№7 дәріс. Өлшеу құралдарының негізгі метрологиялық сипаттамалары
Дәрістің мазмұны: дәлдік класы, өлшеу аспаптары мен өлшеу түрлендіргіштер қателіктерінің классификациясы.
Дәрістің мақсаты: өлшеу құралдарының негізгі метрологиялық сипаттамаларын оқу: дәлдік класы, ӨҚ қателіктері, оларды есептеу және көрсету.
Дәлдік класы мен рұқсат етілетін қателіктер
Метрологиялық сипаттамалар – өлшеу нәтижелері мен қателіктеріне әсер ететін өлшеу құралдар қасиеттерінің сипаттамасы.
Дәлдіккласы– негізгі және қосымша рұқсат етілетін қателіктер шегімен, басқа да дәлдікке әсер ететін өлшеу құралдарының қасиеттерімен анықталатын жалпыланған метрологиялық сипаттама. Дәлдік класы – мөлшерсіз шама.
Негізгі және қосымша рұқсат етілетін қателіктердің шегі жеке өлшеу құралдарының стандартына сәйкес белгіленеді.
Өлшеу құралдарына (1; 1.5; 2.0; 2.5; 3.0; 4.0; 5.0; 6.0) ; n = 1; 0; -1; -
2;… қатарынан алынатын дәлдік класы меншіктеледі (МЕСТ 136-68).
Дәлдіктің нақты кластары өлшеу құралдарының жеке түрлеріне қатысты стандартында орнатылған. Дәлдік класын көрсететін сан аз болған сайын рұқсат етілетін негізгі қателік шегі азаяды.
Келтірілген қателіктер бойынша нормаланатын дәлдік кластары қателік шегінің нақты мәнімен байланысады, яғни дәлдік класы келтірілген қателіктер мәнінің пайызбен көрсетілген санына тең.
Екі немесе одан да көп диапазоны (немесе шкаласы) бар өлшеу құралдарында екі немесе одан да көп дәлдік класы болуы мүмкін.
