3. Жетек – машиналар мен механизмдерді жүргізу үшін қозғалтқыштан, беріліс механизмдерден және басқару жүйесінен тұратын құрылығы.
көлік жеккенде арба, шананы доғамен жалғастыратын құрал. Жетек ағаштан не арқаннан жасалады.[1]
жалпы алғанда қозғалтқыштан, беріліс механизмдері мен басқару жұйесінен тұратын машиналар мен механизмдерді қозғалысқа келтіретін құрылым.
Жетек түрлері
Гидравликалық жетек - тежегіш механизмдеріне құбыр арқылы сұйықтық берілу нәтижесінде күш түсетін тежегіш жетек.
Гидропневматикалық жетек - көлік құралдарының тежегіш механизмдеріне сұйықтық арқылы күш берілетін және энергияның пневматикалық көзі бар аралас тежегіш жетек.
Шынжыртабан жетегі - көлік құралдарының шынжыр табанына қозғалтқыштан жетекші жұлдызшалар арқылы айналу иінді күшін беретін жетек.
Тежегіштің екіконтурлы жетегі - әр қайсысы көліктік құралдың тежегіштік механизмімен байланысқан тежегіштік краннан немесе бас цилиндрдан кейін екі тәуелсіз жұмыс істейтін тежегіштік контуры бар тежегіш жетек.
Тежегіштің екіөткізгішті жетегі- тіркеменің тежегіштік жетегінің байланысы екі құбыр арқылы іске асатын автопоездің гежегіштік жетегі - бірінші құбырда: тартқыштың рессиверін тіркеме рессиверімен жалғайды, екіншіде тежегіштік кранды тіркеменің ауа таратқышымен жалғайды.
Доңғалақтар жетегі - крандық білік және басқа механизмдер арқылы айналдырушы иінді күшті келіктік құралдың беріліс қорабынан жетекші доңғалағына апаратын тасымалаийтынкүштік беріметің белігі.
Тежегіштің құрама жетегі - автопоездің бірөткізгішті және екіоткізгішті тежегіштік жетектерінің қосылысы.
Тежегіштің механикалық жетегі - көліктік құралдың тежегіш механизміне күш білікшелер, иіндер мен сым арқандар жүйесі арқылы берілетін тежегіш жетек.
Бір контурлы тежегіш жетегі - көліктік құралдың тежегіш жүйесінің барлық тежегштік механизмімен байланысқан тежегіштік краннан кейін немесе бас цилиндрдан кейін жалғыз контуры бар тежегіш жетек.
Бірөткізгішті тежегіш жетегі - тіркеменің тежегіштік жетегімен байланысы бір құбыр арқылы тежегіштік кранның жеке секциясынан немесе тартқыш-автомобильдің бас цилиндрі арқылы ісқае асатын автопоездің тежегіштік жетегі.
Белдіктің параллелді жетегі - транспорттық құралдың әр жетекші белдігіне айналдырушы иінді кіш жеке кардандық білік арқылы берілетін беріліс
Басқышты жетек - велосипед немесе мопедтің жетекші доңғалағына басқыш немесе шынжырлы беріліс арқылы адам аяғы арқылы айналуды жеткізетін жетек.
Пневматикалық жетек - механизмдер мен машиналарқозғалысын ауа сығылуы көмегімен жүргізетін жетек.
Тежегіштің пневматикалық жетегі - тежегіштік механизмдерге күшті құбырлар арқылы ауа сығылуымен беретін тежегіш жетегі.
Рөлдік жетек - рөлдік механизмненкөліктікқұралдың басқарушы доңғалақтарына үстеме жеткізетін және олардың арасында кинематикалық келісімді камтамасыз ететін рөлдік басқарудың бөлігі.
Тіркес жетегі - көліктік құралдың тіркестерін қосып және ажырататын құрылым.
Жылу алмасу жетегі - газдыққұбырдың жылу алмасуының баяу айналуын жүзеге асыратын жетек.
Тежегіш жетегі - басқарушы сигналды және жетекті күшті көліктік құралдың тежегіштік механизміне үстеме жетек жеткізуге қызмет ететін тежегіштік жүйенің бөлігі.
Электрлі жетек - механизмдер мен машиналар қозғалысын электр қуатымен жүргізетін жетек.
Электрлі тежегіштің жетегі - тежегіштік механизмдерге электр куаты берілетін тежегіштік жетек.
Тежегіштің электропневматикалық жетегі - электр қуаты бұйрықтық сигналдарды беруге, ал сығылған ауа тежегіштік механизмде жетектік үстеме жасауға пайдаланатын тежегіштік жетек.