, латын жазуына көшеміз деп айта салу оңай, ал оны жүзеге асыру үшін үлкен шараларды қолға алуымыз қажет. Ол үшін не істеу керек десек, латын графикасына өтудің оңы мен солын саралап алғанымыз жөн. Соған талдау жасап, мәтіннің оқу әуезін, әдісін, заңдылығын меңгеріп алуымыз керек. Тәуелсіз мемлекетіміз жылдан-жылға өсіп-өркендеп, отандық ғылым-білім саласы дамып келеді. Осындай тамаша кезеңде латын әліпбиіне көшсек, ешқандай қиындық туындамайды деп ойлаймыз. Қуантарлығы, бүгінде бастауыш сыныптарда оқитын балаларымыз ағылшынша үйренуде. Білім қуған жастар шет тілдерін меңгеріп, шетелдерде білім алуда. Осы тұрғыдан алғанда латын әліпбиіне көшуден қорқудың еш негізі жоқ деп санаймыз. Бұл қадамға бару болашақ үшін маңызды екеніне сенеміз. Себебі, бүгінде кириллицаның аясы өзінен-өзі тарылып келеді. Оның орнын ағылшын тілі басуда. Өйткені, ол өзінің қажеттілігін мойындата білді. Сол сияқты латын әліпбиінің де болашағы зор болатынына еш күмәніміз жоқ. [8;102] Зерттеу жұмысын жүргізу барысында байқағанымыз, біздің мектеп оқушылары мен мұғалімдерге латын қарпіне көшу үлкен қиындықтар туғызбайды деп ойлаймыз. Оған дәлел өткізілген тәжірибелік жұмыстарды қиналмастан орындағандары. Оқуда да, жазуда да кедергілер болғанымен, өз беттерімен берілген тапсырмаларды аяғына дейін дұрыс орындады. Ал ғалымдардың еңбегін бағалап, ел болашағы үшін қабылданып отырған маңызды шешімге қолдау көрсету, жақсыны үйренбекке ұмтылу – жүрегі «елім» деп соққан әрбір қазақстандықтың абыройлы міндеті болмақ. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ: Бақытжан САЙЛЫБАЕВ, облыстық білім басқармасының басшысы Латын қарпіне көшуден ұтарымыз көп 27 Желтоқсан 2012 | 6:07 Egemen.kz сайтына https://egemen.kz/article/158654-latyn-alipbiine-koeshu-turaly-pikirler! Жарасбай Сүлейменов «Уақыт талабы». // Солтүстік Қазақстан. 14 қыркүйек 2017 ж. 3 б. Зәуре АРЫНОВА, National Digital http://e-history.kz/kz/contents/view/6807 © e-history.kz Қазақстан Республикасы Президентінің жарлығы “Қазақ тілі әліпбиін кириллицадан латын графикасына көшіру туралы”. //Солтүстік Қазақстан. № 122 (22139) 2017 ж. 1 б. Қазақ тілі.Энциклопедия. Алматы: 1998 ж., 509 бет. ISBN 5-7667-2616-3 Қазақстан жазушылары: Анықтамалық/Құрастырушы: Қамшыгер Саят, Жумашева Қайырниса – Алматы: «Аң арыс» баспасы, 2009 «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә.Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9 ҚОСЫМША А «Қазақ тілінің латын қарпіне көшуі» тақырыбы бойынша сауалнама Опрос учителей на тему «Переход казахского языка на латиницу» ТАӘ/ФИО: _____________________________________________________________ Туған жылы/Год рождения:_______________________________________________ Білімі/Образование: _______________________________________________ Қызметі/Должность:_____________________________________________________ Ұлты/Национальность:___________________________________________________ Мемлекеттік тілді білесіз бе?/Владете ли вы государственным языком? А) Білемін/Владею B) Білмеймін/Не владею С) Сөздікпен түсінемін/Владею со словарем. Латын қарпімен таныссыз ба?/Знакомы ли Вы с латинским алфавитом? А) Білемін/ Знаю B) Соған негізделген шетел тілі (ағылшын, неміс, т.б.) арқылы білемін./Разбираюсь в ней, но иностранным языком, основанном на ней (английский, немецкий, и т.д.) С) Білмеймін/Не знаю 8. 2017 жылдың 26 қазанында № 569 ҚР Президентінің Жарлығымен бекітілген латын қарпіне негізделген қазақ тілінің жаңа алфавитімен таныстыңыз ба?/ Ознакомлены ли Вы с новым алфавитом казахского языка, основанном на латинской графике, утвержденным Указом Президента РК от 26 октября 2017 года № 569? А) Иә/Да B) Жоқ/Нет 9. Латын қарпіне көшуді қажет деп санайсыз ба?/Считаете ли Вы переход на латинскую графику необходимым? А) Иә/Да _______________________________________________________________ B) Жоқ/Нет_____________________________________________________________ С)Білмеймін/ Не знаю ____________________________________________________ 10.Сіздің ойыңызша, латын қарпіне көшу қалай жүзеге асады?/ По Вашему мнению, как будет происходить сам переход на латиницу? ______________________________________________________________________________________________________________________________________________
ТАӘ/ФИО: _____________________________________________________________ Туған жылы/Год рождения:_______________________________________________ Сынып/класс: ___________________ Ұлты/Национальность:______________________________________________ Мемлекеттік тілді білесіз бе?/Владеете ли вы государственным языком? А) Білемін/Владею B) Білмеймін/Не владею С) Сөздікпен түсінемін/Владею со словарем. Латын қарпімен таныссыз ба?/Знакомы ли Вы с латинским алфавитом? А) Білемін/ Знаю B) Соған негізделген шетел тілі (ағылшын, неміс, т.б.) арқылы білемін./Разбираюсь в ней, но иностранным языком, основанном на ней (английский, немецкий, и т.д.) С) Білмеймін/Не знаю 8. 2017 жылдың 26 қазанында № 569 ҚР Президентінің Жарлығымен бекітілген латын қарпіне негізделген қазақ тілінің жаңа алфавитімен таныстыңыз ба?/ Ознакомлены ли Вы с новым алфавитом казахского языка, основанном на латинской графике, утвержденным Указом Президента РК от 26 октября 2017 года № 569? А) Иә/Да B) Жоқ/Нет 9. Жаңа латын қарпімен таныс болсаңыз, қай әріптерді оқып жазғанда қиындықтар туғызады?/ Если Вы знакомы с новым алфавитом казахского языка, основанном на латинской графике, какие буквы Вам трудно читать и писать? А) Қиын емес/ Не трудно B) Қиын болса/ Если трудно: __________________________________________________________________ 10. Латын әріптерімен жазылған телефондағы хабарламаларды оқи аласыз ба?/ Можете ли вы прочитать смс-сообщения, которые приходят к вам на телефон? А) Иә/Да B) Жоқ/Нет С) Қиындау/ С трудом 11. Телефонда хабарламаларды латын әріптерімен жазасыз ба?/Пишите ли Вы смс-сообщения латнискими буквами? А) Иә/Да B) Жоқ/Нет С) Кейде/иногда ҚОСЫМША Б Қазақстан Республикасы Президентінің 2017 жылғы 26 қазандағы №569 Жарлығымен бекітілген Латын графикасына негізделген қазақ тілі ӘЛІПБИІ АЛФАВИТ казахского языка, основанный на латинской графике, утвержденный Указом Президента Республики Казахстан от 26 октября 2017 года № 569
KU’NTIZBE 2018
жүктеу/скачать 1,02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||