Мазмұны нормативтік сілтемелер
жүктеу/скачать 5,46 Mb. Pdf көрінісі
|
disser (2)
| Студенттердің
шығармашылық ойлауын дамытудың орта факторларының бірі ретінде оқытуды көрсете отырып, барлық басқа қалыптастырушы әсерлердің арасындағы оның рөлі мен орнына толығырақ тоқталайық. Бұл ретте дамыта оқытудың өзіндік мүмкіндіктерін, осы мүмкіндіктердің шекараларын анықтаймыз. Шетелдік педагогикалық ой өкілдерінің көпшілігі оқытудың ойлаудың дамуына айтарлықтай әсерін жоққа шығарады. Зияткерлік дамудың өзі оқуға байланысты емес ішкі заңдылықтарға сәйкес өтетін дербес процесс ретінде түсіндіріледі. Бұл жағдайда оқыту педагогикалық процесті білім алушының интеллектуалды дамуына бейімдеудің шарты ретінде қарастырылады. Басқаша айтқанда, педагогикалық процесс дамуды қажет етеді. Мұндай тәсілдің негізінде зияткерлік дамудағы тұқым қуалаушылық рөлінің басымдығы туралы тұжырым жатыр [Г.Айзенк, К.Джексон және т.б.]. Сонымен қатар, басқа көзқарас бар. Ол психиканың барлық түрлері мен формалары – қарапайым сенсорлық реакциядан бастап шығармашылық мінез- құлыққа дейін – индивидтің бейімделуінің біртіндеп күрделенетін түрлері болып табылады. Шығармашылық ойлау, мінез-құлық формасымен әрекет ете отырып, жаттығуға, оқытуға беріледі [Ф.Бартлетт, Ю.Мальтцман және т.б.]. Сонымен, бір жағдайда зияткерлік даму табиғи заңдарға бағынышты процесс ретінде, екіншісінде — зияткерлік дамудың ішкі заңдылықтарымен байланыссыз жаттығу заңдарына бағынышты процесс ретінде ұсынылған. Педагогика ғылымында ХХ ғасырдың 30-шы жылдары жеке тұлғаның жан- жақты дамуына бағытталған оқыту жүйесі ұсынылды. Оның негізгі тезисі адамның зияткерлік дамуы, оның жалпы дамуы сияқты оқумен байланысты болды. Бұл идея Л.С.Выготскийдің көзқарастары мен оның оқушыларының еңбектерінде ашық көрсетілген. Л.С.Выготский дұрыс ұйымдастырылған оқыту ақыл-ойдың дамуына алып келеді, оқуға мүлдем мүмкін емес болатын бірнеше процестерді жанданырады деп сендірді [53, б.450]. Сонымен қатар, ол оқыту адамның табиғи емес, тарихи ерекшеліктерін дамыту процесіндегі ішкі қажеттілік және жалпы сәт екенін атап өтті. 48 Егер тұжырымдаманың негізгі идеяларын жинақтаса, онда олар келесі ережелерге негізделеді: 1) оқыту шығармашылық ойлауды дамытады; 2) оқыту интеллектуалдық дамудың психофизиологиялық мүмкіндіктерін ескереді және оны «жақын даму аймағы» шегінде басып озады; 3) шығармашылық ойлауда оқыту және дамыту үдерістері тығыз диалектикалық бірлікте өтеді: оқыту оған беймәлім емес зияткерлік даму процесін қамтиды; 4) шығармашылық ойлауды дамыту тұлғаның жан-жақты дамуымен тығыз байланысты және тарихи қалыптасқан «ойлау стилін» берудің нысаны ретінде көрінеді. Педагогикада осы идеялардың негізінде көптеген реңктері, тәсілдері бар жүктеу/скачать 5,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|