Мехатроника 1 Бөлім mechatronics
Техникалық талаптарды әзірлеу
жүктеу/скачать 11,25 Mb. Pdf көрінісі
|
Мехатроника 1 том Баймухамедов М.Ф., Джаманбалин Қ.Қ.,Ақгул м.К.
- Бұл бет үшін навигация:
- Техникалық талаптарды төрт топқа бөлуге болады.
| 4.5.3 Техникалық талаптарды әзірлеу
Конструкторлық есептерде өзара байланысты талдаудан бастап, конструкторға қажетті мехатронды модульге қойылатын нақты тұжы- рымдалған техникалық талаптарға дейінгі жол жоғарыда қаралғанға қарағанда неғұрлым күрделі болуы мүмкін. Бұл жол ғылыми-зерттеу әзірлемесі, үлгілеу, аралық макеттеу сияқты мехатрондық модульді құрудың сатылары арқылы өтуі мүмкін, сондай-ақ конструктордың қатысуымен әрдайым орындалмайтын есептік және эксперименталдық жұмыстармен қатар жүруі мүмкін. Техникалық талаптар тізбесінде бай- ланыстың өзі емес, мехатрондық модульдің техникалық сипаттамалары және оны пайдалану шарттарын көрсететін параметрлер беріледі [11]. Техникалық талаптарды төрт топқа бөлуге болады. Бірінші топ. Геометриялық және конструктивтік сипаттағы шектеулер- ден тұратын талаптар. Тұжырым үлгісі: осьаралық қашықтықтың шекті ауытқуы ±0,5 мм. Екінші топ. Техникалық немесе физикалық ұғымдардың көмегімен көрсетілген, мөлшері бар сандар түрінде жазылған талаптар. Тұжырым- даманың мысалы: шығу буынындағы қарсылық күші 100 Н-дан артық емес. Үшінші топ. Конструкциядағы сандық және геометриялық шектеу- лермен белгіленген ұғымдарды қамтымайтын сөздік түрінде көрсетілген талаптар. Мысал тұжырым: құрылғы жылдам болуы керек. Төртінші топ. Күрделі ұғымдардың немесе математикалық тәуелді- ліктердің көмегімен қалыптасқан талаптар. Тұжырымдаманың мысалы: жұмыс органының орнын ауыстыру уеңдеумен сипатталатын траектория бойынша жүзеге асырылуы тиіс. Талаптардың бірінші тобы конструкцияланатын мехатрондық модульді орнату орнына байланысты шектеулерді анықтау нәтижесінде айтарлықтай толықтырылады. 87 Талаптардың екінші тобы едәуір дәрежеде мехатрондық модульдің сыртқы шеңберімен өзара байланысын және принциптік схеманың ерек- шеліктерін сандық бейнелеу нәтижесі болып табылады. Сандық түрде анықталған (мысалы, беріліс қатынасы сияқты) нақты техникалық ұғымдардың көмегімен көрсетілген талаптарды конструктивті іске асыру әртүрлі түрде жүзеге асырылуы мүмкін. Талаптарды жазудың мұндай түрінің артықшылығы өте үлкен, өйткені ол белгісіздік әкелмейді және конструкцияның дұрыстығын объективті тексеру құралы болып табы- лады. Екінші топқа қатысты айтылған талаптардың барлығын төртінші топқа жатқызуға болады. Талаптардың үшінші тобына ерекше тоқтау керек. Техникалық талап- тарды жазудың ауызша нысаны көп жағдайда нақты физикалық карти- наны формалдау процесінің аяқталмағанын көрсетеді. Кейде ол қандай да бір өзара байланыстардың сандық жағы туралы ақпараттың болмауынан немесе «мехатрондық модуль-шеңбер»мехатрондық жүйесіндегі қандай да бір процестердің мәнін білмеу салдарынан туындады. Жиі жалпы ұғымдар арқылы ауызша тұжырым көптеген ашылмаған байланыстарды біріктіреді. Мұндай Тұжырымдаманың мысалы: «Мехатронды модуль құрастыру және бөлшектеу кезінде пайдалануға ыңғайлы болуы тиіс». Өзі үшін техникалық тапсырманы нақтылайтын және толықтыра- тын Конструктор мехатрондық модуль мен қызмет көрсетуші персо- нал арасындағы неғұрлым маңызды өзара байланысты қарап, осындай тармақты ашып көрсетуі тиіс. Бірақ бұл барлық техникалық талап- тарды қоспағанда, барынша толық формалдауға ұмтылу керек дегенді білдірмейді. Қажетті формализация дәрежесі бір жағынан оны жүзеге асыру қиындықтарымен, екінші жағынан – құрастырудың келесі кезеңдерінің талаптарымен анықталады. Конструкциядағы талаптарды іске асыру процесі техникалық талаптарға кері өзара іс-қимылдармен сүйемелденеді. «Талаптарды іске асыру» ұтымды пайызын жүзеге асыру үшін конструктор техникалық талаптардың параметрлерімен рұқсат етілген шектерде өзгеруі мүмкін. Сондықтан талаптарда тек номиналды ғана емес, сонымен қатар салына- тын шамалардың шекті мәнін де көрсету маңызды. Егер конструкциялаудың жалпы бағыты таңдалмаған болса, меха- тронды модульге қойылатын талаптар тұжырымдалуы мүмкін емес. Бұл жағдайда мұра қайтыс болған қатысушының ортақ мүліктегі үлесіне, ал мүлікті заттай бөлу мүмкін болмаған кезде-үлестің құнына қатысты ашылады. Техникалық талаптардың аяқталған тізбесі әрқашан таңдалған жұмыс бағыты туралы конструктор ұсыныстарының айқын- дылық дәрежесін көрсетеді. |