Апгар шкаласы (Вирджиния Апгар, 1952 жыл)

Нәрестенің жағдайы қанағаттанарлық: шырышты және тері қабаттары көрінерліктей сары түсті, белсенді, ұйқы мен ояу уақытының аралығы нақтыланған, ему рефлексі жақсы, тұрақты температура, бауыр мен көкбауыр көлімі қалыпты, несеп түсі ақшыл, нәжістің түсі қалыпты.

Себебі: феталдық эритроциттер жарылып, олардың шыққан тікелей емес билирубин, әлі дамып жетілмеген бауыр дер кезінде шығарып үлгермейді. Мезгілі жетіп туылған нәрестенің эритроциттерінің өмір сүру уақыты 80-90 күн, ал ересек адамдарда - 120 күн.

Арнайы емді қажет етпейді, тек емшепен емізу (нәресте сұраған сайын барынша жиі және көп, тек тәулігіне 8-12 реттен кем емес).

Сарғаю айқын жағдайда – фототерапия.

Сарғаю айқын жағдайда – фототерапи

Себебі: алғашқы күндері бала тоймайды, құсады, кіндік қалдығы кебеді. Су несеп, нәжіс, тері және өкпе арқылы жоғалады. Дене салмағын көп жоғалтпау үшін баланың талабы бойынша ерте емізу, гипогалактияны емдеу.

Себебі: судың жетіспеуі, уызда ақуыз мөлшерінің көп болуы, ыстықтау, жылу реттеуінің жетілмеуі.

4-7 күнде қыз баланың қынабынан 1-2 күн 1-2 мл қан ағады. Гигиена сақтау қажет. Алғашқы 1-3 күн қыздарда қынабынан сұр-ақ шырышты бөлінеді. Ұлдардың умасы ісінеді.

Себебі: ананың эстрогендері құрсақ ішінде ұрыққа және туылғаннан кейін ана сүті арқылы нәрестеге өтеді.

ЖАҢА ТУЫЛҒАН НӘРЕСТЕЛЕРГЕ ЕКПЕЛЕР ЕГУ
«Қарсы профилактикалық егу жүргізілетін аурулардың тізбесін, оларды жүргізу ережесін және халықтың жоспарлы егілуге жатқызылатын топтарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 30 желтоқсандағы №2295 қаулысына өзгерістер және толықтырулар енгізу туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 12 ақпандағы №119 Қаулысы бойынша Қазақстан Республикасында профилактикалық егулер жүргізу мерзімдері бекітілген. Перзентханада алғашқы 1-4 кунде туберкулезге және В вирусты гепатитке қарсы вакцинация жүргізіледі.
ЖҮКТІ ӘЙЕЛДЕРГЕ БОСАНҒАНҒА ДЕЙІНГІ ПАТРОНАЖ ӨТКІЗУ
Орта медициналық білімді қызметкері жүкті әйелді босанғанға дейінгі патронажды үйінде екі рет өткізеді.

1. 
   Жүкті әйелді есепке қою туралы ақпаратты алған кезде.
   
2. 
   Жүктіліктің 32 аптасында.
   

Міндеттері:

1. 
   Туғаннан соң қалыпты бейімделуіне көз жеткізу.
   
2. 
   Қауіпті белгілердің бар-жоғын тексеру.
   
3. 
   Бойы мен дамуын бағалау.
   
4. 
   Туа біткен ақауларының бар-жоғын тексеру.
   

Шала туылған нәрестелердің белгілері:

1. 
   Аурушаң акушерлік анамнез (3 және одан да көп жүктіліктің үзілуі, босану аралығы қысқа, көп ұрықты жүктілік, операция, ұрықтың жамбаспен орналасуы).
   
2. 
   Ананың ауыр соматикалық және жұқпалы аурулар, нейроэндокриндік бұзылыстар.
   
3. 
   Ұрықтың аурулары (құрсақ ішіндегі инфекциялар, хромосомдық аурулар).
   
4. 
   Әлеуметтік-экономикалық факторлар (кәсіптік зиян, ішімдік, шылым шегу).
   
5. 
   Әлеуметтік-биологиялық факторлар (ананың жасы 18 жасқа дейін және 36 –дан асқан).
   
6. 
   Физикалық және психикалық жарақаттар.
   

1. Дене бітімі пропорционалсыз (бас және тұлға үлкенірек, қол-аяқтары қысқа).

2. Тері қатпарлы, жүн қаптаған, қанталауға және ісінуге бейім болады.

3. Тері асты майы жұқарған немесе жоқ.

4. Шашы, қасы, кірпігі нашар дамыған.

5. Бас сүйектері жұмсақ, жіктері және енбектері ашық.

6. Құлақ шеміршегі жұмсақ, бас сүйегіне жабысып тұрады.

7. Кіндік сақинасы іштің төменгі ¹/₃ бөлігінде орналасқан.

8. Айқайы әлсіз.

9. Физиологиялық рефлекстер (сору, жұту) әлсіз немесе дамымаған.

10. Ұл балаларда аталық жыныс бездері умадан тыс қалады. Қыз балаларда сыртқы ернеулерінің жетілмеуі салдарынан жыныс мүшесінің саңылауы үңірейіп тұрады.

Тыныс алу жиілігі 1 минутына 40-90 рет, ретсіз, 5-10 сек үзіліп қалуы – апноэ (апноэ – демнің уақытша тоқтап қалуы) мүмкін. Жүрек соғуы 1 минутына 100-180 рет, пульс тұрақсыз.

Жылу реттеу жетілмеген. Шала туылған нәрестелер оңай ыстықтайды және тоңады. Құсу, іш кебу, іш қатуына бейім болады. Жөтел рефлексінің жоқтығы тағаммен аспирациясын (аспирация - тыныс жолына бөгде зат түсуі) туғызуы мүмкін. Жұқпалы ауруларға бейім болады (иммунитет толық жетілмеген).

Кіндік қалдығы кеш түседі, кіндік жарасы 12-15 күнде жазылады.

ІІ күтім кезеңі – перинаталдық орталығының арнайы бөлімінде күтім және емдеу.

ІІІ күтім кезеңі – емханада диспансерлік бақылау жүргізу.
Шала туылған баланы тамақтандыру және оған күтім

жасау ерекшеліктері.
Палатада ауаның температурасы +25^оС төмен емес, ылғалдығы – 60%. Кувезде күту: ауа температурасы +30-35^оС, ауаның ылғалдылығы алғашқы күндері 90%, содан кейін - 60-55%, ылғалды оттегінің концентрациясы - 30%. Кувездің дезинфекциясын 2-3 күн сайын жүргізеді. Нәрестелерді жылыту үшін термоматрас, жылытқыш қолданылады. Процедураларды жылуы бар жөргек үстелінде өткізеді.

Аналар жеке гигиена және санитарлық ережелерін сақтау керек.