Мемлекеттік тілде оқымайтын мектептерге арналған
жүктеу/скачать 11,08 Mb. Pdf көрінісі
|
1 КТОӘ оку куралы Сатыбаева
ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУ , Семинар
| оқулықтары
Оңулың ғы лы м негіздерін баяндаумен қатар оқу мате риалы н түсінуге керекті өздік ж үмы старды үйымдасты- рады , оңуға үйретеді. О қулы ңқа қы сқа, нақты, деректі материалдар енгізілуі керек. Ол сонымен ңатар, ақиқат ғы лы м ы ны ң мазмүны н баяндап, балаларға түсінікті бо лы п, оларды ң ңы зы ғуш ы лы ңтары н, қабылдауын, ақыл- ойы ны ң, есінің ерекш еліктерін ескеріп, танымға прак- ти каға деген ңы зы ғуш ы лы ңты ояты п , білімге және прак ти к алы ң іс-әрекетке деген сүранысты дамыту керек. Озат мүғалімдер оңулы қпен ж үмы сты сабақта да, үйде де үйы м дасты рады . О қуш ы оңульщ пен өз бетімен жүмыс істеп, оңу ңабілетін дам ы тады , есін ж етілдіреді, баян- дауға, талдауға, сы науға, толы ңты руға, оңылған мәтінді ңосы мш а әдебиеттер арқы лы өзгертуге үйренеді. Оку пөндерінің бағдарлам алары ж өне оңулықтары - білім м азм үн ы ндағы м аң ы зды элементтер.О лар оқыту процесін үйы м дасты руды ң да м аңы зды бөлігі болып та- бы лады . М ы салы , қ а за қ тіл і оңулы қтары . Мектепке ар- н алған оңулы ңты ң ш ы ға бастауы 1938 ж ы лғы С.С.Жи- енбаевтің "У чебник казахского я з ы к а ' (для 6-7 классах 36 русской ш колы) деген оқулығынан басталды. Кейш оқу орысша жүретін мектептерге арналған оңулықтарды жа- зуда бірсыпыра ғалымдар еңбек етті. Олар: Ж.Адамбае- ва. Б. Қүлмағанбетова, Ы . Маманов, Ә. Ж өнібек, Б. Бай- мүратова, Ж . Сүлейменова, т.б. Б үл ғалымдардың бар- лығы - мектеп оқу лығының авторлары, олар оқулықтарға өдістемелік нүсқауларды ж азған. Оңулықтар өр ж ы лы өңделіп басылып отырды (грамматикал ы к »стилистика л ы к .) I сынып оқулығының авторлары: Ө. Жүнісбек, Б.Баи- муратова, Ж.Сүлейменова, С.Бітібаева. Кітаптың 3-бетін- де ата-аналар мен мүғалімдерге қы сқаш а нүсқау беріл- ген. Соңында ңазақша-орысша, орысша-ңазаңша сөздік- тер берілген. Материалдар көбінесе сүраң-жауап арқы лы орналасты ры лған. Ж оғары да айтқандай, I сыныптағы сабақтың саны — 32 сағат. II сынып оқуш ыларының ңазақш а тіліне төн дыбыс- тарды мүғалімнің оқыған үлгісі бойынша оқытуға жат- тықтыру керек, екі тілде де бар дыбыстарды бүрмаламай, дауыс ырғағын, екпінді саңтан оқытуға дағдыландыру керек. III сыньш оңулығы. Орыс тілінде оқылатын ж алпы бі- лім беретін мектептерінде III сыныпта ңазаң тіліне ~ 68 сағат, ягни аптасына 2 сағат берілген. III сыныпта қазак тілін оңытудың негізгі мақсаты: окуш ыларда күнделікті қарапайым, оқу-өңгімелі қазақ тілінің дамуы мен қалып- тасуы. 1. Қ айталау. Дыбыстарды дүрыс айту ж әне қоюды өрі қарай үйрену. Сингармонизм ж азуы н көріп ңабылдау. Дәріс сөздерін еркін пайдалану. Мөтін бойынша диалог күрасты ру. 2. Қ азақш а тіл дамыту жөне оқу. Сингармонизм сөздер- ді тыңдау жөне айту. Сөздер және сол сөздермен үлгі сөй лемдер. Тақырыпты күнделікті ж ағдайлар (уақыт, күн- тізбе, ж ы л мезгілдері) аркы лы кеңірек ашу. 3. Сөйлесу тілі. Л ексикалы ң минимум, басңаша айт- ңанда, басқа пөндермен байланысты ж аң а сөздер мен сөй лемдер енгізу. 37 4. Сөйлемге қаш ан, қандай сүрақтары н енгізу. Сеп- т ік , төуелдік категориясьш енгізу. Мысалы: Кімнің кала мы? - Менің ңалам ы м . 5. И,У,Я,Ю өріптері, олардың ж азы луы , айтылуы. 6. Мөтін, күнделікті сөйлесу пөні — әңгімелесу, бала- ларға арналған ертегілер мен өңрімелер. III сынып оқулы ғы ны ң авторлары - Ә. Ж үнісбек, Б.Қалмағамбаетова, Ж .М әжитңызы. Қазақ тілі оқулығы- мен бірге өдістемелік нүсңау ж әне оңуға арналған кітап б ерілед і. Қ азаң т іл і о қ у л ы ғы н ы ң б ағд ар л ам асы н д а ңазаң тілін грам м атика арқы лы үйрету түрі алынбаған. Тек IV сы ны пта ғана ана тілі негізінде дауы сты , дауыс- сыз дыбыс, буын, сөз деген лингвистикалың түсініктер берілді. I сынылта дүрыс ж азу кесте өріптер арңылы жа- салады. Ал дөптерге ж азу II сыныпта басталады. Дыбыс жүйесінің үлгілері дыбыстың айтылуын, ж еке дыбысты, буынды ңабылдауын, сондай-ақ ңазаң тілінің үндестік заңын көрсетеді. Қ азақ тілінде оңу ауы зекі сабаңтардан басталады . Оқушылар мүғалімнің айтңан, оңыған үлгісі бойынша оңулыңтағы ж еке сөздер мен сөйлемдерді дүрыс, мәнер- леп, біршама жылдамдатып оңуға алғаш қы сабаңтан бас- тап ж атты ғады . жүктеу/скачать 11,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|