Әдебиет: [1] [2] [8] [9] [10] [11] [12]
33 кредит саны № 26 дәріс Тақырып: Ағаш ойлары.
Дәрістің мазмұны: Ағаш оюдың түрлері
Ағаш оюдың әдістері
Мақсаты: Ағаш оюдың әдіс - тәсілдерін оқушыларға меңгерту.
Ағаш оюларының үлгілері “Сыңар мүйіз” өрнегі геометриялық және “жапырақша” деп аталатын бар болғаны екі өрнектік элементтен құралып тұр. Өрнектің бұл үлгісін ортасынан бір бүктеп, беттестіріп, әрбір элементті бірімен бірі дәл керек еді.
Яғни, бұл өрнек тең пропорциялы немесе симметриялы оюдың мұндай қарапайым үлгілерін екі не төрт бүктелген қағаздан қиып та жасауға болады. Әдетте, кәдімгі сандықтардың оюлары осы тәсілмен қиылып алынады. Бүктелген қағаздан қиылған өрнектер міндетті түрде симметрия болып шығады. Бұл тәсіл ірі, қомақты өрнек үлгілерін жүйелеуге қолайлы болғанымен, көркемдік мәндерінің жағдайлылығынан көрушілерін жолықтырып жіберуі мүмкін. Сондықтан да өрнектен қиып жасауға мүлде келмейтін еркін шешімді симметриялық түрлері де болады. Әрине, симметриялық өрнектерден де күрделі құрылымдағы ою композициясын жасауға болады. Ол үшін бір-екі өрнектің элементі ғана пайдалану тыс артық, жұтандық етеді.
Ағаштағы ою үлгісінің күрделі де тартымды болып шығуы үшін ескі оюындағы секілді көптеген өрнектің элементті аралас қолдану керек. Оның үстіне өрнек шашақтарын теп-тегіс бір ғана жазықтық бетіне емес, екі немесе үш жазықтыққа (бірінен бірі жоғары-төменді) бедерлеу ретті. Сонда бір оюдың нақышынан екінші оюдың нақышы оқшауланып, іріленіп, тұрпаттанып көрінеді. Ал мұның үстіне үлгісі еркін немесе асимметриялы болса, ажарлана, әрлене түседі. Мысалы Ахмет Иассауи ғимараты есігінің оюы қандай тартымды десеңші. Алайда, мұндай тым күрделі ою нақышын бірден бедерлей алу мүмкін
емес. Ондай асқан шеберлікке үздіксіз еңбектену арқылы ғана көтеріле аласың. Оюды толық бедерлеп біткен соң, үстінен бояуға да болады.
Алайда, ағаш оюларының бәрі бірдей үстінен сырлауды қажет етпейді сондықтан, майлы бояумен бояуға келетін ою үлгілерін ғана бяуға болады.