20. Капиталды еңбек күшімен алмастырудың немесе ал-
мастырудың шекті нормасы (МRТS);
а) өндірістік процесте еңбек пен капиталды пайда-
ланудың тиімділігін көрсетеді;
ә) өндірістік процестегі технологияның деңгейін
анықтайды;
б) өндірістік процесте өнім көлемін өзгертпей бір
еңбек күшінен бас тартқанда, оның орнына неше капитал
пайдалануға болатынын көрсететін шама;
в) жоғарыда айтылғандардың бәрі дүрыс емес.
201
21. Графикте екі изокванта берілген, бұлар белгілі бір өнім
көлемін өндірудің түрлі тәсілін көрсетеді. Қай
изоквантада МRТS -тің шамасы көп болады.
а) А изоквантасында;
ә) В изоквантасында;
б) В изоквантасында қиылысу нүктесіне дейін;
в) деректер жеткіліксіз.
22. Жалақы мөлшеремесі 20 теңге, ал капиталдың бір
өлшемінің бағасы 50 теңге деп жорамалдайық. Осы
факторлардың белгілі бір құрылымын пайдаланғанда:
МР1 = 5, МРК = 10 десек, онда фирма өндірісті
тиімді пайдалану үшін:
а) еңбек күшін капиталдан гөрі көбірек пайдаланады;
ә) капиталды еңбек күшінен гөрі көп пайдаланады;
б) екеуін де бірдей мөлшерде пайдаланады;
в) дұрыс жауап беруге деректер жеткіліксіз.
23. Келесі графикте изокванта берілген, ол төмендегі
айтылғандардың қайсысын сипаттайды:
а) факторлар бірін-бірі толық ауыстыра алады;
ә) факторлар бірін-бірі толықтырады;
201
5-тарау. Өндіріс теориясы
б) факторлардың бірін-бірі ауыстыруы бір нүктеде
ғана орындалады.
24. Берілген фирмада еңбектің орташа өнімділігі әрдайым
оның шекті өнімділігінен жоғары болады деп
жорамалдайық. Егер фирма өндіріс процесінде
қосымша жұмыс күшін қолданады десек, оның 1
сағатга шығаратын өнім көлемі қалай өзгереді?
а) өседі;
ә) кемиді;
б) жауап беруге болатын деректер жеткіліксіз;
в) жоғарыда айтылғандардың бәрі дұрыс емес.
25. Фирмадағы жұмысшылар санының 5%-ке көбеюі
өнім көлемін 6 процентке өсіреді. Осы мәліметке
сүйеніп, төмендегі тұжырымдардың қайсысып
мақұлдауға болады:
а) шекті өнім орташа өнімнен көп;
ә) орташа өнім шекті өнімнен көп;
б) еңбек факторының икемділігі 1-ден көп;
в) орташа жөне шекті өнімдер туралы қорытынды
жасауға деректер жеткіліксіз;
г) а және б пункттері дұрыс.
26. Фирмада қолданылатын капиталды 100-ден 160 өл-
шемге дейін өсіргенде, өнім көлемі 50-ден
70 өлшемге дейін көбейді. Егер фирма қолда-
нылатын капиталды тағы 3%-ке өсірсе, онда өнім
көлемі қаншаға көбейеді:
а) 1; ә) 2; б) 3; г) 4.
27. Қарастырып отырған фирмадағы өндірістік процесс
келесі функция арқылы бейнеленген:
Ү = 0,7 .L.
Онда осы фирмада:
а) еңбектің орташа өнімі шекті өнімінен гөрі тезірек
өседі;
ә) орташа және шекті өнімдер бір-біріне сәйкес
түрде өседі;
б) шекті өнім өнімнен гөрі тезірек өседі.
28. Қарастырып отырған фирманың өндірістік функциясы
төменде берілген:
Ү = 0,7 К .L.
Осыған сүйене отырып, фирманың менеджеріне
қандай кеңес беруге болады:
а) өнімді өндіру көлемін қысқарту керек;
ә) өндірісті кеңейту керек;
б) ештеңені өзгерпеу керек.
29. Төмендегі график бойынша, өндіріс ауқымының әсері
қандай болатынын анықтаңыз:
а) өседі;
ә) кемиді;
б) тұрақты.
203
5-тарау. Өндіріс теориясы
30. Өндірістік функция берілген (Q= (0,5 К + L)15 .Осы функцияның изоквантасы төмендегінің қайсысы:
204
ЖАТТЫҒУЛАРДЫҢ ЖАУАБЫ
1. а және ә-нің жауабын 5.1-кестеден қараңыз. б және ә-ның жауабын 5.2-кестеден қараңыз.
5.1 -кестпе
Өндіріс көлемі
|
Технологиядардың жалпы шығындары
|
А
|
Б
|
В
|
1
2
3
4
5
6
7
|
2600
5000
7400
10200 14200 19800 27200
|
2800
5200
7600
10000 13600
18200 24200
|
3200
5600
800
10800
14000
17600
21800
|
Анағұрлым тиімді технолотияны таңдаудағы жалпы шығындар мөлшері жөнінде көрсеткіштер бөліп көрсетілген.
5.2-кесше
2. а) L=6
ә) L=4
б ) L=4, APL= MPL
3. а ) L=4, MPL= 0.
205
5-тарау. Өндіріс теориясы
ЕСЕПТЕРДІҢ ЖАУАБЫ
№1, №2-есептердің шешуін теорияға сүйене отырып
шешіңдер
№3. Қойылған сұрақтарға жауап берейік:
1) бір фактор тұрақты болғанда, екінші фактордың
шекті және орташа өнімділігі төмендейді. Сон-
дықтан өндіріс функциясының жалпы қасиеттері
орындалады;
2) Ү = 12,2;
3) К = 20 болғанда еңбектің шекті өнімділігін келесі
кестеде көрсетейік:
L
|
0
|
5
|
10
|
15
|
20
|
Ү
|
0
|
10
|
14,1
|
17,3
|
20
|
МР,
|
-
|
2
|
0,82
|
0,64
|
0,54
|
4) 17,3 өнім бірлігін алудың 3 технологиялық әдісі бар:
Әдістер
|
Капитал
|
Еңбек
|
А
|
60
|
5
|
В
|
30
|
10
|
С
|
20
|
15
|
Осы кестенің берілгені бойынша изоквантаны
құрайық:
206
5) өндіріс әдісінің әрқайсысының құнын төмендегі формула бойынша табайық:
Әдістер
|
Шығындар құны, мың теңге
|
А
|
135
|
В
|
90
|
С
|
85
|
Ең аз шығындар қарастырған жиынтықтардың ішінде С өндірісінің технологаялық әдісіне дәл келеді.
№4. Ү=3000.
№5. Изоквантаның тендеуі:
Ү = (2. К. L)0'5 = 4 немесе К. L = 8.
Изоквантаны тұрғызу үшін кестені толтырайық:
207
5-тарау. Өндіріс теориясы
№6. Капитал 20%-ке, ал еңбек 10%-ке өсті. Сондықтан өндіріс көлемі (0,6. 20) + (0,5 . 10) = /7%ке көбейді.
№7. 1) МРК = 0,2; МРL = 0,7;
2) МRТS = (МРLІМРК) = 0,7/0,2 = 35
3) Ү = 100 болғанда изоквантаның келесі теңдеуін аламыз:
0,2- К + 0,7 L = 91. Изоквантаның графигі келесідей:
Достарыңызбен бөлісу: |