Механикалық толқындар
Серпінді ортада тербелістің таралу процесін толқын дейді.Мұндай орта бір бірімен байланысқан тербеліс жасайтын бөлшектердің үлкен санынан тұрады.Егер бір бөлшек тербеліске түссе,ол таралатын толқынның көзі болады.
Мысалы,тыныштықта тұрған су бетіне тас лақтырсақ,оның түске жерінің айналасында дөңгелектенген толқын өркештері мен ойыстары пайда болады және олар толқынның таралу жылдамдығымен жанжаққа бірдей тарай бастайды.(27-сурет).Көршілес екі өркештің немесе екі ойыстың арасын толқын ұзындығы дейді.
( 27-сурет)
Егер бөлшектер тербеліс таралатын түзудің бойымен тербелетін болса,онда мұндай толқынды қума толқын дейді,ал бөлшектердің тербелісі толқынның таралу бағытына перпендикулияр болса,онда мұндай толқын көлденең толқын деп аталады.Қума толқын серпінді көлемі бар орталарда (ауа,серіппе),ал көлденең толқын серпінді формасы бар ортада (су беті,арқан бойымеен болатын тербелістер)пайда болады.
Толқынның тарау жылдамдығы толқынның ұзындығының тербеліс периодына қатынасымен өлшенеді.
бұдан (2)
Мұндағы тербеліс жиілігі , циклдік жиілік.
Жазық толқынның теңдеуі.Егер толқын кезінде тербелмелі шаманың өзгерісі
немесе заңдылығымен өзгерсе,онда толқын көзінен белгілі бір S қашықтығында тұрған нүктеге тербеліс уақытына кешігіп жетеді.
(3)
Мұндағы А-амплитуда, циклдік жиілік, бастапқы фаза.
у
О х
осі бойымен таралатын жазық синусоидальды толқынның теңдеуі
(4)
Мұндағы .Егер және екендігін ескерсек,онда
(5)
Егер орнына кәдімгі жиілігін қойсақ, болғандықтан;
(6)
Достарыңызбен бөлісу: |
