Кіріспе
Адамның өмір сүрудің әр түрлі жағдайларда қауіптен қорғай мәселелері әлемде біздің ата-бабамыз болуымен бірге пайда болған. Биологиялық әлемнің өкілдерінен адамдарға қауіпті табиғи құбылыстар зиян келтірген.
Қазігі кезде адам көбінесе өзімен жасалған қауіптерден (жол-көлік оқиғалары, өндірісте қайтыс болу, алкоголдан өлім жағдайлары және т.б.) зардап шегеді.
Статистикалық мәліметтері бойынша адамдар табиғи, антропогенді, биологиялық, экологиялық, қоғамдық апаттардан өледі, ауру және мүгедек болады.
Көптеген ғалымдардың еңбектерімен қазіргі уақыттағы қауптерден адамдарды қорғау әдістерді және құралдарды әзірлеу үшін ғылыми алғышарттар жасалынған. Өмір тіршілігінің қауіпсіздігі (ӨТҚ) қауіпті және одан адамдардың қорғауын зерттейтін комплексті ғылыми пәні болып саналады.
ӨТҚ оқу пәннің негізгі ережелері:
- қауіп – адамға, сонымен қатар жалпы мемлекетке,қоғамға қауіп төндіреді.
- қызметтің қауіпсіздігін қамтамасыз ету – мемлекет, қоғам, тұлға үшін міндетіболып табылады. Қауіпсіздік деп қазіргі этаптағы ғылыми және экономикалық өсуіне көнетін қауіп деңгейімен түсіндіріледі. Қауіпсіздік – құптауға болатын қауіп-қатер.
Қауіпсіздік идеологиясын құру, қауіпсізді ойлауын және мінез-құлқын жасау үшін қажетті оқу пәні- өмір тіршілік қауіпсіздігінің негіздері болып табылады.
ӨТҚ меңгерген адам қауіптен сенімді қорғалған, басқа біреуге зиян келтірмейді, қауіпті жағдайларда сауатты іс-әрекет жасау қабілеттілігі бар.
- ӨТҚ адамның өмір мен қызмет үрдісіндегі кездесетін барлық қауіпті қарастырады
ӨТҚ міндеттің төрт тобын шешеді:
1 Өмір сүру ортасының негативті әсерінің идентификациясы (тану және сандық баға) ;
2 Адам ағзасына негативті факторлардың әсерін ескерту немесе қауіптен қорғау;
3 Қауіпті және зиянды әсерлердің зардаптарын жою;
4 Адамның дұрыс өмір сүру ортасын құру;
Өмір тіршілік қауіпсіздігінің көрсеткіші өмір сүру ұзақтылығы болып табылады. Алғашқы адам үшін 25 жыл құрайды. Адамға табиғи қауіп әсер еткен. Цивилизацияның жетілуімен байланысты (ғылымның, техниканың, экономиканың және т.б. дамуы) зиянды факторлардың саны өсуде, бірақ негізгі элементі одан қорғану болып табылады. Сондықтан адам қауіпсіздігінің деңгейі өсуде. Қазақстанда орташа өмір сүру ұзақтылығы 64,4: ер адамдардың – 61,1; әйел адамдардың – 70,2 жыл.
Жаңа технология құрып табиғатқа басып кірген адамдар жасанды өмір сүру ортасын - техносфераны құрайды. [1, с. 5-8; 2, с. 3-8]
Достарыңызбен бөлісу: |