Тақырып 10. Бақылау ЕББҚ бағалау әдісі ретінде Тақырып сұрақтары: Бақылау әдісінің анықтамасы және негізгі ерекшеліктері
ЕББҚ бар баланы бақылаудың кезеңдері мен алгоритмі.
Бақылау нәтижелерін ресімдеу
Дәріс тезистері Бақылау-бұл зерттелетін объектінің мінез-құлқын мақсатты және ұйымдастырылған қабылдау мен тіркеуден тұратын сипаттамалық психологиялық-педагогикалық, зерттеу әдісі.
Арнайы білім беру қажеттіліктерін бағалаудың қандай кезеңдерінде бақылау қажет?
Бақылау психологиялық-педагогикалық қолдаудың барлық кезеңдерінде жүргізілуі керек. Бастапқы бақылау ЕББҚ бағалаудың 1 кезеңінде жүзеге асырылады - бұл оқушыны оқыту мен оқытудағы қиындықтардың сипаты туралы ақпарат жинау кезеңі (қыркүйек).
Дефектолог:
Кіріседі байқауға ЕББҚ бароқушы сабақтарында, сыныпта, оқуда және мінез-құлқы көріністерінің қиындықтарын зерттейді. ЕББҚ бар оқушымен танысады. Ол үшін ПМПК қорытындылары мен ұсыныстарын зерттейді. Ата-аналармен әңгіме жүргізеді. Олардан бала туралы ақпарат жинайды, сауалнама мен коммуникативті паспортты толтыруды ұсынады. Ол бірнеше күн бойы сабақта ЕББҚ бар оқушыны бақылайды, бақылау нәтижелерін оқушыны сабақта бақылау хаттамасына жинақтайды
ППҚҚ педагогтары мен мамандары жүргізілген бақылаулар нәтижесінде құрайды:
Сабақта оқушыны бақылау ХАТТАМАСЫН.
Білім алушыларды есепке алу журналын;
Сабақта оқушының мінез-құлқы мен іс-әрекетін психологиялық-педагогикалық бағалау: оқушының мінездемесі.
Әдебиеттер. Елисеева И.Г., Ерсарина А.К. Жалпы білім беру мектептеріндегі ерекше білім алуды қажет ететін балаларға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету: әдіс.нұсқаулық/ Елисеева И.Г., Ерсарина А.К. - Алматы: ТП ҰҒП О, 2019. – 92 б.
Жубакова С.С., Байменова Б.С. Инклюзивное образование: учебно-метод. пособие / С. С. Жубакова, Б. С. Байменова. - Алматы: Эверо, 2017. - 100с.
Искакова А.Т., Мовкебаева З.А., Закаева Г., Айтбаева А.Б., Байтурсынова А.А. Инклюзивті білім беру негіздері: Оқу құралы. – Алматы: 2016. – 320с.
2
Тақырып 11. ЕББҚ бар баланың жиынтық мінеземесі: құрастырудың мақсаты, құрастыру мен жобалаудың алгоритмі мен технологиясы Тақырып сұрақтары: Жиындық мінездемесі: құрастыру мақсаты
Мінеземеніқұрастыру мен жобалаудың алгоритмі мен технологиясы
Дәріс тезисі ЕББҚ бар балаларды диагностикалық тексерудегі түпкі мақсат (қыркүйекте) оқушының барлық психикалық функциялары, білімі, дағдылары, мінез-құлқы мен эмоционалды сипаттамаларының жалпы және ресми сипаттамасы емес, олардың оқудағы жетістіктеріне теріс және оң әсер ету сипаты мен дәрежесін белгілеу.
Мұғалім білім мен дағдыларды нақты меңгеру деңгейін, сондай-ақ оқу бағдарламасын игерудегі олқылықтардың дәрежесі мен сипатын анықтау үшін қиындық тудыратын пәндер бойынша оқу жетістіктерін критериалды бағалауды жүргізеді. Бағалау нәтижелері бойынша өзекті деңгейді, таяудағы даму аймағын, білімдегі олқылықтарды белгілей отырып, жетістіктер карталары толтырылады. Мұғалім сонымен қатар оқушының оқу жұмысындағы қалауын (қандай ақпаратпен жұмыс істегенді жөн көреді (жазбаша, ауызша, пәндік іс-әрекетте), оқытудың қандай әдістері мен жұмыс формалары білім мен дағдыларды толық игеруге ықпал етеді, ал күтілетін нәтижеге қол жеткізуге ықпал етпейді және т.б.).
Әр емтихан барысында маман мен мұғалім оқушының әлсіз жақтарын ғана емес, сонымен бірге оның дамуының күшті жақтарын, сонымен қатар оқуда сәтті болу үшін қол жетімді ресурстарды анықтайды.
Тексеру нәтижесінде әрбір маман мен мұғалім барлығына бірыңғай нысанды толтыра отырып, білім алушыға мінездеме жасайды. Мамандар мен мұғалім оқушыға бірыңғай параметрлер бойынша сипаттама береді, бірақ олардың кәсіби көзқарасы тұрғысынан. Оқу пәндері бойынша бағдарламаны меңгеру дәрежесіне тек мұғалім мен арнайы мұғалім ғана сипаттама береді.
ЕББҚ бағалаудың 3-кезеңінде бірлескен (мамандар, мұғалім және ата-аналар) оқу қиындықтарын талқылау, оқушының ерекше білім алу қажеттіліктерін және оқушының психологиялық-педагогикалық қолдау мазмұнын анықтау өтеді. Еріп жүру қызметінің бірлескен отырысында мұғалімдер мен әрбір маман сабақта білім алушының іс-әрекетін өз ұстанымынан сипаттайды: оқытудың қиындықтарын сипаттайды, олардың пайда болу себептері мен тетіктері туралы өз пікірін білдіреді, оқушының мүмкіндіктері мен күшті жақтарын ашады (ата-аналар жеке отырысқа шақырылады).
Бұл кезеңде оқу қиындықтарының сипаты мен себептері туралы гипотеза оқу қиындықтарының түрін (себептерін) анықтау түрінде түпкілікті тұжырымда қалыптасады. Қосымшада оқытудың негізгі қиындықтарының қысқаша сипаттамасы келтірілген:
- жұмыс қабілеттілігінің төмендігі;
- жеткіліксіздігі: қызметті еркін реттеу, жоспарлау және бақылау;
- есту-сөйлеу ақпаратын өңдеу;
- визуалды және визуалды-кеңістіктік ақпаратты өңдеу.
Оқу қиындықтарының сипатын (түрін) анықтағаннан кейін оқушының жалпы сипаттамасы ұжымдық түрде талқыланады және құрастырылады, онда бастапқы және қайталама қиындықтардың бірыңғай көрінісі, олардың себептері мен пайда болу механизмі баяндалады. Оқушының күшті жақтары, ерекшеліктері мен мүдделері сипатталады, оларды сәтті оқыту үшін ресурстар ретінде пайдалануға болады.
Бірлескен талқылау барысында ерекше білім беру қажеттіліктері, мұғалімге, мамандарға, ата-аналарға оқушыны қолдаудың негізгі бағыттары анықталады, мұғалім мен ата-аналарға ұсыныстар жасалады.
Әдебиеттер: Елисеева И.Г., Ерсарина А.К. Жалпы білім беру мектептеріндегі ерекше білім алуды қажет ететін балаларға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету: әдіс.нұсқаулық/ Елисеева И.Г., Ерсарина А.К. - Алматы: ТП ҰҒП О, 2019. – 92 б.
Жубакова С.С. Теория и практика инклюзивного образования: учеб.пособие / С. С. Жубакова. - Алматы: Эверо, 2017. - 148с
Искакова А.Т., Мовкебаева З.А., Закаева Г., Айтбаева А.Б., Байтурсынова А.А. Инклюзивті білім беру негіздері: Оқу құралы. – Алматы: 2016. – 320с.
