«Мәдениет және өнер институты»

1. Анисимов Н.Н. и др. Черчение и рисование. М., 1983.

2. Борисов Д.М. и др. Черчение. М., 1980.

3. Ботвинников.А.Д. Об актуальных вопросах методики обучения черчению. М., Просв., 1977.

4. Ботвинников.А.Д. Виноградов В.Н. и др. Черчение, учебник. М., Просв., 1980.

5. Ботвинников.А.Д.Ломов Б.Ф. Научные основы формирования графических знаний, умений и навыков. М., 1979.

6. Методика обучения черчению. Подрез Е.А. Василенко. М., Просв., 1990.

7. Виноградов В.Н. Внеклассная работа по черчению. М., Просв., 1980.

8. Виноградов В.Н. Методика факультативных занятий по черчению. М., Просв.,1978.

9. Владимиров Я.В. Моделирование изображений по черчению. М., Просв., 1966.

10. Владимирский Г.А. Наглядные изображения в проекциях М., 1961.

11. Воротников И,А. Занимательное черчение. М., Просв., 1990.

12. Дембинский С.И. Методика преподавания черчения. М., Просв., 1977.

13. Есмұқан Ж.М. Сызу. 9 сынып. Алматы, Мектеп, 2005.

14. Кузьменко В.И., Косолапов М.А. Методика преподавания черчения. М., Просв., 1981.

15. Программа черчения РК. Издательство «Рауна». Алматы, 1999.

16. Есмұқан Ж.М. Міндетті графикалық жұиыстар. Алматы. Мектеп. 2005.

17. Есмұқан Ж.М. Әдістемелік нұсқаулар. Алматы. Мектеп.2005.

1. Кузин А.А. Краткий очерк историй развития чертежа в России М., 1956

2. Макарова М.Н. Таблицы по черчению. М., 1982

3. Николаев М.Н. Проведения олимпиад по черчению. М., 1981.

4. Севастопольский Н.О. Уроки черчения в школе. М., Просв., 1981.

5. Якиманская И.С. Развитие пространственного мышления школьников. М., 1980.

Дәрісханалық (дәріс, практикалық, семинарлық, лабораториялық, және студиялық сабақтар) және дәрісханадан тыс (ОЖСӨЖ: курстық және дипломдық жұмыстары, СӨЖ тапсырмалары) сабақтардың оқу әдебиеттерімен қамтылуын көрсетеді.

1. Сызу – кеңістікті елестету қабілетін дамыту құралы.

2. Сызу – техникалық ақпараттарды таратудың ең негізгі құралы.

Дәріс мақсаты:

Студенттерді жалпы білім беретін мектептегі сызу пәнінің оқытудың

маңызымен, мақсат-міндеттерімен таныстыру.

Тақырыпта қолданылатын сөздер: кеңістікті ойлау, елестету, графикалық мәдениет, стандарттар,техникалық ақпарат және т.б.

Қарастырылатын негізгі сұрақтардың қысқаша мазмұны:

1. 
   Сызба - кеңістікті елестету қабілетін арттырудың тәсілдерінің бірі
   
2. 
   Сызу – техникалық ақпараттарды тарату құралы
   

(Сызу курсының) жалпы білім беретін пән ретінде сызу курсының маңызы оқушылардың кеңестіктегі (пішіндердің) формолардың жазықтықтағы кескіндердің теориялық негізімен қарулануы проекциялау әдісін меңгеруі болып табылады.

Оқушылардың ойлау және танымдық қабілеттерін дамытуда, тұлғаны тәрбиелеуде шығармашылыққа, құрастыруға, талаптануы мен қабілетін арттыруда сызудың маңызы зор.

Сызу курсының басты міндеті – оқушылардың техникалық ойлауын (қалыптастыру) кеңістікті елестетуін, графикалық кескіндердің көмегімен техниканы тану қабілетін қалыптастыру.

Сонымен қатар, сызу жалпы білім беретін оқу пәні ретінде оқушылардың эстетикалық талғамын қалыптастыруға да септігін тигізеді. Сызу сабағында оқушыларды көркем жобалау негіздерімен немесе дизайнмен таныситырудың мүмкіндігі мол. (ағылшын тілімен design –замысел, проект, конструкция, рисунок, композиция) сабақ барысында тұрмыстық және дайын бұйымдарды (немесе олардың иллюстрацияларын) көрсетіп, олардың сыртқы көрінісін және (қолданылу мақсатын) атқаратын қызметін жәіктеп талдаған пайдалы.

Сызу оқыту міндеттеріне оқушыларды анықтала және арнаулы әдебиеттермен өз бетінде жұмыс жасауға дайындау да кіреді.

Сызу курсының құрылымы мен мазмұны

Оқушылардың басым көпшілігі үшін графикалық дайындық екі кезең бойынша жүзеге асады:

1. 
   Оқушылардың еңбекке баулу, математика және басқа пәндерді оқу процесінде алған сызбаны оқу, безендіру және орындау туралы мәліметтерді насихаттау;
   
2. 
   Сызу курсын жүйелеп оқыту.
   

Оқу бағдарламасы бойынша сызуды оқыту мазмұны анықталады.

(Бағдарлама) ІХ сыныпта сызу курсы мынадай негізі тақырыптарды қамтиды:

«Сызбаларды орындау ережелері және геометриялық салулар», «Проекциялау әдісі», «Аксонометриялық проекциялар», «Өзара перпендикуляр жазықтықтарға тік бұрыштап проекциялау», «Көріністер», «Қималар және тіліктер»

1. Методика обучения черчению. Под ред. Е.А. Василенко. М., Просвещение, 1990.Стр.16-19

2. Дембинский С.И., Кузьменков В.И. Методика преподавания черчения в средней школе. М., Просвещение, 1977. Стрь16-23.

3. Эйдельс Л.М. Методика преподавания черчения. М., Просв., 1968. Стр. 19-32.

4. Дембинский С.И. Основы методики обучения черчению. М., Просв., 1966. Стр. 112-117.

2 апта.

Кредит сағат 3

2 дәріс

Тақырып: Мектептегі сызу оқулығына талдау.

Дәрістің мазмұны:

1. 9 сынып оқушыларына арналған сызу пәні бағдарламаларының құрылымы.

2. Орындауға міндетті графикалық тапсырмалар.

3. Әдістемелік нұсқау.

Жалпы білім беретін мектептерге арналған жаңа оқу жоспары бойынша сызу курсын оқыту, тек 9 сыныпта, аптасына 2 сағаттан, жалпы 68 сағат көлемінде қарастырылған. Осндықтан мұғалім әр сабаққа мұқият дайындалып, оны ұйымдастырылған жоғары әдістемелік деңгейде өткізуі керек.

Сызу пәнінің бағдарламасы құрастыру элементтеріне, пішінді және нәрсені, оның бөліктерін кеңістікте орналастыруын, яғни оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытуға бағытталған.

Теориялық материалды оқыту сызбаларды орындаумен шектеседі. Сызуға арналғсан тапсырмаларды оқулықта берілген үлгілерге сүйене отырып, мұғалім таңдап алады. Мұндай сызбалардың кейбіреулері жаттығуларды орындауға арналған дәптерге, ал екінші бөлігі, яғни міндетті графикалық жұмыстар – сызба сызығына орындалып, жинақ етіп тігіледі.

Теориялық материалды меңгеру сапасын бақылау мақсатында оқу процесінде тестілеу өткізіп отыру ұсынылған. Бағдарламадағы негізгі тақырыптарға тест сұрақтарын жасау міндеттелген.

Сызбаларды орындауға және көбейтуге арналған қазіргі заман техникасымен жабдықталған кәсіпорындарға экскуроия жасау ұсынылады:

Оқушылардың білімі мен шеберліктеріне қойылатын негізгі талаптар:

Оқушылар мыналарды білуі керек:

─ сызбаларды безендірудің жалпы ережелерін; форматтар, масштабтар, сызба сызықтары, сызба шрифтілері, өлшемдер түсіру;

─ параллель және тік бұрышты проекциялау әдістерін, проекциялаудың негізгі қасиеттерін;

─ аксонометриялық проекцияларды алу тәсілдері және тік бұрышты изометрия мен қиғаш бұрышты диметрияның координаты остерінің орналасуын, сонымен бірге бұрмалану көрсеткіштерін;

─ өзара перпендикулар екі және үш проекция жазықтықтарына тік бұрышты проекциялау негіздерін;

─ негізгі және қооымша көріністерді алу тәсілдерін, оснымен бірге көріністерді сызбада орналастыру ережелсі;

─ қималар мен тіліктердін сызбада орындалуы мен белгілену ережелерін, қима мен тіліктін айырмашылығын.

Окушылардын қолынан келуі керек:

─ сызба құралдарын ұтымды және орынды пайдалану;

─ өзара параллель және перпендикуляр түзулер жүргізіп, кесінді мен шеңберді тең бөліктерге бөлу;

─ екі түзудің, екі шеңбер доғасын, түзу мен шеңбер доғасын берілген радиуо арқылы түйіндестіру;

─ параллелепипед, призма, пирамида, цилиндр, конус және тордың акоснометриялық праекцияларын тұрғызу;

─ берілген екі проаекциясы бойынша детальдің үшінші проекциясын тұрғызу;

─ қарапайым нарселердің формасын сызбасына қарап талдау және оның акоанаметриялық кескінін тұрғызу.

─ орташа қиындықтағы ( онша күрделі емес) болшектің басты көрінісін дұрыс таңдап, қажетті кекіндер санын орындау;

─ нәрсенің кеңістіктегі орнын негізгі проекциялар жазықтықтарына қатысты өзгерту;

─ сызбаға қажетті қималар мен тіліктерді орындву.

Мұғалім озат оқушыларды тәжірибелеріне және әдістемелік әдебиеттерге сүйене отырып, пән бойынша алдын-ала тақырыптық жоспар құруы керек. Жоспар әрқашан сын көзбен бағаланып, алып-қосарлары болса, өзгертіліп отырылуы қажет.

Әдебиет: 1. Есмухан Ж.М. Черчение. Алматы. Мектеп, 2005г.

2. Черчение. Учебник для общеобразовательной школы. Под ред. Виноградова В.Н. М., Просвещ., 1987.

3. Методика обучения черчению. Под ред. Е.А. Василенко. М., Просвещение, 1990.Стр.16-19

4. Дембинский С.И., Кузьменков В.И. Методика преподавания черчения в средней школе. М., Просвещение, 1977. Стрь16-23.