Семантикалық карта
Табиғат зонасы
Ко
ли
бр
и
К
еб
рач
о
П
ун
а
бе
лд
еу
і
Ла
-П
лат
а
ж
аз
ы
ғы
П
ума
С
ел
ьвас
Гуа
нак
о
Гев
ея
К
ам
пос
Га
руан
а
К
ак
тус
П
ар
аг
вай
ша
йы
Ылғалды
ормандар
Ауыспалы
ормандар
Саванналар
Дала
Шөлейт
Шөл
Биіктік зоналық
Венн диаграмма.
Ұқсастықтары мен айырмашылықты анықтау. Мысалы,
«Солтүстік Қазақстан қалалары» тақырыбы бойынша.
73
Теорияны
«
Талдау» үшін
1. Салыстыру,
айырмашылығы
неде?
3.Ұқсастығы
неде?
4.Тақырыптың
басты идеясын
жаз деген
тапсырмалар
болу керек.
Венн
диаграммасы
арқылы қамтуға
болады
Қостанай Петропавл
Көкшетау Павлодар
Тақырыптың басты идеясын жаз.
Ұқсастығы:
Солтүстік
Қазақстан
қалалары.
Ерекшеліктері:
1. Астана – ел орда. Ірі өндірістік, ғылыми және мәдени орталық.
2.Петропавл қазіргі кезде маңызды өндірістік, мәдени орталық әрі ірі
көлік торабы.
3. Қостанай - ірі өнеркәсіп және мәдени орталық.
4. Көкшетау- Васильков кен – байыту комбинаты.
5. Павлодар - ірі мәдени және ғылыми орталық.
Синквейн
(ағл. cinquain) – бес жолдан тұратын тақпақ. Мұнда оқушыға
оқу материалын қысқаша түйіндемелеу талап етіледі. Бірінші жолда –
синквейннің негізгі мазмұнын құраушы бір негізгі сөз (ұғым); екінші жолда –
берілген ұғымды сипаттайтын екі сын есім; үшінші жолда – ұғымның әркетін
көрсететін үш етістік; төртінші жолда – автор өз қатысын көрсететін қысқа
сөйлем; бесінші жолда – ұғымға қатысты өз сезімін, ассоциясын сипаттайтын
бір сөз (көбінесе зат есім).
Мысалы
, «Қазақстанның Өзендері» тақырыбын өткеннен кейін синквейн
құрауға болады. Ол келесі түрде болуы мүмкін
Өзен
Жазықты, таулы
Ағады, гүрілдейді, тасымалдайды
Өзен – тұщы су көзі
Ағыс
Темір (Соколов-Сарыбай) және асбест
(Жітіқара) кен орындары. Тамақ және
жеңіл өнеркәсіп дамыды, ет
консервілеу комбинаты, кондитер
фабрикасы, мауыты (машинамен
түтілген) шұға кәсіпорны, аяқ киім
және тігін фабрикалары жұмыс
істейді. Ірі өнеркәсіп және мәдени
орталық
.
Темір
кендерін өндіру мен
байыту
кәсіпорындары жұмыс
істейтін
Қостанай
мен
Рудный
кіреді
«Республиканың солтүстік қақпасы» мұнай
–
газ өнеркәсібі, отын – энергетика, көлік,
агро-өнеркәсіп кешендері үшін (трактор
тіркемелері,
ауыл
шаруашылық
құралдарына қосалқы бөлшек) құрал –
жабдық шығаруға маманданған машина
жасау кәсіпорындары мен ет комбинаты
бар. Маңызды өндірістік, мәдени орталық
әрі
ірі
көлік
торабы.
құрылыс
материалдарын
өндіру
, ауыл шаруашылық
машиналарын
жасау
, тамақ және жеңіл
Астана – ел орда. Ірі өндірістік,
ғылыми және мәдени орталық. Ауыл
шаруашылығы машиналарын
шығару,сонымен қатар тамақ және
жеңіл өнеркәсіптері
Ермак МАЭС –і, ферроқорытпа,
алюминий және трактор зауыттары,
құрылыс материалдары өнеркәсібі.
Ірі мәдени және ғылыми орталық.
оттегімен демалатын аппаратура
зауыты және радиозауыт,
Васильков кен-байыту комбинаты
т.б. жұмыс істейді.
|