78. Ауыр салмақ көтеру Қазақ халқы арасында түйе, ат, өгіз, тас, темір т.б. ауыр заттарды көтеріп, өз күштерін халыққа көрсетіп құрметке ие болған адамдар көптеп саналады. Халық ондай алыптарды құрметтеп, елдің намысы ретінде бағалап, мадақ сөздер айтып, жырға, өлеңге қосып, күш иесі деп танып, асылдың сынығы деп бағалаған. Болашақ ұрпақты тәрбиелеуде осы ерен күш иелерінің көрсеткен өнегелерінің орны ерекше. Ауыр салмақтар көтеру көбінесе балуандық өнермен қатар жүреді, оған мысал ретінде Балуан Шолақ және Қажымұқан балуанды алуға болады.
Мысалы, Балуан Шолақ көтерген 51 пұт кірдің тасы 816 келі болса, Баянауылда Сәбен ұстаның құрметіне көтеріп әкеліп қойған Қажымұқан тасы да бір тонна салмаққа жақын.
«Қаласын кездiм талай дүниенiң,
Таныттым менi туған – қазақ елiн.
Үстiмнен жүктi автобус жүрген уақытта,
Сонда да қайыспаған қайран белiм» – деп жырлаған Қажымұқан балуан.
Балуан Шолақтың ел арасында көрсеткен күш өнерлері көп болған, соның ішінде 51 пұт салмақты (816 келі) көтергендігі туралы Балуан Шолақтың өз өлеңінде:
«Бұл күнде жиырмада менің жасым,
Қамалдың бұзар кезім тау мен тасын.
Кешегі сентябрьдің базарында,
Көтердім елу бір пұт кірдің тасын.
Жиылып орыс, қазақ таңғалысты,
Болды деп Қаһарманнан мынау басым.
Залог сап жетпіс бес сом күрескенде,
Сындырдым Карон балуан қабырғасын.
Күш берген, атақ берген, әлпештеген
Туысқан өздеріңсің, бауырласым!...».
Алып күш иелері көтерген тастар Қазақстанның жер-жерінде жатыр, олар туралы деректер көп.
