Микропроцессорлардың негізгі өндірістік салалары Дәріс Компьютер архитектурасы Мақсаты

• 
  МИС (кіші интегралды кесте): 1 ден 10 вентильге дейін;
  
• 
  СИС (орта интегралды кесте): 1 ден 100 вентильге дейін;
  
• 
  БИС (лкен интегралды кесте): 100 ден 1 000 000 вентильге дейін;
  
• 
  СБИС (өте үлкен интегралды кесте): 100 000 вентильден көп.
  

9.а-суретінде бір разрядты бүтін сандарды қосу үшін қолданылатын шыншылдық кестесі көрсетілген. Бұл жерде екі нәтиже бар: А және В кіріс айнымалыларының қосындысы және келесі (сол) позицияға көшу. Қосындының битін және көшіру битін есептеп шығару үшін қолданылатын үрді 9.б-суретінде керсетілген. Осындай кесте әдетте жартыяай сумматор деп аталады. Жартылай сумматор екі көп биттік сөздердің теменгі раз-рядтарының биттерін қосу үшін ғана сәйкес келеді, өйткені үрді бұл позицияға көшуді жүзеге асырмайды. Толық сумматор екі жартылай сумматордан тұрады. Егер А, В және көшіру кірісі айнымалыларының тақ саны 1 бірлігін қабылдаған кезде, қосынды 1-ге тең болады. Ал егер А және В бірдей 1-ге тең болса немесе олардың біреуі 1-ге тең және көшіру кірісі де 1-ге тең болса, онда көшіру шығысы 1 бірлігін қабылдайды (10-сурет). Екі жартылай сумматор қосынды битін де, көшіру битін де туғызады.

қосу үшін қолданылатын шыншылдық шыншылдык кестесі (а),

Қазіргі кезде ЭЕМ-дерінде ақпаратты қабылдайтын, өңдейтін мыңдаған логикалық элементтер (электрондық схемалар) бар. Оларға информация электр сигналдары түрінде беріледі де, схемаларда жоғарғы деңгейлі кернеу (U) I-ге, төменгі деңгейлі кернеу 0-ге теңестіріледі. Логикалық элементтердің ең қарапайым түрлері: ЕМЕС, ЖӘНЕ, НЕМЕСЕ. Осы элементтердің әрқайсысының белгілері бар. I - ші логикалық элемент-ЕМЕС (не,not). ЕМЕС элементінің белгілері: ЕМЕС қарсы мән беретін элемент, оның бір кірісі және бір шығысы бар. Егер кіріске сигнал берілсе, онда шығыста сигнал мүлдем болмайды. Ал кірісте сигнал жоқ болса, онда шығысқа сигнал түседі.

ЕМЕС элементінің логикалық жұмысы - кіріспе Х сигналының мәніне қарсы мән беретін Y сигналды өндіреді. Әдетте схемаларда ЕМЕС элементінде бір кіріс, бір шығысы бар.

II - ші логикалық функция - ЖӘНЕ (и, and). ЖӘНЕ конъюкцияны беретін элемент: онда екі немесе бірнеше кірістер және бір шығысы бар. Егер кірістерге сигнал берілсе, онда шығысқа да сигнал түседі. ЖӘНЕ элементінің көмегімен бірігетін А және В пікірлері логикалық көбейту немесе осы пікірлердің конъюкциясы деп аталады. Сонымен А және В пікірлерінің шындық мағынасы келесі шындық кестемен анықталады. ЖӘНЕ элементінің белгілері:

III-ші логикалық элемент - НЕМЕСЕ (или,OR). НЕМЕСЕ элементі дизъюкцияны береді:онда екі немесе одан да көп кірістер және бір шығысы бар.Егер кіріске бір сигнал берілсе, онда шығысқа сигнал түседі. НЕМЕСЕ элементімен біріккен екі пікір логикалық бөлу немесе дизъюкция деп аталады. А және В пікірінің дизъюкциясы мынадай жаңа пікірімен көрсетіледі: А v В. Сонымен А v В дизъюнкцияның шындық мағынасы А және В шындық мағынасынан тәуелді келесі шындық кестемен анықталады.

Дәріс №2.Өзін-өзі тексеру сұрақтары

1. 
   Вентильдер және Буль алгебрасы дегеніміз не?
   
2. 
   Буль функцияның жүзеге асырылуы қалай?
   
3. 
   Үрділердің баламалығы дегеніміз не?
   
4. 
   Интегралды үрділер дегеніміз не?
   
5. 
   Қиыстыру үрділері дегеніміз не?
   
6. 
   Арифметикалық үрділер дегеніміз не?
   
7. 
   Логикалық құрылғы деген не?
   
8. 
   Аргументі n=3, n=6 болатынлогикалық құрылғы үшін о және 1 типті бинарлық комбинацияны қалай алуға болады?
   
9. 
   79 санын екілік санау жүйесіне көшіру мысалын келтір.
   
10. 
    НЕМЕСЕ логикалық опрециясының қабылеттілігін көрсет.
    
11. 
    ЖӘНЕ- ЕМЕС логикалық операцияларының қасиеттері.
    
12. 
    НЕМЕСЕ- ЕМЕС логикалық операцияларының қасиеттері.
    
13. 
    ЖӘНЕ логикалық операцияның қасиеттері.
    
14. 
    ЕМЕС логикалық операцияның қасиеттері.
    
15. 
    Ондық санау жүйесінен екілік санау жүйесіне көшу ережесін / бөлу арқылы/ айтып беріңіз.
    
16. 
    Ақпараттың өлшем бірлігінің («бит», «байт») сандық бағалауын айтып бер?