Зат есімнің жіктелуі
|
жекеше
|
көпше
|
I
|
Мен оқушымын
|
Біз оқушымыз
|
II
|
Сен оқушысың
|
Сендер оқушысыңдар
|
|
Сіз оқушысыз
|
Сіздер оқушысыздар
|
III
|
Ол оқушы
|
Олар оқушылар
|
|
жекеше
|
көпше
|
I
|
Мен ұстазбын
|
Біз ұстазбыз
|
II
|
Сен ұстазсың
|
Сендер ұстазсыңдар
|
|
Сіз ұстазсыз
|
Сіздер ұстазсыздар
|
III
|
Ол ұстаз
|
Олар ұстаздар
|
Көп нүктенің орнына тиісті жіктік жалғауын қойыңыз.
Мен – қазақ…, мың өліп, мың тірілген. Мен Оразбай емес…, елдің жазықсыз, қылмыссыз адамы…. Біз бейбітшілікті сүйетін ел…. Сіз талантты ақын….
Зат есімнің тәуелденуі
|
жекеше
|
Көпше
|
|
|
Менің оқушым
|
Біздің оқушыларымыз
|
||
|
Сенің оқушың
|
Сендердің оқушыларың
| |
Сіздің оқушыңыз
|
сіздердің оқушыларыңыз
|
|||
|
Оның оқушысы
|
Олардың оқушылары
|
Түй.. шықты өрісіне, Боталар. маймаңдап Қой.. өрді қапталдап Қозылар.. салды ойнақ. (Ж. Жабаев.)
Көп нүктенің орнына тиісті тәуелдік жалғауын қойыңыз.
Септік аты
|
сұрақтары
|
жалғаулары
|
мысалдары
| |
Атау
септік
|
кім? не?
|
|
кітап
|
оқушы
|
ілік
септік
|
кімнің? ненің?
|
-ның, -нің, -дың, -дің, -тың, -тің.
|
Кітаптың
|
оқушының
|
барыс септік
|
кімге? неге? (қайда?)
|
-ға/-ге, -қа/-ке,
на/-не ( III жақ тәуелдік жалғаудан соң)
-а/-е (I жақ тәуелдік жалғаудан соң)
|
Кітапқа
Кітабына
Кітабыма
|
Оқушыға
оқушысына
оқушыма
|
табыс септік
|
кімді? нені?
|
-ды/-ді, -ты/-ті, -ны/-ні
-ын/-ін/-н ( III жақ тәуелдік жалғаудан соң)
|
Кітапты
Кітабын
|
Оқушыны
оқушысын
|
жатыс септік
|
кімде? неде? (Қайда?)
|
-да/-де, -та/-те
-нда/-нде ( III жақ тәуелдік жалғаудан соң)
|
Кітапта
Кітабында
|
Оқушыда
оқушысында
|
шығыс септік
|
кімнен? неден? (қайдан?)
|
-нан/-нен, -дан/-ден, -тан/-тен
|
Кітаптан
|
оқушыдан
|
көмектес септік
|
кіммен? немен? (қалай?)
|
-мен, -бен, -пен (жуан түрі болмайды)
|
Кітаппен
|
оқушымен
|
Зат есімнің септелуі
сөздер
|
Атау септік
|
Ілік септік
|
Барыс септік
|
Табыс септік
|
Жатыс септік
|
Шығыс
септік
|
Көмектес септік
|
домбыраның
| |
+
| | | | | |
қаламмен
| | | | | | |
+
|
гүлді
| | | |
+
| | | |
тілден
|
+
| | | | | | |
сөзге
| | | | | |
+
| |
балаға
| | |
+
| | | | |
кітапты
|
+
| | | | | | |
мектеп
|
+
| | | | | | |
ұстазбен
| | | | | | |
+
|
шаңқобыз
|
+
| | | | | | |
оқушыға
| | | |
+
| | | |
Қорытынды тест жұмысы
- Мақал-мәтелден негізгі зат есімді табыңыз.
Сулы жер - нулы жер, бұлақты жер - тұрақты жер.
А) Сулы.
В) Нулы.
С) Бұлақты.
D) Жер.
E) Құрақты.
2.Етістіктен жасалған туынды зат есімі бар сөйлемді табыңыз.
А) Әжемнің үйінде алма бағы бар.
В) Жаңбырлы күні далада көп жүруге болмайды.
С) Еңбекқор адам ғана өмірден өз орнын табады.
D) Кезекші кабинетті сыпырғышпен сыпырды.
E) Көңілді жүрген адамның өмірі ұзақ болады.
3. Зат есімнен жасалған туынды зат есімді табыңыз.
А) Білімді.
В) Сатушы.
С) Биші.
D) Кеспе.
E) Биіктік.
4. «Сыпырғыш» зат есімі қай сөз табынан жасалғанын анықтаңыз.
А) Зат есім.
В) Сын есім.
С) Етістік.
D) Есімдік.
E) Сан есім.
5.Тәуелдік жалғаулы зат есімді табыңыз.
А) Сатушылар.
В) Сатушыға.
С) Сатушымын.
D) Сатушым.
E) Сатушысыз.
6. Туынды зат есімді табыңыз. А) Салмақты. В) Ақылды. С) Мамандар. D) Өнерлі. E) Оқулық.
7. Туынды зат есімі бар сөйлемді табыңыз. А) Мен интернетті көп қолдандым. В) Осы аптада тағы да ақпараттар жинадым. С) Оқулықсыз келген оқушылар да болды. D) Құжаттарды дұрыс толтыру керек. E) Мектепте достарыммен кездестім.
8. Жұрнақ арқылы жасалған туынды зат есімді табыңыз.
А) Балалар.
В) Достық.
С) Ғарыш.
D) Сымбатты.
E) Абыройлы.
9. Негізгі зат есімді табыңыз.
А) Білекті.
В) Білімді
С) Сүзгіш.
D) Білгіш.
E) Салмақ.
10. Барыс септіктің жалғауы бар сөзді көрсет: А) қаламға, дәптерге, орындыққа В) пеналда, мұғалімде, үстелде С) борды, тақтаны, терезені D) өшіргішпен, сөздікпен, қолмен
Жауаптары:
1)Д
2)Д
3)С
4)С
5)Д
6)Е
7)С
8)В
9)Е
10)А
Қолданылған әдебиеттер:
- http://bilimdiler.kz/kazakh_tili/26196-zat-esimnin-septelui-test.html
- http://testent.ru/load/testy/kazak_tili/1/35-1-0-458
Назарларыңызға рахмет!!!
Достарыңызбен бөлісу: |