Мәдениет пен өркениеттегі ғылым



жүктеу/скачать 0,64 Mb.
Дата22.10.2023
өлшемі0,64 Mb.
#187440
Байланысты:
ғылым дін

ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ДІН

ОРЫНДАҒАН: КЕНЖЕКЕНОВА ГУЛСАРА МНПМНО-23

Берішбай Аминат МНПМНО-23

1. ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ДІН

  • 1. ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ДІН

  • 2. Дін

  • 3. Ғылымның әлемнің діни қабылдауына әсері

  • 4. Дін және ғылым диалогы

  • 5. Ғылымның әлеуметтік мәртебесі және дінге қарым-қатынастың өзгеру динамикасы.

ҒЫЛЫМ Қоғамдық сананың басқа формалары сияқты, ғылым да шындықтың адам санасында бейнеленуі. Ғылымның мәнін түсіну үшін оның шығу себептерін, шындықты бейнелеу ерекшеліктерін және қоғам дамуындағы рөлін білу қажет.

Жалпы тұрғыда ол жүйелі білім мен ғылыми тежірибені меңзесе, ал арнайы мағынада ғылыми әдістер арқылы жинақталтан логикалық білім жүйесін көрсетеді. Яғни ғылым ғылыми білімдерді ғана емес, сол білімдерге қол жеткізудің барлық жолдары мен әдістерін түгел қамтитын біртұтас кешенді жүйе.

Жалпы тұрғыда ол жүйелі білім мен ғылыми тежірибені меңзесе, ал арнайы мағынада ғылыми әдістер арқылы жинақталтан логикалық білім жүйесін көрсетеді. Яғни ғылым ғылыми білімдерді ғана емес, сол білімдерге қол жеткізудің барлық жолдары мен әдістерін түгел қамтитын біртұтас кешенді жүйе.

ДІН

Дін денегіміз - әлемді танудың ерекше форматы, жоғарғы күштерге сену арқылы моральдық нормалар мен әр түрлі культтық дәстүрлерге бағыну.

Дін қоғамдық үлкен жүйенің бір бөлігі болып табылады. Діннің жүйелік құрылымы өте күрделі.

Ол негізінен үш түрлі элементтерден тұрады.

1. Дінисанадан;

2. Діни мінәжаттан;

3. Діни ұйымдардан.

Ғылым мен дін «қақтығысының» тарихи алғышарттарына қысқаша шолу жасап өтелік. Антикалық кезеңде ғылым мен дін арасында қақтығыс жайлы сөз қозғаудың өзі артық. Өйткені ол кездері дін саяси биліктің панасында болатын. Сондықтан дінге қайшы келу, мемлекетке қарсы келу дегенге саятын.

Ғылымның әлемнің діни қабылдауына әсері

  • Дін мен ғылымның арақатынасы күрделі.
  • Дін сенімге, ал ғылым -- танымға негізделген.
  • Дін мен ғылым жаратылыс мәселесінде кереғар пікірде.
  • Дін -- жаратушы Кұдайдын барлығын мойындайды.
  • Ал Ғылым Жаратылыстын өздігінен болғанын
  • далелдеуде.
  • Ғылым Жаратылыс заңдылықтарын зерттейді.

ДІН ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ ДИАЛОГЫ

  • Дін мен ғылым байланысының мәселесі соңғы 3 ғасыр бойы ғылыми зерттеулер көп жасалған. Христиандык батыс әлемінде жиі колға алынған.
  • Еуропада қайта өрлеу кезеңінен кейін пайда болған ғылымның автономдық күресінің бір жанамасын Ислам дүниетанымы тарихының ішінен табатын болсақ қателесеміз.
  • Ғылым - дуниетану, рухани өндірістің калыптаскан ерекше турі.
  • Оның өз мекемелері (ғылыми- зерттеу институттары, зертханалар т.С.С.), ғылыми кауымдастықтары, зерттеу жабдыктары, акпарат алмасу
  • (журналдар конференциялар т.с.с.)

Ғылымның әлеуметтік мәртебесі және дінге қарым-қатынастың өзгеру динамикасы.

  • Дін мен ғылымды еш уақытта бітіспейтін мүлдем қарсылықты дүниелер ретінде көрсету XVIII ғасырда кең жайыла бастағаны мәлім. Ал ол үрдіс әлемде коммунистік режим дүрілдеп тұрған XX ғасырдың орта шенінде нағыз шарықтау шыңына жетті. Тіпті, қаншама зерттеушілер расында солай екен деп ғылым мен дінді бір-бірінен бөліп қарауды қағида қып ұстанды.
  • Ал енді бүгін ақиқат көзімен тарихи мәліметтерге үңілсек, дін мен ғылымның бір-бірімен ұдайы үйлесімділікте болғанын көреміз. М.Борн, М.Планк, В.Гейзенберг, К.Ф. фон-Вейцзекер, П.Иордан және басқа да әйгілі физиктер осы шындықты тілге тиек еткен.
  • Әйгілі Линней мен Кювье, геологияның атасы Ляйель, сонымен қатар Эйнштейн, Бергсон, Планк, Джине, Лодж секілді танымал ғалымдар да құдайға сенген

Ғылымның әлеуметтік мәртебесі және дінге қарым-қатынастың өзгеру динамикасы.

  • Дін мен ғылым бір ақиқаттың екі жүзі.
  • Тек қана құрғақ ғылым үйренгенде айла мен күмән туындаса, бір жақты дінді ғана үйренген кезде фанатизм туады.
  • Міне, сондықтан ғылым мен технолгияның жетістіктері адамның тәндік қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін ғана емес, негізгі жаратылу мақсатын танып-біліп, өмірін соған қарай өрбіту жолында қолдану қажет.

Назарларыңызға рахмет!


жүктеу/скачать 0,64 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет