Мектепішілік бақылау ережесі «Талдаусыз ақпарат өлі, ал мақсаты жоқ болса бақылаудың да қажеті жоқ»

Мектепішілік бақылау ережесі

«Талдаусыз ақпарат өлі, ал

мақсаты жоқ болса бақылаудың да қажеті жоқ»

Ю.А.Конаржевский Мақсат қоюшылық жэне талдау қызметтерімен терең байланысты мектепішілік бақылау басқарушылық қызметтің негізгісі болып есептеледі. Мектептегі бар жұмыстың түбегейлі нәтижеге жетуінің күре тамыры мектепішілік бақылауда тұрғанын байқаймыз. Мектепішілік бақылау оқушылардың білімі мен тәрбиелілігінің деңгейі жөнінде жүйелі мәлімет береді. Егер мектептің жұмыс жоспары нақты, жүйелі, мазмұнды жасалса, мектепішілік бақылау орынды қойылса, тиімді нәтижеге жетер едік. Мектепішілік бақылаудың жетекші ұстанымдары төмендегідей болу қажет:

*Мүғалімдердің кәсіби және шығармашылық өсуін қолдау

*адамға деген оңды көзқарас

*өзара сыйласушылық және өзара толықтыру

*ақпараттық және мотивациялық негіздері

*салыстырмалы-талдаушылық көзқарас

*әдістемелік бағыт

*жүйелілік

*циклділік

*демократиялық, жариялылық және ізгілендіру *нәтижелердің жетімділігі және ашықтығы

*адамдарды өз қасиеттеріне сай сипатқа бөлу

*өз-өзін бағалаудың қалыптан тыс жолдарының болуы

*өзін түлға ретінде сақтай білуі

1. 
   Жалпы ережесі:
   

1.1 Мектепішілік бақылау- жоғарғы нәтижеге жету мақсатында педагогикалық қызметтің басты ұстанымдарын басшылыққа ала отырып, ұжымның өзара жүйеленген қарым-қатынасын қадағалайтын оқу-тәрбие проңесінің жүргізілуінен ақпарат беретін қызмет түрі.

2. 
   Мектепішілік бақылау туралы ережені педагогикалық ұжым бекітіп,толықтырулар мен өзгерістер енгізе алады.
   
3. 
   Ереже бақылаудың мазмұны мен тәртібін қарастырады.
   

2. Міндеттері:

*білім беру саласындагы заңдылықтарды, мектептегі нормативтік құжаттардың жүргізілуін, педагогикалық кеңестің шешімінің орындалуын қадағалау;

*тәртіп бұзушылықтың себептерін анықтап, ескертулер бойынша шара қолдану;

*педагогикалық ұжым қызметінің сапалығын бағалау мен сараптау; *педагогикалық қызметтің қорытындысын оқып-білу, мектептегі нәтижелер мен кемшіліктерді анықтап, оларды болдырмау үшін озық тәжірибелерді тарату;

*мектепішілік бұйрық пен нұсқаулардың орындалуын талдау;

*бақылау кезінде педагогикалық қызметкерлерге әдістемелік көмек көрсету

Бақылау мазмұны:

• 
  ҚР «білім туралы» заңының орындалуы
  
• 
  Білім беру сапасында әдістемелік нұсқауларды пайдалану
  
• 
  Міндетті оқу бағдарламасын және оқу жоспарларын жүзеге асыру, бекітілген сабақ кестесін қадағалау;
  
• 
  Мектеп құжаттарының жүргізілуі /жоспар, сынып журналы, күнделік, дәптер, сыныптан тыс іс-шаралар журналы және т.б./
  
• 
  Оқушылардың білім, білік, дағдылары және білім сапасы
  
• 
  Мектеп ережесі, ішкі еңбек тәртібінің сақталуы
  
• 
  әкімшіліктік, ағымдық және қорытынды бақылау жұмыстары, қорытынды аттестаңияның өткізілу тәртібін бақылау
  
• 
  шығармашылық топ, әдістемелік бірлестіктердің, кітапхана жұмысын бақылау
  
• 
  тәрбие жұмысы бағдарламасының жүзеге асырылуы және нәтижесі
  
• 
  оқушыларды ыстық тамақпен қамтамасыз ету және медициналық көмек көрсету
  
• 
  қауіпсіздік ережесі мен оқушылардың денсаулығын сақтау
  
• 
  нормативтік актілер мен ұжым қабылдаған шешімдердің орындалуы
  
• 
  санитарлық талаптардың орындалуын бақылау
  
• 
  мектеп директорының сұрауы бойынша басқа мәселелер
  

Тексеру әдіс-тәсілдері:

• 
  сауалнама
  
• 
  тестілеу
  
• 
  әлеуметтік сұрақтар
  
• 
  мониторинг
  
• 
  жазбаша және ауызша сұрақтар
  
• 
  құжаттарды тексеру
  
• 
  әңгімелесу
  
• 
  бақылау жұмыстары.
  

Мектепішілік бақылаудың түрлері:

*тақырыптық /нақты бір сұрақ төңірегінде педагогикалық ұжымды, мұғалімдер тобын немесе жеке мұғалімді бақылау/

• 
  жан-жақты /ұжымды, әдістемелік бірлестік немесе нақты бір мұғалім қызметін жан-жақты танып білу/
  

*жеке /нақты бір мүғалім, сынып жетекшінің жұмысын бақылау/

• 
  сыныпты жан-жақты бақылау /сабақ және сабақтан тыс уақытта сынып оқушыларының бір ұжым ретінде қалыптасуына әсерін тигізетін фактілер және мәселелерді танып білуі/
  

*пәндік /мектеп бойынша белгілі бір пәннің жүргізілуін бақылау/

6. Ұйымдастыру

1. 
   Кез-келген мектепішілік бақылау барысы келесі сатылардан тұрады:
   

• 
  бақылау мақсаты
  
• 
  мұғалімді, сыныпты таңдау
  
• 
  бақылау жоспарын құру
  
• 
  қатысушылар тізімі
  
• 
  бақылау әдістері мен тәсілдері
  
• 
  бақылауға дейінгі қызметкердің, сыныптың жағдайы
  
• 
  бақылауға дейінгі бағасы
  
• 
  аталған кемшіліктер бойынша берілген нұсқаулар мен ұсыныстар
  
• 
  кемшіліктерді түзетуге белгілі бір уақыт белгілеу немесе қайта бақылау
  

6.2 Бақылауды мектеп директоры немесе оқу ісінің орынбасары, арнайы құрылған комиссия мүшелері жүргізеді.

6.3 Мектеп директоры тексеру мақсаты мен уақыты туралы бұйрық шығарады, тексеру қорытындысы мен ақпараттар тапсыру мерзімін белгілейді.

6.4 Тақырыптық немесе жан-жақты тексеру мезімі 15 күннен аспау керек, кемінде 5 сабақ немесе сыныптан тыс іс-шараларға қатысу шарт.

6.5 Тексерушілер қажетті ақпаратты сұрап, құжаттарды танып-білуге құқылы.

6. 
   Тексеру уақытысы алдын ала таныстырылғандықтан, мұғалімге алдын ала ескертпеуге де болады.
   
7. 
   Мектеп директоры немесе оқу-тәрбие ісінің орынбасарлары мұғалімге ескерту айтпастан , сабақтарына қатыса алады.
   
8. 
   Тексерудің басты себептері болуы мүмкін:
   

* педагог қызметкерінің аттестаңиядан өту туралы өтініші

• 
  жоспарлы бақылау
  
• 
  мұғалімнің кәсіби шеберлігінің немесе сыныптың білім сапасының жағдайы
  
• 
  ата-аналар тарапынан өтініш немесе қабылданған шешімдерге байланысты
  

6. 
   Тексеру қорытындысы сараптамалық анықтамада көрсетіледі, онда:
   

• 
  тексеру мақсаты
  
• 
  уақыты
  
• 
  комиссия мүшелері
  
• 
  тексеру барысында қандай жұмыстар атқарылды /қатысқан сабақтар, бақылау жұмыстары, әңгімелесу, қаралған мектеп құжаттары/
  
• 
  анықталған фактілер
  
• 
  қорытынды
  
• 
  ұсыныстар мен нұсқаулар
  
• 
  қорытындысы қайда қаралды /ӘБ отырысы, педагогикалық ішкі педкеңес/
  
• 
  орындаушының қолы мен уақыты
  

6.10 Бақылаушы педагогикалық қызметкер құқылы:

• 
  тексеру уақытын білуге және бағалау мазмұнын;
  
• 
  мақсаты, мазмұнын және тексеру әдіс-тәсілдерін;
  
• 
  әкімшіліктің қорытындысы және ұсыныстарымен уақытылы танысып тұруға;
  
• 
  тексеру қорытындысымен келіспеген жағдайда әкімшілікке хабарлауға;
  

6.11 Мектеп директоры қорытындысы бойынша келесі шешімдерді қабылдайды:

• 
  бұйрық шығару
  
• 
  қорытынды мәлімдемені талдауға
  
• 
  арнайы тексерушілермен қайта бақылау өткізуге
  
• 
  қызметкерлерді жауапкершілікке тартуға
  
• 
  қызметкерлерді мадақтауға
  
• 
  өз құзыры бойынша шешім қабылдауга
  

7. Жеке бақылау

7.1. Жеке бақылау нақты бір мұғалімнің педагогикалық қызметін танып-білу мен талдау жасауды ұсынады.

7.2. Жеке бақылау кезінде комиссия мүшелері қызметкердің өз санатына қойылатын талапқа сәйкестігін, кәсіби шеберлігін танып-біледі:

* педагогика ілімін, психологиялық және физиологиялық жас ерекшеліктерінің негізі бойынша білім деңгейін

* пәні бойынша білім мазмұнын, оқу-тәрбие саласы бойынша жаңа технология әдіс- тәсілдерін білуі

* білім процесінде қолайлы орта қалыптастыра білу дәрежесін

* өз тәжірибесінде түрлі әдіс-тәсілдер мен жаңа технологияларды қолдана

білуін

* оқушылардың білім сапасы

7.3. Мұғалім еңбегін бағалауда ескеріледі:

• 
  мемлекеттік бағдарламаны толық орындауы
  
• 
  оқушылардың білім,білік,дағдылары
  
• 
  оқушылардың өз бетінше жұмыс істеу деңгейі
  
• 
  оқушыларға жеке және жаппай қарым-қатынасы
  
• 
  қолайлы ортаны қалыптастыра білу шеберлігі
  
• 
  оқу бағдарламасын таңдай білуі
  
• 
  педагогикалық жағдаяттарда шешім қабылдай білуі
  
• 
  өз еңбегіне түзетулер енгізе білуі мен өз тәжірибесімен бөлісе білу
  

7.4. Жеке бақылау кезінде комиссия мүшелері құқылы:

• 
  Мұғалімнің лауазымдық міндеттерімен танысуға /тақырыптық-күнтізбелік жоспары, сынып журналдарымен, оқушылардың күнделігі, дәптерлері, ата- аналар жиналысының хаттамасы, тәрбие жұмысының жоспарлары/
  
• 
  мұғалімдердің сабақтарын және сыныптан тыс іс-шараларына қатыса отырып, тәжірибесін танып-білуге
  
• 
  мұғалім қызметі есебінің қорытындысын талдауға /бақылау жұмыстары/
  
• 
  мұғалімнің әдістемесін, тәжірибесін сараптауға
  
• 
  оқушылардың олимпиада, сайыс, көрме,конференцияларға қатысуын және нәтижесін анықтауға
  
• 
  әлеуметтік, педагогикалық,психологиялық зерттеулер жүргізуге сауалнама, оқушыларды тестілеуге және т.б
  
• 
  қорытынды жасауға
  

8. Сыныпты жан-жақты бақылау

8.1. Сыныпты жан-жақты бақылау нақты бір сыныпта жүргізіледі.

8.2. Сыныпты жан-жақты бақылау аталған сыныптағы оқу-тәрбие процесі туралы жалпы мағлұмат алуға арналған.

8.3. Бақылау кезінде оқу-тәрбие саласына байланысты сыныптағы барлық жұмыстар тексеріледі:

• 
  барлық пән мүғалімдерінің қызметі
  
• 
  оқушылардың танымдық, білім алуға қызығушылығын ояту мақсатында атқарылған іс-шаралар
  
• 
  оқушылардың білім, білік, дағдылары, мектеп құжаттары
  
• 
  өз бетінше білім алу, талдау, жетілдіру, іздену қажеттілігінің деңгейі
  
• 
  мұғалім және оқушының бірлескен еңбегі
  
• 
  оқу бағдарламасының орындалуы /теориялық және практикалық бөлімі бойынша/
  
• 
  оқыту барысында мүғалімнің жаңа технологияларды қолдануы
  
• 
  жеке және жаппай оқыту
  
• 
  ата-аналармен жұмыс
  
• 
  тәрбие жұмысы
  
• 
  сыныптағы әлеуметтік-психологиялық ахуал
  

8.4. Сыныптарды тексеру тоқсандық, жартыжылдық, оқу жылының қорытындысы бойынша бақыланады.

8.5. Сыныпты жан-жақты бақылау қорытындысы бойынша директор немесе оқу ісінің орынбасары жанындағы отырыс, сынып сағаттары, ата-аналар жиналысы өткізіледі.