Мазмұны кіріспе 6 1 электрондық ОҚулықтарды пайдалану 8
BORLAND DELPHI 6 ПРОГРАММАЛАУ ОРТАСЫНА ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ ШРИФТЕРІН ОРНАТУ
жүктеу/скачать 1,27 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
- 3.2 ЭКОНОМИКАЛЫҚ СФЕРАСЫНЫҢ ЕСЕПТЕУЛЕРІ
- 3.3 БИЗНЕС - ЖОСПАР
- МЕНЕДЖМЕНТ
- ҚОРЫТЫНДЫ
- ТҮЙІН
- ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
2.3 BORLAND DELPHI 6 ПРОГРАММАЛАУ ОРТАСЫНА ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ ШРИФТЕРІН ОРНАТУҚазақ тілі Қазақстан Республикасындағы және әлемнің басқа да елдеріндегі қазақ ұлтының тілі. Сондықтан, ол кез-келген ұлттық тіл тәрізді сол ұлттың негізгі қатынас құралы ретінде дами беруі тиіс. Қазақ тілі мемлекеттік тіл болғандықтан, оның ел ішіндегі және халықаралық байланыстардағы қажеттілігі арта түсті. Ол мемлекеттік тіл ретінде қоғамның рухани өмірінің барлық саласында қолданылуы және мемлекет тарапынан қолдау көруі қажет. А  лайда, қазақ тілінің қазіргі жағдайы көңілді сыздаты. Біріншіден, әртүрлі елдерде тұратын қазақтар әртүрлі әліпбиді пайдаланатындақтан, өзара жащбаша хабар алыса алмайды. Екіншіден, өз отанында тұратын қазақтар қазақ тіліндегі жазба өнімдерді толық мәнінде пайдалана алмайды, өйткені, баспа өнімдерінде орфографиялық және терминологиялық ала-құлалықтан аяқ алып жүргісіз. Үшіншіден, қазақ тілі осы заманғы электрондық қарым-қатынас құрадарының игілігін көре алмауда.
30 сурет. Қазақ тілінің шрифтін Database Desktop программада енгізу Delphi программалау ортасына қазақ шрифтерін енгізу үшін алдымен Windows операциялық жүйенің ішіне “Тілмаш” программасын орнатамыз. Одан кейін Пуск -> Настройка -> Панель управления командаларын орындап, “Шрифттер” терезесін ашып, оған KZ Times New Roman шрифтті орнатамыз. Осы іс-әрекеттер орындалып болған соң, Delphi программалау ортасына айтылған шрифтті енгіземіз. Ол үшін Пуск -> Программы‑> Borland Delphi 6 ‑> Database Desktop командаларды орындап, Database Desktop программаны жүктейміз. Database Desktop программаның мәзірінен Edit ‑> Preferences командаларын орындап 1.8-суретте көрсетілген терезеден қазақ шрифтің таңдап алып “ОК” батырманы басып шығамыз. Одан кейін программаны жаңадан жүктеу керек. Delphi программалау ортасында қазақ тілінде программаларды жобалағанда, әр жазу немесе мәтіндер шығаратін объекттермен жұмыс істегенде, олардың FONT қасиетіне кіріп, қазақ шрифтін орнатып қою міндет. Сонда нәтижеде шыққан программада қазақ тілінде жазулары дұрыс шығатын болады. Бірақ, программаны қандай компьютерге орнатсаңызда, алдымен “Тілмаш” программаны және программада қолданылған шрифті компьютерге орнатылғанын тексеріп алу керек.
3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ3.1 ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҚТЫ ҚҰРУҒА ЖӘНЕ ЕНГІЗУГЕ КЕТКЕН ШЫҒЫН ЕСЕПТЕУЛЕРІDelphi ортасында «“Бағдарламалау тілдері” пәнінен Си тілін үйрену электрондық оқулық құру туралы дипломдық проектісі техникалық-экономикалық көрсеткіштерге сүйене отырып жасалынды. Бағдарламалық қамтамасызданудың натуралдық эффектісі келесі көрсеткіштерден тұрады: - бағдарламалық қамтамасыздануға кететін капиталды шығындар; - жылдық эксплуатациялық шығын экономиясы; - бағдарламалық қамтамасыздануға кеткен капиталды шығындар; Жүйе шығындарының құрылу есебі келесі формула арқылы есептелінеді: С = Сктс + Салг + Сотл + Свн, Сктс – техникалық құралдар комплексіне кеткен шығындар; Салг – алгоритмді құруға кеткен шығындар; Сотл – жазуға және жөңдеуге кеткен шығындар; Свн – еңгізуге кеткен шығындар;
Стқк = Скомп. + Сприн. + Сббп, Скомп. = 95000 тенге – компьютер бағасы (Intel Pentium IV 700/RAM 128 Mb/HDD 20 Gb/ CD-ROM 52X/ Monitor 17"); Сприн. = 33000 тенге – принтердің бағасы (SAMSUNG ML-1210, A4, 8ppm, 600*600dpi, 2MB, 20 pages в мин); Сббп = 15000 – питания блогы STI K 600 UPS; Стқк =143000 тенге ; 2) Алгоритмді құруға кеткен шығындар есебі Салг = Зп.разр.*Кол.*В + От, Мұндағы Зп.разр.=2400 тенге–құрушының еңбек ақы мөлшері; Кол. = 1 – алгоритмді құрушылар саны; В = 7 дней - алгоритмді құруға кеткен уақыт; От = 20% - программисттің әлеуметтік сақтандырылуына кеткен айлық мөлшерінің бөлімі; Бұдан келесі есептеу келіп шығады: Салг = 2400*7+2400=19200.
Сотл. = Котл. + Кз.п., мұндағы Котл. – бағдарламаны жөңдеуге кеткен машиналық уақыт; Кз.п. – бағдарлама жазумен айналысатын программисттің төлем ақысы; q = 150 теңге – машиналық уақыттың бағасы. Квн = 7*15*150 = 15750 теңге Б) Кз.п. = Км * Оразраб.*Кол. + отч., мұндағы Км = 25 күн –құруға кеткен күндер саны; Оразраб. = 1500 тенге – программисттің бір күн ішіндегі айлық мөлшері; Кол. = 1 адам. – бағдарлама құрушылар саны; отч. = 20% бағдарлама құрушының айлық мөлшерінің бөлігі; з.п. = 25*1500+7500=45000 сонда: Сотл. = 1500+45000=46500 4) бағдарлама еңгізуге кеткен шығындар Свн = Квн + Зп.вн.,мұндағы Квн. – еңгізуге кеткен машиналық уақыт; Зп.вн. – еңгізу кезіндегі программисттің айлығы. А) Квн – есептелуі келесі түрдей болады: Квн = К * d * q, мұндағы К = 5 - бір күнде ЭЕМ мен жұмыс істеуге кеткен уақыт; d = 16 күн – ЭЕМ-да жұмыс істеуге кеткен күндер; q = 150 теңге – машиналық уақыт бағасы. Квн = 5*16*150=12000 Б) Программисттің еңгізу уақытындағы айлығы келесі формуламен есептелінеді: Зп.вн. = Qвн. * d / Д + отч., Мұндағы
Квн. = 16000 тенге – программисттің еңгізу уақытына кеткен айлық мөлшері; d = 16 күн – ЭЕМ мен жұмыс істеуге кеткен күндер; Д = 25 күн – бір айға кеткен жұмыс күндері; отч. = 20% - программисттің әлеуметтік-сақтандырылуына кеткен айлық мөлшерінің бөлігі; Зп.вн. = 16000 * 16 / 25+2048 = 13684.36 теңге. Сонда бағдарлама еңгізуге кеткен шығын келесі сумма бойынша анықталады: Свн = 12000+13684.36=25684.36 Енді алынған есептеулерден жүйені құруға кеткен шығын есептеулерін шығаруға болады: С = 143000+12600.+ 46500+25684.36=227784.36 3.2 ЭКОНОМИКАЛЫҚ СФЕРАСЫНЫҢ ЕСЕПТЕУЛЕРІ1. Бағдарламаны қолдануға байланысты эксплуатациялық шығындар есептеулері Еэкспл. = Тмв * Sм, мұнда Тмв = 7*288 = 2016 сағат – ЭЕМ ді қолдану уақыты; Sм = 150 теңге – машиналық сағаттың бағасы. Еэкспл. = 2016*150 = 302400 теңге. 2. Жылдық эксплуатациялық шығындар үнемділігі: d Еэкспл. = ( (1+Wo) * (1+Wq) * Вз.пр - Еэкспл. ), мұнда
Еэкспл. = 302400 теңге – бағдарламаны қолдануға байланысты эксплуатациялық шығындар; Wo = 1,35 – ай сайын айлыққа қаражат түсуі; Wq = 1,65 –қосымша айлықты ескеретін коэффициенті; Қызметкерлердің қолмен еңбек ету айлығы: Вз.пр = 485000 d Еэкспл. =1,35*1,65*485000-302400=777937.5 3. Өтелу мерзімі: Т = С / d Еэкспл. Т = 227784.36/777937.5=0.29*12=3,48 4. Бағдарлама құны: S = Sр.п. / N, Мұндағы Sр.п. = С =227784.36 N = 1 – бағдарлама қолданылатын бөлімдер саны. S = 227784.36/ 1 = 227784.36теңге. 5. Пайда құны: P=q*g, мұндағы q-диск саны 250, g- дисктың құны 7000, P –пайда құны. P=250*7000=1750000 теңге 6.Табыс көзі: K=P- d Еэкспл. d Еэкспл.*20/100=A Ta=K-A Мұндағы Ta-жалпы табыс көзі K=1750000-777937.5=972062.5 A=777937.5*20/100=155587.5 Ta=972062.5-155587.5=816475 3.3 БИЗНЕС - ЖОСПАР3.3.1 АННОТАЦИЯ Бизнес-жоспар тақырыбы: «Pascal тілінде программалау пәнінен электрондық оқулық құру кезінде Delphi ортасының визуалды компоненттерінің қасиеттерін қолдану». Мекен-жайы: Шымкент қаласы, Ерінбетова көшесі, 28-60. Телефон: 52-56-97. Кіммен жасалған: Амирсеитов Усен Бизнес сферасы: бағдарламалық қамтама құру Қызметтің негізгі түрлері: бағдарламалар құрастыру, «Қалалық қаржы департаменті» мекемесінің қызметкерлерін ақпараттық бағдарламамен қамтамасыздандыру. Басталу мерзімі: 2006 жыл Бизнес-жоспар қандай мерзімге есептеліп жасалған: 6 ай Дипломдық жоба тақырыбы: «Pascal тілінде программалау пәнінен электрондық оқулық құру кезінде Delphi ортасының визуалды компоненттерінің қасиеттерін қолдану».
Қазіргі кезде мекемелер саласы адамзат өмірінде ең керекті әрі маңызды орын алатыны бәрімізге белгілі. Елімізде жыл сайын жаңа бағдарламалармен, жаңа сұраныстар, ұсыныстар әрі тиімді операциялары бар мекеме салалары көбеюде. Әр мекеме өз клиенттеріне, өз салымшыларына, заңды тұлғалар мен жеке тұлғаларға тиімді мекемелік операцияларын ұсынуда. Сондай мекемелердің бірі Қалалық қаржы департаменті. Мекеме Қазақстандағы ірі мекемелердің қатарына кіреді және оның негізгі қызметі ақша айналымын қабылдау, банктік қор мен теңгеде әрі шетел валютасында берілетін түрлі несие беру шараларын ұсынады. Бағдарламасы бар диск CD-R құны 8750 теңге. Шығарылатын дискінің саны 100 Сатылған жалпы құны 875000 теңге. Жалпы пайда құны 845600 теңге. Жалпы шығыны 29400 теңге. Мекемеде 50ден астам адамдар түрлі сала бойынша қызмет етеді. Дипломдық жобалау проектісінде мекеме қызметкерлерінің жеке мәліметтері құрылып олармен түрлі операциялары жүргізілген. 3.3.3 КӘСІПОРЫННЫҢ СИПАТТАМАСЫ Негізгі қаржылық көрсеткіштер Кесте 1
МЕНЕДЖМЕНТ1. Бизнесте жұмыс істейтін қызметкерлер туралы мәлімет: Қызметкердің аты-жөні: Шоманбаева Манат Торғайқызы. Жасы: 35
Мекен-жайы: «Шығыс» мөлтек ауданы, 118-20 Телефон: 51-47-13 Оның бизнестегі орны қазіргі уақытта ОҚМУ-дің «Ақпараттық технологиялар және жүйелер» факультеті «Информатика» кафедрасының оқытушысы, құрастырушы. Жалақысы -25000 теңге, болашақта – 45000 теңге. Жұмыс істеу тәжірибесі: «Есептеу техникаларын және жүйелерін бағдарламалық және аппараттық қамтамасыздандыру» мамандығы бойынша жоғары білімі, бағдарлама құрастыру біліктілігі жоғары. 2. басқарушылық персонал үшін қосымша жағдайлар ( жеңілдіктер, қосымша ақы, жолдамалар және т.б.) , демалыс үйлеріне жыл сайынғы жеңілдікпен жолдамалар жоспарланып отыр. 3.3.4 ӨНІМНІҢ СИПАТТАМАСЫ Бұл бағдарлама мекемелерге қойма жұмысына арналған. Бағдарламада мекемеде қойма жұмысын оңайлату, заңды және операциялық басқару бөлімдеріндегі қызметкерлерге арналған. Бағдарлама осы бөлімдердегі қызметкерлер жайлы толық мәліметті қамтиды. Дипломдық жұмыс DELPHI бағдарламасында құрылған. Мұнда біз DELPHI бағдарламасының берілгендер қоры мен оның кең мүмкіндіктерімен танысамыз. Программа берілгендер қорын пайдалануды жай қолданушылар үшін де және қазіргі заман талабына сай жаңа берілгендер қорын пайдаланып өз жеке программаларын құру үшін де өте тиімді болып келеді. DELPHI құрылымдық бағдарламаларды құру мүмкіндіктерін кеңінен ұсынады. Оның қатарына жаңа memo жолдарын өңдеу, индекстік файлдардың жаңа типтерін ұсыну, көпжақты желілік менюлерді құру, көптеген берілгендерді сұрыптау онда SQL тілінің кең мүмкіндіктері арқылы сорттау және көптеген қажетті мәліметтерді импорттау мен экспорттау мүмкіндіктерін ұсынады. Дипломдық бағдарлама DELPHI6 бағдарламасында құрылған. Бұл бағдарлама қазіргі кездегі берілгендер қорын құруда өте ыңғайлы және тиімді бағдарламалық қор болып табылады. DELPHI бағдарламасы өзінің алғашқы DELPHI 3, DELPHI4, DELPHI5, және жаңа DELPHI7 версиясына дейін көптеген сатыда дамып келіп интерфейс мүмкіндігін барынша жақсартты. Соңғы версиясына дейін жаңа концепциялар, техникалық мысалдар мен аспаптары жасалынып келеді. Жаңа құрал саймандар панелінің мүмкіндіктері мен түрлі берілгендер қорымен байланыс жасау, басқа программалардағы мәліметтерді шақырып DELPHI да өңдеу сияқты жұмыстары кеңінен келтірілген.
Бұл бизнес бұрын жүргізілмеген және сатылулар болмаған. Бар болса да ірі компаниялар бағдарламалық өнімді толығымен үлкен көлемдегі сомада сатып алған және бағдарламалар сұраныс бойынша құрылған. Осы мерзімге анық тапсырыс беруші «Қалалық қаржы » мекемесі болып табылады.
Компьютер бағасы - 120000 тенге Принтердің бағасы -46000 тенге CD-R дискісінің бағасы-150 теңге Дискетаның құны -100 теңге. Барлығы: 166250 т. Өнімді өндіруде және оны сату процесін жүзеге асырған басқа ұйымдарға қажеттілік тумайды. Жоғарыда көрсетілген позициялар бойынша шығын -166250 т.
Несиені «Халық банкі» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі атынан алғандықтан мекеме кепілдік ретінде үлкен көлемде жылжымайтын мүлікті қоюына болады. Бағдарламалық өнімдер нарығының дамуына байланысты сату көлемінің төмендеуі байқалмайды. Басқа жағдайда деректерді жетілдіруге болады немесе жаңа бағдарламалық өнімдер шығарылады. Қысқа мерзімді мақсаты өнімді шығаруды бастау және бағдарламалық өнімнің CD дисктерін тарату. Болашақ мақсат – бағдарламалық өнімнің түрлерін кеңейту және сату көлемін арттыру.
ҚОРЫТЫНДЫЖұмыстын мақсаты – Borland Delphi 6 программалу ортасында Си тілін үйрететін электрондық оқулықты құру. Бүгінгі таңда студенттер үшін электрондық оқүлық жоғары оқу орындарында оқыған барлық жылдардың барлығында да өздері толықтырып отыра алатын және қорытынды емтиханға дайындылуға көмектесетін мәліметтер қоры болып келеді. Электрондық оқулықтармен жұмыс істеу әрбір студенттің өз мүмкіндігін есепке ала отырып, оқып үйрену ісін жеке дара жүргізуі болып саналады. Білім беру саласында электрондық оқулықтарды пайдалану студенттердің танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға, шығармашылықпен еңбек етуге жағдай жасайды. Оқу материалы студентке компьютер арқылы тез, жылдам түсіндіріледі. Заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде электрондық оқулықтарды пайдалану – білім берудің жаңа технологиясының бір түрі ретінде қарастыруға болады. Осы мақсатпен мен дипломдық жұмысымда Borland Delphi 6 программалу ортасында Си тілін үйрететін электрондық оқулығын құрдым. Дипломдық жұмыстың мақсаты – оқу процессін қазақ тілінде жасалған электрондық оқулықтарымен қамтамасыз ету. Электрондық оқулықты құру үшін алдымен Microsoft Word программада оқулыққа кіретін мәтіндер теріп алынды, көрсетілетін мысалдардың программалары Turbo C программалау ортасында компиляциядан өткізілді.
ТҮЙІНДипломдық жұмысының тақырыбы - «Бағдарламалау тілдері» пәнінен Си тілін үйрену электрондық оқулық құру. Дипломдық жұмыстың мақсаты – оқу процессін қазақ тілінде жасалған электрондық оқулықтарымен қамтамасыз ету. Электрондық оқулықты құру үшін алдымен Microsoft Word программада оқулыққа кіретін мәтіндер теріп алынды, көрсетілетін мысалдардың программалары Turbo C программалау ортасында компиляциядан өткізілді. Дипломдық жұмысының нәтижесінде - Borland Delphi 6 программалу ортасында Си тілін үйрететін электрондық оқулығы құрылды. “Бағдарламалау тілдері» пәнінен Си тілін үйретуші электрондық оқулығын білім саласында жұмыс істеудің оқу құралы ретінде ұсынып отырмыз.
Целью дипломной работы является создание электронного учебника на казахском языке. Для создания электронного учебника использованы среда программирования Borland Delphi 6. Результатом дипломной работы является электронный учебник для изучения языка программирования Си по дисциплине “Языки программирования”» Предлагается данный электронный учебник использовать в учебном процессе как для студентов очного отделения, так и в дистанционном обучении. SUMMARY The Subject of the degree work - "Making the electronic textbook for study of the programming language C on discipline "Programming languages"" Purpose of the degree work is a making the electronic textbook on kazakh language. For making the electronic textbook are used ambience of the programming Borland Delphi 6. The Result of the degree work is an electronic textbook for study of the programming language C on discipline "Programming languages"". It Is Offered given electronic textbook to use in scholastic process both for student очного branches, and in remote education. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕРКамардинов О. TURBO C және TURBO C++ тілдерінде программалау. Түркістан, ХҚТУ баспасы, 2005. - 104 бет Бочков С. О., Субботин Д. М. Язык программирования СИ для персонального компьютера.- М.: Радио и связь, 1990. - 384с. Джонс Р., Стюарт Я. Программируем на СИ / Пер.с англ., предисл. М.Л.Сальникова, Ю.В.Сальникова. - М. : "Компьютер", ЮНИТИ, 1994. 236с.: ил. Могилев А.В. и др. Информатика:Учеб.пособие/А.В.Могилев, Н.И. Пак, Е.К.Хеннер; Под ред. Е.К. Хеннера. - М. : Академия, 2000. – 816 с. - (Высш. образование). Донской М. Интернет и пользовательский интерфейс. // Мир Internet. 1999. Чинер Р. Язык Турбо Си: Пер.с англ.-М.:Мир,1991.-384с.:ил. Культин Н.Б. С/С++ в задачах и примерах. – СПб.: Петербург, 2005. – 288 с.: ил. Керниган Б., Ритчи Д., Фьюэр А. Язык программирования Си. – М.: Финансы и статистика, 1985. Уинер Р. Язык Turbo Cи: Пер. с англ. – М.: Мир, 1991. – 384 с.: ил. Уэйт М., Прата С., Мартин Д. Язык Си. Руководство для начинающих: Пер. с англ. – М. Мир, 1988. – 512 с.: ил. Вирт Н. Алгоритмы и структуры данных: Пер. с англ. – М.: Мир, 1989. – 360 с.: ил. Зелковиц М., Шоу А., Гэннон Дж. Принципы разработки программного обеспечения: Пер. с англ. – М.: Мир, 1982. – 386 с.: ил. Мик Б.И. др. Практическое руководство по программированию: Пер. с англ. – М.: Радио и связь, 1986. – 168 с.: ил. Фокс Дж. Программное обеспечение и его разработка: Пер. с англ. – М.: Мир, 1985. – 368 с.: ил. Язык компьютера /Под ред. и с предисл. В.М. Курочкина. Пер. с англ. – М.: Мир, 1989. – 240 с.:ил. Березин Б.Н., Березин С.Б. Начальный курс C и C++. M., 1998. Цимбол А.А., Майоров А.Г., Козодан М.А. Turbo C++. Язык и ero применение. M., 1993. Подбельский В.В. Язык Си ++. М.,1995. Кучеренко В. Язык программирования C++ для начинающих и не только. M., 2001. Крячков А.В. и др. Программирование на C и C++. Практикум. M., 2000. Голуб А.И. Си и C++. Правила программирования. M., 1996. Костюкова Н.Н. Программирование на языке Си. Новосибирск, 2003. Стивен П., Тимоти C. MOHK. B примерах Borland C++ . Минск, 1996. Стивен П. Язык программирования C++. M., С-П., Киев, 2003. Тождо У., Гемпел Л. Язык Си. M., 1997. Прокофьев Б.Н. и др. Графические средства Turbo C, Turbo C++. M., 1992. Болски М.И. Язык программирования Си. M., 1988. Камардинов О. Информатика, 2-бөлім. Ш., 2000. Камардинов О. Информатика. A., 2005. Собоцинский В.В. Практический курс Turbo C++. М., 1993. Рассохин Д. От Си к Си++. M., 1993. Ашарина И.В. Основы программирования на языках C и C++. M., 2002. Скляров В.А. Программирование на языках C и C++. M. : Высшая школа, 1996. Нортон П., Иао П. Программирование на Borland C++ для Windows 95. Kиeв, 1996. Коменский Я.А. Избранные педагогические сочинения.- М.: Педагогика, 1982. АННОТАЦИЯ Диплом кіріспеден, үш бөлімнен, сегіз бөлімшелерден, 30 суреттен, қорытындыдан және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады. Диплом көлемі 74 беттен тұрады. Дипломдық жұмысының тақырыбы «“Бағдарламалау тілдері” пәнінен Си тілін үйрену электрондық оқулық құру». АННОТАЦИЯ Диплом состоит из введения, трех разделов, восьми параграфов, 30 рисунков, заключения и списка использованной литературы. Диплом состоит из 74 страниц. Тема дипломной работы - «Создание электронного учебника для изучения языка Си по дисциплине “Языки программирования» ANNOTATION The Diploma consists of introduction, three sections, eight paragraphs, 30 pictures, conclusions and list of the used literature. The Diploma consists of 74 pages. Subject of the degree work - "Making the electronic textbook for study of the language C on discipline "Programming languages". жүктеу/скачать 1,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|