Мемлекеттік тілде оқымайтын мектептерге арналған



Pdf көрінісі
бет11/65
Дата12.10.2023
өлшемі11,08 Mb.
#185092
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   65
Байланысты:
1 КТОӘ оку куралы Сатыбаева

оқулықтары
Оңулың ғы лы м негіздерін баяндаумен қатар оқу мате­
риалы н түсінуге керекті өздік ж үмы старды үйымдасты- 
рады , оңуға үйретеді. О қулы ңқа қы сқа, нақты, деректі 
материалдар енгізілуі керек. Ол сонымен ңатар, ақиқат 
ғы лы м ы ны ң мазмүны н баяндап, балаларға түсінікті бо­
лы п, оларды ң ңы зы ғуш ы лы ңтары н, қабылдауын, ақыл- 
ойы ны ң, есінің ерекш еліктерін ескеріп, танымға прак- 
ти каға деген ңы зы ғуш ы лы ңты ояты п , білімге және прак­
ти к алы ң іс-әрекетке деген сүранысты дамыту керек.
Озат мүғалімдер оңулы қпен ж үмы сты сабақта да, үйде 
де үйы м дасты рады . О қуш ы оңульщ пен өз бетімен жүмыс 
істеп, оңу ңабілетін дам ы тады , есін ж етілдіреді, баян- 
дауға, талдауға, сы науға, толы ңты руға, оңылған мәтінді
ңосы мш а әдебиеттер арқы лы өзгертуге үйренеді.
Оку пөндерінің бағдарлам алары ж өне оңулықтары -
білім м азм үн ы ндағы м аң ы зды элементтер.О лар оқыту 
процесін үйы м дасты руды ң да м аңы зды бөлігі болып та- 
бы лады . М ы салы , қ а за қ тіл і оңулы қтары . Мектепке ар- 
н алған оңулы ңты ң ш ы ға бастауы 1938 ж ы лғы С.С.Жи- 
енбаевтің "У чебник казахского я з ы к а ' (для 6-7 классах
36


русской ш колы) деген оқулығынан басталды. Кейш оқу 
орысша жүретін мектептерге арналған оңулықтарды жа- 
зуда бірсыпыра ғалымдар еңбек етті. Олар: Ж.Адамбае- 
ва. Б. Қүлмағанбетова, Ы . Маманов, Ә. Ж өнібек, Б. Бай- 
мүратова, Ж . Сүлейменова, т.б. Б үл ғалымдардың бар- 
лығы - мектеп оқу лығының авторлары, олар оқулықтарға 
өдістемелік нүсқауларды ж азған. Оңулықтар өр ж ы лы
өңделіп басылып отырды (грамматикал ы к »стилистика
л ы к .)
I сынып оқулығының авторлары: Ө. Жүнісбек, Б.Баи- 
муратова, Ж.Сүлейменова, С.Бітібаева. Кітаптың 3-бетін- 
де ата-аналар мен мүғалімдерге қы сқаш а нүсқау беріл- 
ген. Соңында ңазақша-орысша, орысша-ңазаңша сөздік- 
тер берілген. Материалдар көбінесе сүраң-жауап арқы лы
орналасты ры лған. Ж оғары да айтқандай, I сыныптағы
сабақтың саны — 32 сағат.
II сынып оқуш ыларының ңазақш а тіліне төн дыбыс-
тарды мүғалімнің оқыған үлгісі бойынша оқытуға жат- 
тықтыру керек, екі тілде де бар дыбыстарды бүрмаламай, 
дауыс ырғағын, екпінді саңтан оқытуға дағдыландыру
керек.
III сыньш оңулығы. Орыс тілінде оқылатын ж алпы бі- 
лім беретін мектептерінде III сыныпта ңазаң тіліне ~ 68 
сағат, ягни аптасына 2 сағат берілген. III сыныпта қазак 
тілін оңытудың негізгі мақсаты: окуш ыларда күнделікті 
қарапайым, оқу-өңгімелі қазақ тілінің дамуы мен қалып-
тасуы.
1. Қ айталау. Дыбыстарды дүрыс айту ж әне қоюды өрі 
қарай үйрену. Сингармонизм ж азуы н көріп ңабылдау. 
Дәріс сөздерін еркін пайдалану. Мөтін бойынша диалог
күрасты ру.
2. Қ азақш а тіл дамыту жөне оқу. Сингармонизм сөздер- 
ді тыңдау жөне айту. Сөздер және сол сөздермен үлгі сөй
лемдер. Тақырыпты күнделікті ж ағдайлар (уақыт, күн-
тізбе, ж ы л мезгілдері) аркы лы кеңірек ашу.
3. Сөйлесу тілі. Л ексикалы ң минимум, басңаша айт- 
ңанда, басқа пөндермен байланысты ж аң а сөздер мен сөй
лемдер енгізу.
37


4. Сөйлемге қаш ан, қандай сүрақтары н енгізу. Сеп-
т ік , төуелдік категориясьш енгізу. Мысалы: Кімнің кала­
мы? - Менің ңалам ы м .
5. 
И,У,Я,Ю
өріптері, олардың ж азы луы , айтылуы.
6. Мөтін, күнделікті сөйлесу пөні — әңгімелесу, бала- 
ларға арналған ертегілер мен өңрімелер.
III 
сынып оқулы ғы ны ң авторлары - Ә. Ж үнісбек, 
Б.Қалмағамбаетова, Ж .М әжитңызы. Қазақ тілі оқулығы- 
мен бірге өдістемелік нүсңау ж әне оңуға арналған кітап
б ерілед і. Қ азаң т іл і о қ у л ы ғы н ы ң б ағд ар л ам асы н д а
ңазаң тілін грам м атика арқы лы үйрету түрі алынбаған. 
Тек IV сы ны пта ғана ана тілі негізінде дауы сты , дауыс- 
сыз дыбыс, буын, сөз деген лингвистикалың түсініктер 
берілді. I сынылта дүрыс ж азу кесте өріптер арңылы жа- 
салады. Ал дөптерге ж азу II сыныпта басталады.
Дыбыс жүйесінің үлгілері дыбыстың айтылуын, ж еке
дыбысты, буынды ңабылдауын, сондай-ақ ңазаң тілінің 
үндестік заңын көрсетеді.
Қ азақ тілінде оңу ауы зекі сабаңтардан басталады . 
Оқушылар мүғалімнің айтңан, оңыған үлгісі бойынша 
оңулыңтағы ж еке сөздер мен сөйлемдерді дүрыс, мәнер-
леп, біршама жылдамдатып оңуға алғаш қы сабаңтан бас- 
тап ж атты ғады .


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   65




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет