Қорытынды бақылау – емтихан, сессия уақытында компьютермен автоматтандырылған тест түрінде тапсырылады. Емтихан 40 баллмен бағаланады. Емтиханды жоғарғы бағада қайта тапсыруға рұхсат етілмейді.
Ескерту: Егер студент емтиханнан қанағаттанарлық емес баға алған жағдайда, пәнді жаздық семестрде оқиды.
БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ
1 кесте – Пән бойынша баллды бөлу
Ағымдық бақылау
|
Аралық бақылау
|
Емтихан
|
Қорытынды
|
Дәрістер
|
Тәжірибелік сабақ
|
БӨЖ
|
1 Бақылау
|
2 Бақылау
|
10
|
10
|
30
|
5
|
5
|
Коэффициент
0,4 емтихандық бағадан
Мысалы,
Емтихандық баға 100%*0,4= 40 балл
|
100
|
50
|
10
|
Қорытынды бағаны есептеп шығару формуласы, мысалы:
(Дәріс үшін балл*0,1+Балл Тәжірибе*0,1+БӨЖ*0,3)+(РК1*0,05)+(РК2*0,05)+Емт*0,4=Қорытынды100%
Мысалы:
(Дәр 100%*0,1+ТЖ100%*0,1+БӨЖ100%*0,3)+(РК1 100%*0,05)+ (РК2 100%*0,05)+Емт100%*0,4 =100%
немесе
(ДР50%*0,1+ТЖ50%*0,1+БӨЖ50%*0,3)+(РК1 50%*0,05)+ (РК2 50%*0,05)+Емт50%*0,4 =50%
Студенттің сынақ кітапшасына қойылатын қорытынды баға барлық бақылау рейтинг жүйесі бойынша балл және әріп түрінде қойылады(3 кестеде көрсетілген).
2 кесте – Студенттердің білімін бағалау шкаласы
№
т/т
|
Ағымдық бақылауға енгізілген сабақ тақырыптары
|
Баллдар
|
MIN
|
МАХ
|
1
|
Менеджментке кіріспе
|
0
|
7.1 %
|
2
|
Менеджмент эволюциясы
|
0
|
7.1 %
|
3
|
Басшылық және көшбасшылық
|
0
|
7.1 %
|
4
|
Ұйым және тиімді басқару
|
0
|
7.1 %
|
5
|
Менеджменттегі коммуникация
|
0
|
7.1 %
|
6
|
Басқарушылық шешімдер
|
0
|
7.1 %
|
7
|
Менеджменттегі жоспарлау
|
0
|
7.1 %
|
8
|
Ұйымдастыру менеджмент функциясы ретінде
|
0
|
7.1 %
|
9
|
Менеджменттегі мотивация
|
0
|
7.1 %
|
10
|
Менеджмент жүйесіндегі бақылау
|
0
|
7.1 %
|
11
|
Топтағы жұмыс
|
0
|
7.1 %
|
12
|
Қайшылықтар мен өзгерістерді басқару
|
0
|
7.1 %
|
13
|
Адам ресурстарын басқару
|
0
|
7.1 %
|
14
|
Басқару этикасы
|
0
|
7.1 %
|
|
Қорытынды
|
0
|
10%*0,3
|
Студенттің сынақ кітапшасына қойылатын қорытынды баға барлық бақылау рейтинг системасы бойынша балл және әріп түрінде қойылады(3 кестеде көрсетілген):
3 кесте - Студент білімін пән бойынша қорытынды бағалау сызбасы
Әріптік жүйемен бағалау
|
Баллдың сандық эквиваленті
|
%-тік мазмұны
|
Дәстүрлік жүйемен бағалау
|
A
|
4,0
|
95-100
|
Өте жақсы
|
A-
|
3,67
|
90-94
|
B+
|
3,33
|
85-89
|
жақсы
|
B
|
3,0
|
80-84
|
B-
|
2,67
|
75-79
|
C+
|
2,33
|
70-74
|
қанағаттанарлық
|
C
|
2,0
|
65-69
|
C-
|
1,67
|
60-64
|
D+
|
1,33
|
55-59
|
D
|
1,0
|
50-54
|
F
|
0
|
0-49
|
қанағаттанарлық емес
|
Аралық бақылауға қойылатын талап::
Барлығы Р = ((Р1+Р2)/2)*0,6. Мысалы: Р = ((75%+85%)/2)*0,6 = 48%
Қорытынды баға келесі формула бойынша анықталады:
Қ= ((АБ1+АБ2))*0.6+ (Е*0,4) Мысалы: Қ=((75%+85%)/2)*0,6 + (75%*0,4) = 78%
3. ПӘН БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУ ЖӘНЕ ТАПСЫРУ КЕСТЕСІ
№
|
Тақырыптың атауы
|
БӨЖ тапсырмасы
|
БӨЖ мақсаты мен мазмұны
|
Ұсынылатын әдебиеттер
|
Бақылау түрі
|
Тапсыру мерзімі
|
Ұпа
йы min/
Max
|
1
|
Менеджментке кіріспе
|
Нарықтық экономикадағы басқару объектілері. Басқарудың ғылыми қағидалары. Басқару ғылым және өнер ретінде. Басқару мен кәсіпкерліктің өзара байланысы. Басқарудың мәні мен қағидаларына негізгі теориялық көзқарастар.
|
Мақсаты: Берілген тапсырмалар бойынша студенттердің білімін жетілдіру, өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, берілген тапсырмалар өз ой қорытындыларын жасап, нақты ой түйіндерін жасай білуге меңгерту.
1. БӨЖ тапсырмасы бойынша презентация дайындау.
|
Негізгі әдебиеттер
1 – 3
Қосымша әдебиеттер
|
Презен тация
|
1 -апта
|
Min 0/Max 100%
|
2
|
Менеджмент эволюциясы
|
Басқарудың мәні мен қағидаларына негізгі теориялық көзқарастар. Америкалық және Жапон менеджменті: ерекшеліктері мен өзгешіліктері. Тарихи алғышарттар мен менеджмент эволюциясының дамуы.
|
Мақсаты: Берілген тапсырмалар бойынша студенттердің білімін жетілдіру, өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, берілген тапсырмалар өз ой қорытындыларын жасап, нақты ой түйіндерін жасай білуге меңгерту.
1. БӨЖ тапсырмасы бойынша реферат дайындау.
|
Негізгі әдебиеттер
1 – 3
Қосымша әдебиеттер
|
Реферат
|
2 -апта
|
Min 0/Max 100%
|
3
|
Басшылық және көшбасшылық
|
Салихалы сенім арқылы ықпал ету. Сендіру арқылы ықпал ету. Қызметкерлерді басқаруға қатыстыру арқылы ықпал ету. Ықпал етуді тәжірибе жүзінде пайдалану.
|
Мақсаты: Берілген тапсырмалар бойынша студенттердің білімін жетілдіру, өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, берілген тапсырмалар өз ой қорытындыларын жасап, нақты ой түйіндерін жасай білуге меңгерту.
1. БӨЖ тапсырмасы бойынша эссе дайындау.
|
Негізгі әдебиеттер
1 – 3
Қосымша әдебиеттер
|
Эссе
|
3 -апта
|
Min 0/Max 100%
|
4
|
Ұйым және тиімді басқару
|
Менеджмент жүйесіндегі кәсіпкерлік. Кәсіпкерлер басқарушы ретінде. Жетістікке бағытталған басқару. Қазіргі заманғы менеджер моделі.
|
Мақсаты: Берілген тапсырмалар бойынша студенттердің білімін жетілдіру, өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, берілген тапсырмалар өз ой қорытындыларын жасап, нақты ой түйіндерін жасай білуге меңгерту.
1. БӨЖ тапсырмасы бойынша тестілік сұрақтар дайындау.
|
Негізгі әдебиеттер
1 – 3
Қосымша әдебиеттер
|
Тестілік сұрақ құрастыру
|
4 -апта
|
Min 0/Max 100%
|
5
|
Менеджменттегі коммуникация
|
Менеджменттегі көлденең және тік коммуникациялар. Жеке адам аралық және топтық коммуникациялар. Қарым−қатынас түрлері мен ұйымдастыру түрлері. Іскерлік қарым−қатынастың дамуы. Қарым−қатынас жасаудағы жеке тұлғалық және кәсіби факторлар. Құжат айналымын жобалау.
|
Мақсаты: Берілген тапсырмалар бойынша студенттердің білімін жетілдіру, өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, берілген тапсырмалар өз ой қорытындыларын жасап, нақты ой түйіндерін жасай білуге меңгерту.
1. БӨЖ тапсырмасы бойынша салыстырмалы кесте дайындау.
|
Негізгі әдебиеттер
1 – 3
Қосымша әдебиеттер
|
Салыстырмалы кесте құру
|
5 -апта
|
Min 0/Max 100%
|
6
|
Басқарушылық шешімдер
|
Шешім салдары: бағалау мен болжау. Баламаларды талдаудың негізгі әдістері. Күрделілік дәрежесі әртүрлі мәселелерді шешудегі басқару шешімдері. Бағдарламалы−мақсаттық және мәселелі−бағытталған басқару.
|
Мақсаты: Берілген тапсырмалар бойынша студенттердің білімін жетілдіру, өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, берілген тапсырмалар өз ой қорытындыларын жасап, нақты ой түйіндерін жасай білуге меңгерту.
1. БӨЖ тапсырмасы бойынша зерттеу жұмысын дайындау.
|
Негізгі әдебиеттер
1 – 3
Қосымша әдебиеттер
|
Зерттеу жұмысы, топпен жасалады
|
6 –апта
7-апта
|
Min 0/Max 100%
|
Аралық бақылау – 1 min 0 / max 100 ұпай 8 апта
|
7
|
Менеджменттегі жоспарлау
|
Стратегиялық жоспарды бағалаудың сандық және сапалық белгілері. Стратегияны жүзеге асыру үрдісін басқару. Ұйымды басқарудағы бизнес-жоспар. Бизнес-жоспардың міндеттері мен бөлімдері. Қызметті таңдау, бәсекелестік артықшылықтарының түрлері. Өткізу нарығын бағалау.
|
Мақсаты: Берілген тапсырмалар бойынша студенттердің білімін жетілдіру, өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, берілген тапсырмалар өз ой қорытындыларын жасап, нақты ой түйіндерін жасай білуге меңгерту.
1. БӨЖ тапсырмасы бойынша салыстырмалы кесте дайындау.
|
Негізгі әдебиеттер
1 – 3
Қосымша әдебиеттер
|
Презен тация
|
8-апта
|
Min 0/Max 100%
|
8
|
Ұйымдастыру менеджмент функциясы ретінде
|
Өкілеттілікті беру концепциясының сипаттамасы: классикалық концепция мен ұйымдық өкілеттілікті қабылдау концепциясы.
Өкілеттілікті бөліп беруді тиімді ұйымдастыру. Өкілеттілікті тиімді делегирлеуге кедергілер. Ұйымдастырушылық құрылымға қойылатын негізгі талаптар. Ұйымдастыру функциясын орындау үрдісіндегі негізгі қағидалар. Басқарушылық қызметті ұйымдастырудың түрлері мен ерекшеліктері.
|
Мақсаты: Берілген тапсырмалар бойынша студенттердің білімін жетілдіру, өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, берілген тапсырмалар өз ой қорытындыларын жасап, нақты ой түйіндерін жасай білуге меңгерту.
1. БӨЖ тапсырмасы бойынша реферат дайындау.
|
Негізгі әдебиеттер
1 – 3
Қосымша әдебиеттер
|
Реферат
|
9-апта
|
Min 0/Max 100%
|
9
|
Менеджменттегі мотивация
|
Қазіргі замандағы мотивация теориялары. Мотивация, ынталандыру және белсендіру. Мотивацияның негізгі және қосымша факторлары. Қажеттіліетер және мотивациялық тәртіп. Бірінші және екінші қажеттіліктер.
|
Мақсаты: Берілген тапсырмалар бойынша студенттердің білімін жетілдіру, өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, берілген тапсырмалар өз ой қорытындыларын жасап, нақты ой түйіндерін жасай білуге меңгерту.
1. БӨЖ тапсырмасы бойынша эссе дайындау.
|
Негізгі әдебиеттер
1 – 3
Қосымша әдебиеттер
|
Эссе
|
10-апта
|
Min 0/Max 100%
|
10
|
Менеджмент жүйесіндегі бақылау
|
Бақылау жүйесіндегі экономикалық талдау. Өзгерістерді қабылау, нәтижелерді берілген стандарттармен салыстыру, түзетушілік іс әрекеттер. Ұйымның экономикалық потенциалын анықтау. Бақылаудағы кедергілермен қарсыласу. Бақылау талаптары-белгілері. Бақылаудың дер кезінде жүргізілуі мен икемділігі. Бақылаудың қарапайымдылығы мен тиімділігі. Бақылаудың техникалық тәсілдері және қазіргі заманғы басқару техникасын пайдалану.
|
Мақсаты: Берілген тапсырмалар бойынша студенттердің білімін жетілдіру, өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, берілген тапсырмалар өз ой қорытындыларын жасап, нақты ой түйіндерін жасай білуге меңгерту.
1. БӨЖ тапсырмасы бойынша тестілік сұрақтар дайындау.
|
Негізгі әдебиеттер
1 – 3
Қосымша әдебиеттер
|
Тестілік сұрақ құрастыру
|
11-апта
|
Min 0/Max 100%
|
11
|
Топтағы жұмыс
|
Басқару қызметшілерінің құрамы мен құрылымы. Басқару кадрларының жұмыс принциптері. Кадрларды іріктеу, бағалау тәсілдері. Басшылық ұғымының түсінігі. Басқару тәсілдері. Жетекшілік (лидерлік).
|
Мақсаты: Берілген тапсырмалар бойынша студенттердің білімін жетілдіру, өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, берілген тапсырмалар өз ой қорытындыларын жасап, нақты ой түйіндерін жасай білуге меңгерту.
1. БӨЖ тапсырмасы бойынша салыстырмалы кесте дайындау.
|
Негізгі әдебиеттер
1 – 3
Қосымша әдебиеттер
|
Салыстырмалы кесте құру
|
12-апта
|
Min 0/Max 100%
|
12
|
Қайшылықтар мен өзгерістерді басқару
|
Қайшылық жағдайды басқару. Жеке тұлға аралық қайшылықтарды шешу әдістері. Қайшылықты шешудің құрылымдық әдістері. Күйзеліс туғызатын ұйымдық және жеке тұлғалық факторлар. Күйзелістерді басқару.
|
Мақсаты: Берілген тапсырмалар бойынша студенттердің білімін жетілдіру, өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, берілген тапсырмалар өз ой қорытындыларын жасап, нақты ой түйіндерін жасай білуге меңгерту.
1. БӨЖ тапсырмасы бойынша зерттеу жұмысын дайындау.
|
Негізгі әдебиеттер
1 – 3
Қосымша әдебиеттер
|
Зерттеу жұмысы, топпен жасалады
|
13-апта
|
Min 0/Max 100%
|
13
|
Адам ресурстарын басқару
|
Басқару еңбегінің мазмұны, сипаты және ерешеліктері. Басшы іс - әрекетінің психологиясы. Басшы жұмысын жоспарлау.
|
Мақсаты: Берілген тапсырмалар бойынша студенттердің білімін жетілдіру, өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, берілген тапсырмалар өз ой қорытындыларын жасап, нақты ой түйіндерін жасай білуге меңгерту.
1. БӨЖ тапсырмасы бойынша презентация дайындау.
|
Негізгі әдебиеттер
1 – 3
Қосымша әдебиеттер
|
Презентация
|
14-апта
|
Min 0/Max 100%
|
14
|
Басқару этикасы
|
Басшылық стилінің түсінігі және оны қалыптастыру факторлары. Стиль түрлері және олардың сипаттамалары. Либералдық, авторитарлық және демократиялық стилдер.
|
Мақсаты: Берілген тапсырмалар бойынша студенттердің білімін жетілдіру, өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, берілген тапсырмалар өз ой қорытындыларын жасап, нақты ой түйіндерін жасай білуге меңгерту.
1. БӨЖ тапсырмасы бойынша реферат әзірлеу.
|
Негізгі әдебиеттер
1 – 3
Қосымша әдебиеттер
|
Реферат
|
15-апта
|
Min 0/Max 100%
|
Аралық бақылау – 2 min 0 / max 100 ұпай 15 апта
|
4. ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ҚАМТАМАСЫЗДЫҚ КАРТАСЫ
|
Авторы, атауы, шыққан жылы
|
Барлары (дана)
|
Кітапханада
|
Кафедрада
|
1
|
2
|
|
|
1.
|
К.Б.Бердалиев. Менеджмент:лекциялар курсы.-Алматы:Экономика, 2016-190б.
|
14
|
1
|
|
Под редакций профессора К.Е.Кубаева. Теория и практика менеджмента. Учебник.-Алматы: Қазақ Университеті, 2008.-486с.
|
-
|
-
|
|
М.Х.Мескон, М.Альберт, Ф.Хедоури. Основы менеджмента [пер.с англ. О.И.Медведь].-М.:Вильямс,2012.-672с.
|
-
|
-
|
|
О.С.Виханский, А.И.Наумов. Менеджмент. Учебник -5-е изд.-М.:ИНФРА-М,2014.-576с.
|
6
|
-
|
|
Ричард Дафт. Менеджмент.-Спб.:Питер,2012.-863с.
|
-
|
-
|
|
К.Е.Ахметов. Менеджмент негіздері. Оқу құралы.-Ақтөбе-Орал:А-Полиграфия,2006.-519б.
|
7
|
1
|
|
Л.И.Дорофеева, М.В.Бгашев. Менеджмент: Учебник для студентов. – Саратов: изд-во Саратовского университета, 2008.-403с.
|
-
|
-
|
|
Л.Якокка.Карьера менеджера. Пер.с англ.С.Э.Борич.-2-е изд.-Минск: Попурри,2006. –С.251-274.
|
-
|
-
|
|
И.Адизес. Стили менеджмента-эффективные и неэффективные. Пер.с англ.-М.:Альпина Бизнес Букс, 2009. -199с.
|
-
|
-
|
|
Сборник бизнес-кейсов. –Алматы: Алматы Менеджмент Университет, 2015. -149с.
|
-
|
-
|
«МЕНЕДЖМЕНТ» ПӘНІ БОЙЫНША ДӘРІСТЕР КЕШЕНІ
№
|
Дәріс тақырыптары
|
Мақсаты
|
Өзін-өзі тексеру сұрақтары
|
1
|
Менеджментке кіріспе
|
менеджмент курсының кіріспе бөлімімен таныса отырып, бұл пәннің зерттеу пәніне, объектісіне шолу жасау, талдау ерекшелігіне ерекше көңіл бөлу, сонымен қатар, пәннің негізгі зерттеу мәселелері туралы жалпы түсінік алу және осы пәнді не үшін оқу керектігін түсіну. Осы мақсатқа жету үшін мынадай талдау сұрақтары қарастырылады.
|
1. Менеджерлерге қойылатын талаптарға сай, басқару жұмысын ұйымдастыру
2. Кейбір кәсіпкерлерге тән кемшіліктерге сипаттама беру
3. Менеджерлердің іс-әрекетінің бағыттары
4. Менеджерлерге қойылатын талаптар (АҚШ, Жапон елдерінде)
|
2
|
Менеджмент эволюциясы
|
Экономикалық ғылымдар жүйесінде басқару ғылымының пәні, оның ерекшеліктері, ұйым басқару объектісі ретінде: құрамдас бөліктері, деңгейлері, басқару процесінің элементтеріне шолу жасау, талдау ерекшелігіне ерекше көңіл бөлу, сонымен қатар, пәннің негізгі зерттеу мәселелері туралы жалпы түсінік алу және осы пәнді не үшін оқу керектігін түсіну. Осы мақсатқа жету үшін мынадай талдау сұрақтары қарастырылады.
|
Менеджменттің бастапқы теорияларының қолайлы және жағымсыз жақтары туралы мәлімет беру
2. АҚШ-тағы және Жапондық менеджменттің қолайлы және жағымсыз жақтарын талдау
|
3
|
Басшылық және көшбасшылық
|
Басшылық және менеджер, іскер менеджерге тән қасиеттер, менеджменттегі басшылық стилінің түсінігі мен сипаттамаларының ерекшелігіне ерекше көңіл бөлу, сонымен қатар, пәннің негізгі зерттеу мәселелері туралы жалпы түсінік алу және осы пәнді не үшін оқу керектігін түсіну. Осы мақсатқа жету үшін мынадай талдау сұрақтары қарастырылады.
|
1.Басшылық және менеджер дегеніміз?
2.Іскер менеджерге тән қасиеттерді атаңыз.
3.Менеджменттегі басшылық стилінің түсінігі мен сипаттамалары?
|
4
|
Ұйым және тиімді басқару
|
Ұйым менеджер қызметінің өрісі ретінде, менеджмент жүйесіндегі ұйымдастырушылық қатынастар, ұйым түсінігі. «Ұйым» мен «ұжым» түсініктерінің ара қатынасы ерекшелігіне ерекше көңіл бөлу, сонымен қатар, пәннің негізгі зерттеу мәселелері туралы жалпы түсінік алу және осы пәнді не үшін оқу керектігін түсіну. Осы мақсатқа жету үшін мынадай талдау сұрақтары қарастырылады.
|
1.Ұйым менеджер дегеніміз не?
2.Ұйым түсінігіне сипаттама беріңіз.
3.Ұйымның жалпы сипаттамалары?
5.Ресми және бейресми ұйымдар дегеніміз не?
|
5
|
Менеджменттегі коммуникация
|
Басқарудағы коммуникацияның ролі мен түсігі, коммуникация түрлері, қарым-қатынас түрлері мен ұйымдастыру түрлерінің ерекшелігіне ерекше көңіл бөлу, сонымен қатар, пәннің негізгі зерттеу мәселелері туралы жалпы түсінік алу және осы пәнді не үшін оқу керектігін түсіну. Осы мақсатқа жету үшін мынадай талдау сұрақтары қарастырылады.
|
1.Басқарудағы коммуникацияның ролі мен түсігі. Коммуникация түрлері.
2.Қарым-қатынас түрлері мен ұйымдастыру түрлері. Іскерлік қарым-қатынастың дамуы. 3.Қарым-қатынас жасаудағы жеке тұлғалық және кәсіби факторлар.
4.Коммуникациялық процес: мақсаты, элементтері мен кезеңдері.
5.Коммуникациялық стильдер. Коммуникациялық торап түрлері.
|
6
|
Басқарушылық шешімдер
|
Басқарушылық шешімдер түсінігі мен олардың менеджмент үдерісіндегі орны, басқарушылық шешімдердің жіктелуі. ерекшелігіне ерекше көңіл бөлу, сонымен қатар, пәннің негізгі зерттеу мәселелері туралы жалпы түсінік алу. Осы мақсатқа жету үшін мынадай талдау сұрақтары қарастырылады.
|
Қауіп-қатер жағдайында тәуекелету және шешім қабылдау
«Ми шабуылы» әдісі шешімдерді құрастыру құралы ретінде
|
7
|
Менеджменттегі жоспарлау
|
Жоспарлаудың мазмұны, мақсаттары мен міндеттері, жоспар түрлері, жоспарлау нысандары, жоспарлау қағидаларды жүзеге асыру ерекшелігіне ерекше көңіл бөлу, сонымен қатар, пәннің негізгі зерттеу мәселелері туралы жалпы түсінік алу. Осы мақсатқа жету үшін мынадай талдау сұрақтары қарастырылады.
|
1.Жоспарлаудың мазмұны, мақсаттары мен міндеттерін атаңыз.
2.Жоспар түрлері, жоспарлау нысандарын атаңыз.
3.Менеджмент жүйесіндегі стратегиялық және тактикалық жоспарлау дегеніміз не?
4.Стратегиялық жоспарлау және стратегиялық жоспарды жүзеге асыру қалай болады?
|
Достарыңызбен бөлісу: |