Ресми 73 24 тақырып

24 тақырып.
ҚҮҚЫҚТЫҚ ҚАТЫНАСТАР
/. 
Қуқықтық қатыиастардың түсінігі жэпе түрлері.
2. Куқықтық қатынастардың пайда болуыныц алгмшарттары.
3. Қүқық нормалары мен қуқықтық қатынастардың өзара бай-
ланысы.
4. Күқықтық қатынастардың қүрылымы.
5. 
Қуқықтмқ қатынастардың субъекттері.
6. Қуқық субъектііерінің қүқыққабілеттігі және лрекетқабі-
леттігі. Қуқықсубъектілік.
7. Қуқықпшқ қатынастардың объектілері.
8. Субъективтік қуқықтар жэне заңды міндеттер.
9. Заңды фактілер.
1. Құқыктық қатынастардың түсінігі жәнс түрлері. «Қүқыктық 
қатынас» категориясы қүқыктың жаппы теориясында негізгі, орталык 
категориялардың бірі болып табылады жэне адамдардың жүріс- 
түрысына қүқықтың 
қандай жолмен эсер ететінін түсінуге 
мүмкіндік береді. Қүқықтық қатынас - бүл қатысушылары субъек- 
тивтік қүқықтар мен занды міндеттерді иеленетін, қүқық норма- 
ларымен реттелген коғамдық қатынас.
Қүқықтық қатынастардың белгілері:
а) бүл әлеуметтік субъектілер арасындағы екіжақты нақты бай- 
ланысты білдіретін қоғамдық қатынас;
ә) ол қүқық нормаларының негізінде қалыптасады, яғни, қүқық 
нормаларының жалпы талаптары субъектілер мен нақты жаідай- 
ларға қатысты жеке дараланады;
б) бүд түлгалар арасында субъективтік кұқықтар мен занды 
міндеттер арқылы қалыптасатын байланыс;
в) бүл ерікті катынас, себебі, оның пайда болуы үшін оның қа- 
тысушыларының еркі қажет;
г) бүл мемлекетпен қорғалатын және қамтамасыз етілетін ка­
ты настар.
Қүқықтық қатынастардың түрлері. Қүқықтык қатынастарды 
түрлерге бөлу, қүқық нормаларын түрлерге бөлудегі сияқты, әр 
түрлі негіздер бойыншажүзеге асырылуы мүмкін:
1) салалық белгісі бойынша күқықтық қатынастар конститу- 
циялық-қүқықтық, экімшілік-қүқықтық, азаматтық-қүкықтық жэ­
не т.б. болып бөлінеді;
2) сипаты бойынша - материаздық (қаржылық, еңбек жэне т.б) 
және іс жүргізушілік (қылмыстық іс жүргізушілік, азаматтық іс 
жүргізушілік жэне т.б.) қүқықтық қатынастар;
3) құқықтың функциялары бойынша - реттеуші және корғаушы 
қүқыктық қатынастар; реттеущі қүқықтық қатынастар қүқық нор- 
масы немесе шарт негізінде пайда болады, қорғаушы қүкықтық
74

қатынастар мемлекеттік мәжбүрлеумен жэне заңды жауапкер- 
шілікті жүзеге асырумен байланысты болады;
4) қатысушыларының құрамына қарай-жай жэне күрделі 
құқықтық қатынастар; жай қүқыктық қатынастар екі субъектінің 
арасында туындайды (сату-сатып алу қүқықтық қатынастары), ал 
күрделі құқықтық қатынастар бірнеше субъектілердің арасында 
туындайды (қылмыстық жазаны өтеу күқықтық қатынастары);
5) 
субъектілерінің анықталу дәрежесіне қарай - абсолюттік жэ­
не қатысты құқықтық қатынастар; абсолюттік құқықтық қатынас- 
тарда тек бір жақ қана - субъективтік құқықты иеленуші -
анықталады, ал қатысты құқықтық қатынастарда екі жақ та жеке 
дара анықталған болып келеді және бір-біріне қатысты кұқықтар 
мен міндеттерді иеленуші болып табылады;
6) жалпы жэне нақты қүқықтық қатынастар; жалпы қүқықтық 
қатынастар заңнан тікелей туындайды, нақты қүқыктық қатынас- 
тар заңды фактілердің - әрекеттердің, нақты жүріс-турыс актілері- 
нің - нэтижесінде пайда болады.

жүктеу/скачать

Достарыңызбен бөлісу: